Operacje bariatryczne – czy faktycznie działają?

Operacje bariatryczne stanowią obecnie jedną z najskuteczniejszych metod leczenia otyłości olbrzymiej. Polegają one na chirurgicznej modyfikacji przewodu pokarmowego, niosąc znacznie większe prawdopodobieństwo utraty masy ciała oraz poprawę parametrów metabolicznych.

Obecnie dostępne techniki operacyjne, takie jak rękawowa resekcja żołądka czy by-pass żołądkowy, charakteryzują się coraz wyższą skutecznością i bezpieczeństwem, a długofalowe badania potwierdzają korzystny wpływ zabiegów na zdrowie somatyczne i psychiczne pacjentów.

Jeden ze środków leczenia

Z danych wynika, iż rocznie w Polsce zabiegom bariatrycznym poddaje się około 6 000 pacjentów, a w skali globalnej problem otyłości dotyczy blisko miliarda osób.

Otyłość wiąże się ze zwiększonym ryzykiem licznych chorób przewlekłych, w tym cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, chorób sercowo-naczyniowych oraz niektórych nowotworów.

Przeglądy systematyczne i metaanalizy wskazują, iż chirurgia bariatryczna przyczynia się do znacznego obniżenia ryzyka występowania nowotworów złośliwych związanych z otyłością, a także zmniejsza ogólną śmiertelność z przyczyn onkologicznych.

Lepsze samopoczucie

W analizach uwzględniających kilkutysięczne grupy pacjentów obserwowano również istotną poprawę zdrowia psychicznego i jakości życia pooperacyjnego. Jedno z badań wykazało blisko dwukrotny wzrost samooceny w okresie roku od zabiegu. Autorzy tych obserwacji podkreślają jednak znaczenie wsparcia psychospołecznego oraz konieczność uwzględnienia wpływu stygmatyzacji związanej z masą ciała podczas kwalifikacji do leczenia chirurgicznego.

Czy są bezpieczne?

W kontekście bezpieczeństwa procedur, dane wskazują na bardzo niski odsetek powikłań okołooperacyjnych, a śmiertelność w okresie okołozabiegowym oceniana jest obecnie na poziomie od 0,03 proc. do 0,2 proc., co stanowi znaczącą poprawę względem wcześniejszych dekad.

W przeglądach literatury podkreśla się również porównywalną skuteczność najczęściej stosowanych metod chirurgicznych w zakresie redukcji masy ciała i poprawy kontroli glikemii, przy czym by-pass żołądkowy często wiązany był z trwalszą utratą masy ciała, a resekcja rękawowa – z mniejszym odsetkiem operacji rewizyjnych.

To nie magiczny środek

W kontekście leczenia chirurgicznego otyłości należy zwrócić szczególną uwagę na konieczność kompleksowej edukacji pacjentów w zakresie zmian stylu życia.

Podkreślenia wymaga fakt, iż pomimo wysokiej skuteczności operacji bariatrycznych w krótkoterminowej redukcji masy ciała, zabiegi te niemal zawsze wiążą się z istotnym wpływem na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Przede wszystkim, wymagają one wdrożenia długofalowej, specjalistycznej opieki dietetycznej, indywidualnie dostosowanej do potrzeb i stanu zdrowia chorego.

Sam zabieg nie stanowi gwarancji trwałego sukcesu terapeutycznego ani długoterminowego utrzymania masy ciała na pożądanym poziomie. Chirurgiczne leczenie otyłości powinno być traktowane jedynie jako narzędzie wspomagające proces zmiany stylu życia, a nie jako rozwiązanie ostateczne i samowystarczalne. Kluczowym czynnikiem warunkującym skuteczność leczenia pozostają trwałe zmiany w zakresie nawyków żywieniowych, całkowita abstynencja od alkoholu, ograniczenie ilości spożywanej żywności, a także wysoki poziom motywacji i samodyscypliny pacjenta.

Należy również zaznaczyć, że efekt działania operacji bariatrycznej może nie być trwały. W przypadku długotrwałego przyjmowania nadmiernej ilości pokarmu możliwe jest wtórne rozszerzenie objętości żołądka, co może prowadzić do częściowego lub całkowitego zaniku efektów pierwotnego zabiegu i ponownego przyrostu masy ciała.

Dlatego tak istotne jest, aby interwencja chirurgiczna była elementem wielowymiarowego postępowania terapeutycznego, uwzględniającego między innymi edukację żywieniową, wsparcie psychologiczne oraz systematyczny monitoring stanu zdrowia i postępów leczenia.

Filip Siódmiak

Źródła:

• https://ezdrowie.gov.pl/19636

• Reynolds, E L et al. “The Effect of Surgical Weight Loss on Cognition in Individuals with Class II/III Obesity.” The journal of nutrition, health & aging vol. 27,12 (2023): 1153-1161.

• Courcoulas AP, Patti ME, Hu B, et al. Long-Term Outcomes of Medical Management vs Bariatric Surgery in Type 2 Diabetes. JAMA. 2024;331(8):654–664.

• Sophie L van Veldhuisen, Thomas M Gorter, Gijs van Woerden, Rudolf A de Boer, Michiel Rienstra, Eric J Hazebroek, Dirk J van Veldhuisen, Bariatric surgery and cardiovascular disease: a systematic review and meta-analysis, European Heart Journal, Volume 43, Issue 20, 21 May 2022, 1955–1969.

• Wilson RB, Lathigara D, Kaushal D. Systematic Review and Meta-Analysis of the Impact of Bariatric Surgery on Future Cancer Risk. International Journal of Molecular Sciences. 2023; 24(7):6192.

• Arterburn DE, Telem DA, Kushner RF, Courcoulas AP. Benefits and Risks of Bariatric Surgery in Adults: A Review. JAMA. 2020;324(9):879–887. 

»» O zdrowiu i diecie czytaj więcej tutaj:

„Bez cukru”, a „bez dodatku cukru”. Rozumiesz różnicę?

Jak zadbać o nerki w cukrzycy?

Inteligentna insulina. Przełom w leczeniu cukrzycy?

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje