Co z tą matchą – moda czy zdrowie?

Matcha jest sproszkowaną postacią zielonej herbaty Camellia sinensis, uzyskiwaną z liści odmiany Tencha. Proces jej produkcji obejmuje parowanie, suszenie oraz mielenie liści w kamiennych młynkach. Szczególny sposób uprawy – polegający na zacienianiu krzewów na około trzy tygodnie przed zbiorem – wpływa na zwiększenie zawartości kofeiny, L-teaniny i chlorofilu. Związki te determinują charakterystyczny smak napoju, w tym wyraźną nutę umami, oraz odpowiadają za jego intensywną, zieloną barwę.

Wysoka wartość odżywcza

Zawartość składników odżywczych w matchy jest wysoka, co znacząco wyróżnia ją spośród innych odmian herbaty zielonej.

Produkt ten dostarcza znacznych ilości błonnika pokarmowego, głównie frakcji nierozpuszczalnej (około 53 g/100 g), co odpowiada wartościom zbliżonym do otrębów pszennych.

Już kilka łyżeczek proszku może pokrywać dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na błonnik (25–35 g). Spożycie błonnika nierozpuszczalnego sprzyja prawidłowej perystaltyce jelit, zwiększa objętość stolca, skraca czas pasażu jelitowego oraz wspiera regulację apetytu i gospodarki lipidowo-węglowodanowej.

Oprócz błonnika, matcha jest źródłem białka roślinnego (około 17 g/100 g), nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym kwasów omega-3), witamin A, C, E oraz K, składników mineralnych, głownie potasu, wapnia, cynku oraz żelaza, a także polifenoli, w szczególności katechin.

Polifenole pełnią funkcję antyoksydacyjną, neutralizując reaktywne formy tlenu i opóźniając procesy starzenia komórkowego. Z kolei kofeina, obecna w ilościach porównywalnych do kawy, działa synergistycznie z L-teaniną – aminokwasem modulującym neuroprzekaźnictwo.

Efektem jest jednoczesne zwiększenie koncentracji i wydłużenie odczuwanego stanu relaksu w porównaniu z tradycyjną kawą.

Wpływ na zdrowie

Wstępne badania wskazują, iż regularne spożywanie matchy może wiązać się z obniżeniem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego czy zaburzeń metabolicznych. Obserwuje się również jej potencjalne działanie przeciwzapalne, hipoglikemizujące, hipolipemizujące, a także neuroprotekcyjne. Należy jednak podkreślić, że większość dotychczasowych badań przeprowadzono na modelach zwierzęcych lub w niewielkich grupach klinicznych, co ogranicza możliwość jednoznacznych wniosków.

Kto powinien uważać?

Pomimo potencjalnych korzyści zdrowotnych, matcha nie jest zalecana dla każdego.

Z uwagi na wysoką zawartość kofeiny jej spożycie może wywoływać niepożądane objawy, takie jak bóle głowy czy nasilanie migren, szczególnie u osób wrażliwych na ten alkaloid. Nie rekomenduje się więc jej regularnego stosowania u kobiet w ciąży czy karmiących piersią.

Ze względu na obecność związków goitrogennych, spożycie matchy powinno być ograniczone u osób z chorobami tarczycy, gdyż substancje te mogą wpływać na metabolizm jodu i syntezę hormonów tarczycowych.

W liściach herbaty stwierdza się również obecność glinu i fluoru. Nie zaleca się łączenia matchy z dodatkiem kwasu cytrynowego, ponieważ w takich warunkach może powstawać cytrynian glinu. Ilości tego związku w praktyce są niewielkie, jednak zasadne wydaje się zachowanie umiaru w spożyciu. Zgodnie z zasadą „dawka czyni truciznę”, korzyści zdrowotne matchy mogą przewyższać potencjalne zagrożenia, o ile jest ona stosowana w racjonalnych ilościach.

Filip Siódmiak

Źródła:

• Uchida, Kazuhiko et al. “Effect of matcha green tea on cognitive functions and sleep quality in older adults with cognitive decline: A randomized controlled study over 12 months.” PloS one vol. 19,8. 30 Aug. 2024.

• Kika, Joanna et al. “Matcha Green Tea: Chemical Composition, Phenolic Acids, Caffeine and Fatty Acid Profile.” Foods vol. 13,8 1167. 11 Apr. 2024.

»» Inne porady dotyczące zdrowia i diety czytaj tutaj:

Herbata, o której z pewnością słyszałeś, a nie spróbowałeś

Nie pij herbaty w trakcie jedzenia!

Ulubione soki owocowe wcale takie zdrowe nie są

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje