TYLKO U NAS
Energia – przejrzystość i przewidywalność
W ostatnich latach Polska mimo bezprecedensowych wyzwań wynikających z pandemii COVID-19, a następnie militarnej agresji Rosji przeciwko sąsiedniej Ukrainie przeżywa dynamiczny rozwój sektora elektroenergetycznego. To, w jaki sposób obywatele i gospodarka korzystają z systemu elektroenergetycznego, zmienia się z dynamiką niespotykaną od dziesięcioleci. Dzieje się to w każdym segmencie rynku energii przy rosnącej świadomości spraw energetycznych zarówno przedsiębiorstw, jak i zwykłych konsumentów - pisze dr Christian Schnell partner, współzarządzający europejską praktyką energetyczną Dentons na łamach rocznika „Polski Kompas 2023”.
Oswoiliśmy się już ze strategicznymi projektami, takimi jak program morskiej energetyki wiatrowej. Polki i Polacy wykazują dużą przychylność wobec energetyki nuklearnej, trwają przygotowania do inwestycji w pierwszą wielkoskalową elektrownię jądrową, państwowe i prywatne przedsiębiorstwa podejmują wysiłek przyswojenia nowinek technologicznych, takich jak małe reaktory modułowe (SMR). Jednak zdecydowanie wśród najszybciej rozwijających się segmentów rynku energii znajduje się fotowoltaika.
Odpowiedź na zwiększoną potrzebę elastyczności systemu
Jak żadna inna technologia zwraca ona uwagę na konieczność poszukiwania rozwiązań z zakresu elastyczności działania systemów elektroenergetycznych. Każdy kolejny megawat zainstalowanej mocy w fotowoltaice kumuluje dostępność energii elektrycznej w słonecznych godzinach dnia i wymaga uwzględnienia pory roku. Odpowiednie programy rządowe, wspierające rozwój fotowoltaiki prokonsumenckiej, pozwoliły już oddać do użytku chociażby mniejsze instalacje PV o mocy do 1 MW. System aukcyjny wspiera także pierwsze instalacje wielkoskalowe. Nastąpiło to w relatywnie krótkim okresie, znacznie szybciej, niż mogą postępować równoległe prace nad rozbudową i informatyzacją sieci każdego poziomu napięć. Wspomniana kumulacja mocy nakazuje też z należytą uwagą podejść do problemu optymalizacji nakładów na rozbudowę sieci.
Jedną z odpowiedzi na zwiększoną potrzebę elastyczności systemu są magazyny energii. Polska od lat wykorzystuje wielkoskalowe magazyny szczytowo-pompowe i mają one swoje odpowiednie miejsce w wachlarzu środków, którymi zapewniamy sprawne i bezpieczne działanie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE). Wraz z rozwojem rozproszonych źródeł energii, dalszą dekarbonizacją ciepłownictwa za pomocą pomp ciepła i rozwojem elektromobilności zwiększa się także presja na chwilową dostępność zwiększonego poboru energii.
Kolejnym skokiem technologicznym wspierającym optymalny rozwój i wykorzystanie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego będzie rozpowszechnienie magazynów energii, w szczególności w testowanej już od jakiegoś czasu na różnych rynkach technologii akumulatorów litowo-jonowych, a w części zapewne także zastosowań magazynowania ciepła. Przykładowo, jeszcze przed atakiem Rosji w 2022 r., Ukraina przygotowywała się do synchronizacji z systemami Europy kontynentalnej, planując właśnie wykorzystanie wielkoskalowych magazynów energii jako elementu stabilizującego, zapewniającego stabilność i ciągłość pracy sieci zarówno w przejściowej fazie po odłączeniu od systemu rosyjskiego, jak i po synchronizacji z systemami państw europejskich w celu zwiększenia możliwości integracji z systemem kolejnych projektów energetyki odnawialnej.
Elastyczność dostaw energii a OZE
Obecnie w Polsce wzrasta zapotrzebowanie na tanią energię wytwarzaną ze źródeł niskoemisyjnych. Istotnym czynnikiem są tu wymogi globalnych łańcuchów dostaw i konieczność wykazywania odpowiednio niskiego śladu węglowego dla zapewnienia silnej pozycji konkurencyjnej polskich przedsiębiorców w negocjacjach z ich partnerami biznesowymi, a w wymiarze społecznym komfort wynikający z obniżenia kosztów oddziaływania gospodarki na zmiany klimatyczne. Nie wystarczy przy tym okresowa wysoka podaż energii ze źródeł niskoemisyjnych, przerywana okresami mniejszych dostaw z powodów meteorologicznych. Taki scenariusz stałby w sprzeczności z zadaniami związanymi z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego i stabilnej podstawy działalności polskiej gospodarki, a społeczeństwo zmuszał do drastycznej zmiany wypracowanych zasad funkcjonowania i zaspokajania bieżących potrzeb.
Z tego względu jednymi z najbardziej wyczekiwanych reform polskiego rynku energii są te, które odpowiadają na zapotrzebowanie na usługi elastyczności oraz właściwie pozycjonują magazyny energii w całościowej architekturze tego rynku. Już w 2021 r. nowelizacja prawa energetycznego wprowadziła podstawowe ramy funkcjonowania magazynów energii, odpowiednio równoważąc wymogi regulacyjne i bezpieczeństwa dostaw z charakterem działania technologii magazynowej. Jeszcze wcześniej został stworzony rynek mocy, który może przy odpowiedniej parametryzacji zintegrować wykorzystywanie magazynów energii. Obecnie trwa jedna z najistotniejszych reform – strukturalna zmiana Rynku Bilansującego, wprowadzająca zharmonizowany katalog usług systemowych. Należy docenić wysiłek Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA, które w I połowie 2023 r. przedstawiły w ramach konsultacji publicznych kompleksowe rozwiązania w tym zakresie: dokumentację, która będzie determinować współpracę dostawców usług systemowych, w tym magazynów energii, z operatorem. Wszystkie te rozwiązania niebawem zapewnią odpowiednią przestrzeń do inwestowania w magazyny energii na szerszą skalę.
Kluczowa będzie przejrzystość i przewidywalność strumieni przychodów dostępnych dla instalacji magazynowych. Podobnie jak w przypadku wcześniejszego systemu wsparcia morskiej energetyki wiatrowej potrzebna jest tu rozsądna równowaga między oferowanymi korzyściami i odpowiedzialnością dostawców usług magazynowania za taki sposób działania na rynku, by realnie przyczyniał się on do lepszego wykorzystania dostępnych źródeł energii i zaspokajania zmieniających się potrzeb nowoczesnej gospodarki. W 2022 r. rynek mocy dał impuls do inwestycji w cztery projekty o łącznej docelowej mocy ponad 190 MW od 2027 r. Jest to pierwszy krok na drodze do istotnego zwiększenia efektywności systemu elektroenergetycznego i jego odporności na nagłe zjawiska, wynikające czy to z charakterystyki prac źródeł niskoemisyjnych, czy to ze zdarzeń losowych. W ten sposób magazyny energii stają się ważnym elementem determinującym konkurencyjność polskiej gospodarki i poczucie bezpieczeństwa polskich obywateli.
Nasi międzynarodowi i polscy klienci oczekują od kancelarii prawnej nie tylko specjalistycznej wiedzy prawniczej, ale także doradztwa strategicznego, również w zakresie ekonomii, technologii i integracji sektorów energii. To duża satysfakcja zawodowa, że możemy jako Dentons być częścią transformacji energetycznej w Polsce i w Europie.
Dr Christian Schnell partner, współzarządzający europejską praktyką energetyczną Dentons
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2023” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2023”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
