CPK, czyli rozliczenia, „urealnianie”, rezygnacja i „WANNDAlizm”

Kongres TakDlaCPK, który odbył się w Kaliszu, 22 marca, został zorganizowany przez Stowarzyszenie TakDlaCPK odpowiedzialne za stworzenie obywatelskiego projektu ustawy obligującej rząd do realizacji projektu Centralnego Portu Komunikacyjnego.

Co prawda projekt ustawy jeszcze nie był głosowany w Sejmie, ale sejmowa Komisja Infrastruktury 5 lutego, głosami posłów koalicji rządzącej, rekomendowała odrzucenie projektu. Stwarza to konkretne i bardzo poważne zagrożenia dla idei jaką jest CPK. Obecny rząd początkowo generalnie zanegował dalszą realizację projektu, jednak na skutek bardzo negatywnej reakcji społecznej, również działań stowarzyszenia TakDlaCpk zapowiedział dalsze prowadzenia prac, ale w „urealnionej formie”.

Czas

„Urealnienie” sprowadza się do radykalnej redukcji komponentu kolejowego i drastycznego spowalniania realizacji komponentu lotniczego. Z komponentu kolejowego pozostał projekt tzw. „Ygreka” czyli polaczenie szybką koleją Warszawy, Łodzi, Poznania i Wrocławia. Takie rozwiązanie wyklucza z orbity korzyści z dostępu do CPK pozostałe regiony Polski. Pozorna jest też atrakcyjność podniesienia prędkości pociągów z 250 do 320 km/h. Przewidywane trasy są zbyt krótkie, aby uzyskać znaczące skrócenie czasu podróży, za to radykalnie rosną koszty budowy i eksploatacji. Eliminuje też polskich producentów jako dostawców kluczowych, najbardziej zyskownych elementów infrastruktury i taboru.

Decyzja lokalizacyjna powinna była zostać wydana w marcu 2024 r. Niestety najpierw spółka długo zwlekała z uzupełnieniem wniosku, a następnie wojewoda bardzo długo go  procedował. Decyzja została wydana dopiero niemal rok później – powiedział Mikołaj Wild.

Były prezes CPK dodał, że takie działanie ma podłoże czysto polityczne, a nie merytoryczne.

Ponadto wydana decyzja nie posiada rygoru natychmiastowej wykonalności, co dodatkowo opóźnia proces przejmowania nieruchomości pod przyszłą budowę. Dlatego nie tylko nierealny jest już termin oddania do użytku CPK w 2028 r., jak zakładał poprzedni rząd, ale i coraz trudniejszy staje się aktualnie deklarowany termin 2032 r. Ocenił Mikołaj Wild.

Samoocena

Z zapowiadanych przez nowe kierownictwo spółki CPK planów przeprowadzania zewnętrznych audytów nic nie wyszło, wobec tego nowy Prezes ogłosił przeprowadzenie autoocen. Merytoryczna praca w spółce zeszła na margines.

Jedną z nowości jest też propozycja bajpasu kaliskiego, czyli korekty trasy kolei pozwalającej ominąć Kalisz. Na taką propozycje zdecydowanie reaguje prezydent Kalisza - Krystian Kinastowski:

Kalisz jest częścią aglomeracji kalisko-ostrowskiej, którą zamieszkuje ok. 400 tys. osób. Jest to więc znaczący ośrodek. Mieszkańcy takich ośrodków - regionalnych i subregionalnych – powinni mieć swój udział w rozwoju. Równowaga pomiędzy inwestycyjnym wzmacnianiem największych aglomeracji - które i bez takiego wsparcia by sobie świetnie poradziły – a wspieraniem ośrodków takich jak Kalisz jest kwintesencją zrównoważonego rozwoju – dodał prezydent Kalisza. – Odcięcie naszego miasta od połączeń komunikacyjnych, tak jak obecnie jest to proponowane, będzie ogromnie niekorzystne, dla Kalisza, ale i całej aglomeracji. Im.

Warszawa też z poślizgiem

Ważnym elementem harmonogramu prac nad CPK jest planowana przez obecny rząd i zarząd spółki modernizacja Lotniska im. Chopina w Warszawie. Obecnie słyszy się już o możliwych opóźnieniach w tej modernizacji, która miała być rozwiązaniem buforowym pomiędzy stanem obecnym a otwarciem lotniska CPK.

Rozbudowa Lotniska Chopina jest pomysłem absurdalnym. Ta inwestycja nie ma szans się zwrócić, chyba że planowane jest jeszcze mocniejsze odłożenie otwarcia CPK w czasie – alarmuje Mikołaj Wild. – Dochodzące do nas sygnały zdają się sugerować, że niebawem obowiązującym terminem otwarcia CPK nie będzie już 2032 r., a może nim być nawet druga połowa przyszłej dekady – stwierdza.

WANNNDAlizm

Nowy Program wieloletni Centralnego Portu Komunikacyjnego w zakresie kolei został nazwany przez Patryka Wilda eksperta ds. transportu kolejowego siedmioma przymiotnikami: wykluczający, antyprzemysłowy, nieefektywny, nieintermodalny, niegospodarny, dywersyjny i antyunijny.

Wykluczający – ponieważ wyklucza takie miasta jak Kalisz, a także tych pasażerów, których nie będzie stać na znacznie droższe bilety;

Antyprzemysłowy – ponieważ polscy producenci nie będą mogli uczestniczyć w przetargach na tabor kolejowy na 320 km/h;

Nieefektywny – ponieważ skutki projektowanych działań nie będą powodowały większej spójności transportowej Polski ani nie przyczynią się do tak dynamicznego rozwoju polskiej gospodarki, jak by to było możliwe, gdyby nie wprowadzać tych zmian;

Nieintermodalny – ponieważ nie zakłada dostatecznego wykorzystania możliwości kolei;

Niegospodarny – ponieważ wydane zostaną nadmiarowe miliardy, a efektem będzie mniej wybudowanych kilometrów linii kolejowych;

Dywersyjny – ponieważ zamiast wzmacniać potencjał gospodarczy Europy Środkowej, będzie miał inne priorytety;

Antyunijny – ponieważ idzie wbrew unijnej polityce transportowej, której wyrazem jest zestawienie korytarzy transportowych w sieci TEN-T.

Apel

W rozmowach podczas Kongresu TakDlaCPK uczestniczyły osoby odpowiedzialne za Projekt CPK od jego powstania. Pojawiło się też wiele osób związanych z lotnictwem i koleją, bezpieczeństwem. Wypowiadali się eksperci, publicyści, przedstawiciele wojska, którzy podkreślali aspekty obronne CPK. Głos wszystkich był jednoznaczny i spójny. Centralny Port Komunikacyjny jest szansą, której nie można zmarnować w imię rozgrywek i „rozliczeń” z poprzednim rządem.

Ich opinie i oceny powinny być bardzo poważnie analizowane i brane pod uwagę. Konieczne jest racjonalne działanie, powrót do koncepcji CPK jako narzędzia budowy potencjału komunikacyjnego Polski w Europie i świecie.

Jerzy Szmit