Przewlekły ból? Wcale nie musi tak być!

Uporczywy ból, często błędnie uznawany za nieodłączny element starzenia się, nie musi stanowić naturalnej konsekwencji procesu starzenia, lecz raczej sygnał wskazujący na występowanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.

Dane epidemiologiczne wskazują, iż przewlekły ból, czyli taki utrzymujący się powyżej trzech miesięcy dotyczy blisko 40 proc. dorosłej populacji, przy czym częstość jego występowania wzrasta wraz z wiekiem – obejmując nawet połowę osób starszych, a wśród pensjonariuszy domów opieki może przekraczać 80 proc. Nie oznacza to jednak, że jesteśmy na niego skazani.

Winny nie tylko sam wiek

Zmiany fizjologiczne związane ze starzeniem, takie jak osłabienie mechanizmów modulujących przewodzenie bólu, mogą wpływać na sposób jego odczuwania.

Sam jednak proces starzenia nie stanowi pierwotnej przyczyny dolegliwości bólowych. Przewlekły ból u osób starszych jest najczęściej następstwem schorzeń przewlekłych, w tym głównie chorób układu kostno-stawowego, metabolicznych, nowotworowych, krążeniowych czy neurologicznych.

Choć wraz z wiekiem obserwuje się zmniejszoną elastyczność tkanek, utratę masy mięśniowej i spadek gęstości mineralnej kości, objawy te nie muszą każdorazowo prowadzić do przewlekłego bólu. Utrzymywanie się bólu jest zazwyczaj wynikiem chorób towarzyszących lub nieprawidłowych wzorców ruchowych w latach poprzedzających, lecz niekoniecznie samego procesu starzenia.

Warto o siebie zadbać

Nieleczony ból przewlekły może prowadzić do licznych konsekwencji zdrowotnych, w tym zaburzeń snu, pogorszenia nastroju, zwiększonego ryzyka upadków, niedożywienia, zarówno ilościowego, jak i jakościowego, ograniczenia sprawności funkcjonalnej oraz obniżenia jakości życia. Konieczne więc staje się jego aktywne rozpoznawanie i leczenie, a także odpowiednio przeprowadzona edukacja w zakresie odróżniania bólu patologicznego od fizjologicznych objawów starzenia się.

Po pierwsze aktywny tryb życia

Kluczowym elementem profilaktyki oraz postępowania w przewlekłym bólu u osób starszych jest utrzymanie regularnej i umiarkowanej aktywności fizycznej.

Regularny ruch wpływa korzystnie na elastyczność mięśni i stawów, redukuje stany zapalne oraz wspomaga wydzielanie endorfin, działających przeciwbólowo i poprawiających samopoczucie. Zalecane formy aktywności obejmują przede wszystkim codzienne spacery, pływanie czy ćwiczenia oporowe oraz rozciągające, przy czym wybór rodzaju i intensywności wysiłku powinien być dostosowany do stanu zdrowia i możliwości funkcjonalnych osoby w podeszłym wieku.

Postaw na dietę

Równie istotne znaczenie co aktywność fizyczna ma sposób żywienia. Zbilansowana dieta o właściwej wartości energetycznej, bogata w składniki przeciwzapalne, takie jak nienasycone kwasy tłuszczowe, antyoksydanty czy błonnik oraz uboga w produkty wysoko przetworzone, sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała, zmniejszeniu obciążenia stawów i ograniczeniu dolegliwości bólowych.

Zdrowa „głowa”

Coraz więcej dowodów wskazuje również na istotny wpływ postrzegania procesu starzenia na zdrowie fizyczne i psychiczne. Osoby charakteryzujące się pozytywnym nastawieniem wobec starzenia wykazują lepsze funkcje poznawcze, rzadziej zapadają na choroby przewlekłe, częściej utrzymują aktywność fizyczną i mają niższe ryzyko zgonu w długoterminowej obserwacji.

Postawa akceptacji, optymizmu i poczucia celu sprzyja podejmowaniu zachowań prozdrowotnych oraz skuteczniejszemu radzeniu sobie z bólem i ograniczeniami wynikającymi z wieku.

Filip Siódmiak

Źródła:

• Dagnino, Ana P A, and Maria M Campos. “Chronic Pain in the Elderly: Mechanisms and Perspectives.” Frontiers in human neuroscience vol. 16 736688. 3 Mar. 2022.

• Nakamura JS, Hong JH, Smith J, et al. “Associations Between Satisfaction With Aging and Health and Well-being Outcomes Among Older US Adults”. JAMA Netw Open. 2022.

»» Inne porady dotyczące zdrowia czytaj tutaj:

Częste bóle głowy? Wyklucz te produkty

Co jeść, aby zwiększyć odporność i zwalczać infekcje

Jak się wspomóc przy aktywności fizycznej?

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.