Gdzie są pracownicy? Ogromny i niewykorzystany potencjał

Rynek pracy nie jest łaskawy dla osób niepełnosprawnych. Z różnych powodów tylko niewielki procent z nich podejmuje pracę. Dziś obchodzimy Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych i Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Dlatego warto przypomnieć, jakie są najistotniejsze problemy tej grupy społecznej.

Obecnie świętowany jest również jako Europejski Dzień Niezależnego Życia.

Jakie przeszkody stoją na drodze do zatrudnienia i na jaką pomoc mogą liczyć takie osoby i firmy, które zatrudniają niepełnosprawnych?

Na stronie Rzecznika Praw Obywatelskich czytamy, że niezależne życie to równe szanse, prawa i pełne uczestnictwo we wszystkich aspektach życia społecznego. Do tego potrzebne są dostępna przestrzeń publiczna i usługi wspierające zapewnianie w środowisku lokalnym (takie jak asystencja).

Potrzebne są różne inicjatywy, choćby tak przyziemne, jak dostęp do toalet. 5 maja 2023 roku mija druga rocznica zawiązania Koalicji „Przewijamy Polskę” przez pięć organizacji społecznych: Fundację MALI SIŁACZE z Krakowa, Fundację NieOdkładalni z Gliwic, Lubelskie Forum Organizacji Osób Niepełnosprawnych – Sejmik Wojewódzki, Fundację INTEGRACJA z Warszawy, Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym ŻURAWINKA z Poznania.

Celem inicjatywy jest podejmowanie działań na rzecz stworzenia ogólnopolskiej sieci toalet dostosowanych do potrzeb dorosłych osób z niepełnosprawnościami, w których oprócz standardowego wyposażenia znajdują się również leżanki (przewijaki) dla osób dorosłych oraz podnośniki umożliwiające m.in. wymianę środków chłonnych – tzw. komfortek (z ang. „changing places”) - czytamy na stronie RPO.

Jednak tym, co najbardziej rzuca się w oczy jako społeczny problem jest - zatrudnienie, a raczej jego brak w stosunku do osób z niepełnosprawnościami.

Na ponad 3 miliony osób z orzeczoną niepełnosprawnością czyli takich, które ukończyły 16 lat i mają orzeczenie o niepełnosprawności (ustawa o rehabilitacji) pracuje według danych GUS z 2021 tylko 3,4 proc. ogólnej liczby pracujących. I to pomimo, że w tym roku zmieniły się zasady zatrudniania. Nowości i ulepszeń ma być więcej, bo pracuje nad tym cały czas Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Czytaj także: Minister Maląg: będzie nowe świadczenie dla niepełnosprawnych

Czy ten potencjał pracowniczy to niewykorzystane szanse rynku pracy? Z pewnością tak, jeśli weźmie się pod uwagę, że mamy od dłuższego czasu absolutnie rekordowe bezrobocie. Według Eurostatu drugie najniższe w Europie - ok. 3 proc.

Czytaj także: Maląg: Wsparcie niepełnosprawnych jest priorytetem rządu PiS

Jakie teraz obowiązują zasady?

Według informacji Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, od tego roku obowiązują nowe, wyższe kwoty miesięcznych dofinansowań do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Oto one:

2 400 zł – na pracowników ze znacznym stopnieniem niepełnosprawności, 1 350 zł – na pracowników z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, 500 zł – na pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Kwoty dofinansowania mogą być wyższe, jeśli dotyczą pracownika ze schorzeniem szczególnym. Wszystkie te kwoty mają odniesienie do pracowników zatrudnianych na cały etat.

Dlaczego jest tak niewielka grupa pracujących? Pytanie pozostaje otwarte - być może chodzi o podwyższenie tych sum, a może o zupełnie coś innego. Pokonanie barier i lęków psychologicznych oraz stereotypów, które ograniczają wszystkie strony rynku pracy.

Ogromną pomocą w takim wypadku jest korzystanie z wiedzy i doświadczenia organizacji pozarządowych, bez których zaangażowania los osób z niepełnosprawnościami byłby zdecydowanie trudniejszy.

Czytaj także: Szykuje się transakcja na co najmniej miliard złotych. Polska firma na sprzedaż