Przełomowe wydarzenia dla atomu

W dniach 21 i 22 marca 2024 roku w Brukseli miały miejsce dwa przełomowe wydarzenia, które jednoznacznie wskazują na zmiany w polityce przemysłowej Unii Europejskiej w zakresie energii jądrowej.

Nuclear Energy Summit, Bruksela, 21.03.2024

Zorganizowane przez Premiera Belgii Alexandra De Croo i dyrektora generalnego Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (IAEA) Rafaela Mariano Grossi, to pierwsze spotkanie wysokiego szczebla poświęcone wyłącznie energetyce jądrowej, w którym uczestniczyli przedstawiciele kilkudziesięciu państw. OSGE reprezentował Prezes Zarządu Rafał Kasprów.

Celem było podkreślenie znaczenia energii jądrowej w rozwiązaniu globalnych problemów związanych z redukcją wykorzystania paliw kopalnych, zwiększeniem bezpieczeństwa energetycznego oraz wspieraniem rozwoju gospodarczego.

»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:

Zarząd NBP: to próba rozbijania podstaw państwa

Ćwierć biliona euro na „elektryki” poszło w piach

Tragedia w USA: Zawalił się historyczny most

Ranking lokat! Powiew wiosny w ofercie depozytów

Wypowiedzi kluczowych polityków z UE (i nie tylko) były jednoznaczne -rozwój energetyki jądrowej jest konieczny i będzie miał miejsce.

Szef Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Rafael Mariano Grossi otwierając wydarzenie powiedział:

Trzeba było 70 lat komercyjnej eksploatacji bloków jądrowych, by doszło do pierwszego szczytu energetyki jądrowej, podczas którego spotykają się przedstawiciele najwyższego szczebla, światowi przywódcy. To logiczne, że nastąpiło to teraz, mogło do spotkania dojść wcześniej, ale teraz to nie jest kwestia chęci. To kwestia konieczności”. Grossi nawiązał do COP28, podczas którego grupa państw, w tym Polska, podpisała deklarację, która zakłada potrojenie mocy z energetyki jądrowej

„Potrzeba było 28 konferencji poświęconych zmianom klimatu, aby w końcu uznać, że należy przyspieszyć rozwój energetyki jądrowej”.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen:

SMR-y to bardzo obiecującą technologia. Wiodące kraje i firmy ścigają się, aby udowodnić skuteczność tej technologii i wprowadzić ją na rynek. Ponad 80 projektów na całym świecie idzie na przód, a kilka z naszych państw członkowskich wyraziło duże zainteresowanie reaktorami SMR. Zatem do dzieła!

Przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel:

Intensywnie inwestujemy w odnawialne źródła energii (w Belgii). Ale musimy zrobić więcej - musimy wprowadzać więcej innowacji. SMR, wspieranie nowych technologii, takich jak wodór - mogą mieć decydujące znaczenie dla dekarbonizacji, a obiecujące postępy w technologiach syntezy jądrowej i rozszczepienia jądrowego mogą zmienić przyszłość energii jądrowej.

Prezydent Francji Emmanuel Macron:

Reaktory SMR są ogromnym źródłem wytwarzania [energii elektrycznej] na mniejsze potrzeby. Aby zdekarbonizować zakłady przemysłowe i zrealizować nasz program dekarbonizacji w istniejących planach przemysłowych, mają one absolutnie kluczowe znaczenie.

Premier Węgier Viktor Orban powiedział, że energia jądrowa jest jedynym sposobem wytwarzania energii elektrycznej, która jest tania, bezpieczna, zrównoważona i niezawodna. Jego kraj kontynuuje swoje plany dotyczące projektu elektrowni jądrowej Paks II zbudowanej przez Rosjan i zauważył, że w projekt zaangażowane są firmy z wielu krajów Europy i USA. Stwierdził, że w interesie wszystkich leży „zapobieżenie sytuacji, w której energia jądrowa” stanie się „zakładnikiem geopolitycznej hipokryzji i ideologicznej debaty”.

Premier Finlandii Petteri Orpo powiedział, że kolejne kroki jego kraju w zakresie energii jądrowej obejmują ciepłownictwo, produkcję wodoru i składowisko odpadów radioaktywnych, podczas gdy premier Holandii Mark Rutte powiedział, że przez wiele lat ludzie mieli zastrzeżenia do energii jądrowej, ale poglądy się zmieniły, a wojna na Ukrainie „działa jak akcelerator … nigdy wcześniej nie było tak oczywiste, że aby transformacja zakończyła się sukcesem, potrzebujemy każdego źródła”.

Premier Słowacji Robert Fico powiedział, że jego rząd planuje budowę 1200 MW nowej mocy i zaprosi światowe firmy do ubiegania się o kontrakty. Premier Słowenii Robert Golob powiedział, że poparcie społeczne dla energii jądrowej w jego kraju wynosi obecnie ponad 65% - „nigdy nie było wyższe”. Powiedział, że potrzebne jest finansowanie z banków wielostronnych po przystępnych cenach, a także inwestycje w nową wykwalifikowaną siłę roboczą. Powiedział, że globalne ocieplenie jest największym zagrożeniem i „musimy działać natychmiast”.

Podczas Szczytu przyjęta została Deklaracja Energii Jądrowej. Międzynarodowi przywódcy i przedstawiciele rządów, w tym Polski, zobowiązali się do uwolnienia „pełnego potencjału” energii jądrowej.

„Wzywamy do większego uwzględnienia energii jądrowej w polityce środowiskowej, społecznej i zarządzania (ESG) w międzynarodowym systemie finansowym, biorąc pod uwagę, że jest to jedno z zeroemisyjnych źródeł wytwarzania energii”, czytamy w deklaracji.

Konferencja European Industrial Alliance on SMRs, Bruksela, 22.03.2024

20 marca 2024 OSGE stało się oficjalnym członkiem nucleareurope – stowarzyszenia reprezentującego ponad 3000 podmiotów z sektora energetyki jądrowej z całej Europy. Komisja Europejska i nucleareurope zorganizowały wydarzenie mające na celu ocenę postępów poczynionych dzięki stworzeniu Europejskiego Sojuszu Przemysłowego (EIA) na rzecz reaktorów SMR. Uruchomiony w lutym Sojusz ma na celu ułatwienie i przyspieszenie rozwoju i wdrożenia pierwszych projektów SMR w Europie do roku 2030.

Podczas konferencji Komisarz UE ds. energii, Kadri Simson, podkreśliła rolę reaktorów SMR w transformacji energetycznej:

SMR-y mogą pomóc obniżyć cenę energii elektrycznej. Mogą wytwarzać ciepło na potrzeby procesów przemysłowych i dzielnic miejskich. Mogą zapewnić stabilną moc do produkcji niskoemisyjnego wodoru oraz do zasilania czystych rozwiązań w zakresie ogrzewania i chłodzenia. Mogą generować energię do równoważenia sieci i dostarczania energii elektrycznej do centrów danych

SMR-y są dobrze dostosowanym rozwiązaniem do potrzeb energochłonnego przemysłu w zakresie czystej energii dla dekarbonizacji. A reaktory SMR same w sobie są czystą technologią zrodzoną z przemysłu o silnej bazie w UE.

Komisarz UE dr. Rynku wewnętrznego Thierry Breton:

Wszyscy w tym pokoju mocno wierzymy, że możemy osiągnąć nasze cele - dekarbonizację naszych dostaw energii, zapewnić więcej energii elektrycznej, znaleźć na to tani sposób, ale także upewnić się, że zawsze będziemy mieli do niej dostęp. Jeśli jest wiatr, jeśli go nie ma, jeśli jest słońce lub go nie ma, musimy mieć niezawodne źródło dostaw energii.

„To przełomowy moment dla wszystkich rodzajów źródeł energii jądrowej, w tym SMR. Wszyscy wierzymy, że SMR doskonale pasuje do naszego miksu energetycznego”. Prezes OSGE Rafał Kasprów był jedynym uczestnikiem konferencji z Polski. Podczas wydarzenia przedstawił projekt OSGE. Podkreślił rolę współpracy międzynarodowej w budowaniu SMR-ów w technologii BWRX-300:

„American technology, robust European supply chain”

„Jednym z głównych powodów, dla których zdecydowaliśmy się oprzeć nasz projekt na technologii BWRX-300, jest fakt, że mamy do czynienia ze sprawdzoną technologią, opartą na doświadczeniach z funkcjonujących reaktorów, a przede wszystkim pozwalającą wykorzystać szeroki łańcuch dostaw w Europie. Tak więc, krok po kroku, serce wyspy jądrowej dla pierwszego bloku - RPV, zostanie wyprodukowane w Kanadzie, ale nie ma wątpliwości, że może to robić hiszpańska ENSA. Z kolei odkuwki do komory ciśnieniowej reaktora mogą być produkowane w Wielkiej Brytanii i we Włoszech. W Hiszpanii ENUSA od wielu lat seryjnie produkuje paliwo do reaktorów BWR licencjonowanych w Europie. Jest to bardzo ważny, jeśli nie krytyczny, element projektu. Paliwo, na które niewiele osób zwraca uwagę, jest dostarczane do reaktorów w Hiszpanii i Szwecji…” „Wspólnie, pracując w ramach Europejskiego Sojuszu Przemysłowego (EIA), możemy osiągnąć bardziej zaawansowaną harmonizację ram regulacyjnych dla reaktorów SMR i znaleźć drogę do uzyskania wsparcia publicznego”.

Konkluzje płynące z wydarzenia

Jest to wydarzenie przełomowe z kilku powodów:

• Czyni realnym plan redukcji emisji o 90% do 2040, gdyż wycofywaniu paliw kopalnych towarzyszyć będzie budowa solidnych i stabilnych atomowych źródeł energii, które zastąpią paliwa kopalne, przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjności europejskiego przemysłu i zażegnaniu ryzyka ubóstwa energetycznego.

• Drugim aspekt to budowa własnego łańcucha dostaw w budowie i odbudowie przemysłu jądrowego w UE, co z kolei wpisuje się plan reindustrializacji Unii. W tym kontekście BWRX-300 jawi się jako szczególny projekt - oparty na  amerykańskiej technologii realizowanej przy pomocy europejskiego łańcucha dostaw “american technolgy, robust Europeansupply chain”

Warto też zwrócić uwagę na wypowiedzi czołowych polityków europejskich - jeśli jednym evencie Ursula von der Leyen, Charles Michel i Emmanuel Macron mówią że „atom to gamechanger” , „trwa rywalizacja o SMR-y”, „atom to być albo nie być naszego przemysłu” - to oznacza realną zmianę w podejściu do atomu (szczególnie uwzględniając SMR-y).

Orlen Synthos/ as/