Europejski Trybunał Sprawiedliwości: spółka powinna móc odliczyć VAT od wydatków wspólników

Spółka powinna móc odliczyć VAT zapłacony w cenie wydatków inwestycyjnych zrobionych nie przez nią, tylko przez osoby, które później stały się jej wspólnikami – orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie dotyczącej sporu polskiej spółki z izbą skarbową.

Trybunał Sprawiedliwości UE (zwany potocznie Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości) wydał w czwartek wyrok w sprawie dotyczącej Kopalni Odkrywkowej Polski Trawertyn P. Granatowicz, M.  Wąsiewicz (sygn. C-280/10). Pytanie do Trybunału zadał Naczelny Sąd Administracyjny. Pytał, czy dyrektywa Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej pozwala spółce osobowej odliczyć VAT zapłacony w cenie nieruchomości (tzw. podatek naliczony), jeżeli kupującym nie była spółka, tylko jej przyszli wspólnicy.

Trybunał Sprawiedliwości wypowiedział się już wcześniej w sprawie odzyskania VAT od zakupów poniesionych przed rozpoczęcia i przygotowania działalności gospodarczej. Tym razem jednak chodziło o problem szczególny, bo osoby, które kupiły nieruchomość, zrobiły to po to, by rozpocząć produkcję nie przez siebie samych, ale w spółce, której sami stali się - już po tym zakupie – jedynymi wspólnikami.

W polskich sądach zapadały w podobnych sprawach sprzeczne wyroki. Były takie, w których sądy odmawiały spółce prawa do odliczenia, argumentując, że to nie ona była kupującym i to nie u niej powstał podatek naliczony VAT. Z drugiej strony jednak zapadały też wyroki wskazujące, że prawa do odzyskania VAT naliczonego nie należy bezwarunkowo przyznawać tylko przyszłym wspólnikom, bo to nie oni będą faktycznie wykonywali działalność gospodarczą, tylko ich spółka. Oni sami nie mogliby więc przerzucić ciężaru tego podatku na kolejny etap obrotu.

W czwartek ETS orzekł, że przepisy państw członkowskich UE nie mogą pozbawiać wspólników, ani samej spółki prawa odliczenia podatku VAT zapłaconego w cenie wydatków inwestycyjnych, gdy wydatki te zrobili wspólnicy jeszcze przed zawiązaniem i rejestracją spółki, ale na potrzeby i cele jej działalności gospodarczej.

Zdaniem Trybunału przeszkodą do odliczenia nie może być fakt, że faktura VAT wystawiona przed rejestracją spółki została wydana na przyszłych jej wspólników. W takiej sytuacji bowiem – jak zauważył ETS - faktura nie mogła być wystawiona na spółkę, bo w momencie, gdy przyszli jej wspólnicy kupowali nieruchomość, spółka nie była jeszcze zarejestrowana i nie była podatnikiem VAT.  W tym wypadku - jak uznał Trybunał - brak możliwości wystawienia faktury na spółkę należy uważać za "wynik czysto formalnego obowiązku".

Trybunał wywiódł te wnioski ze swojego wcześniejszych wyroków, w których stwierdził, że ktokolwiek dokonuje działań inwestycyjnych, ściśle związanych z przyszłym wykorzystywaniem nieruchomości,  powinien być uważany za podatnika. Zdaniem ETS nie podważa tego argument, że odliczenie podatku VAT mogłoby zwiększyć ryzyko oszustw lub nadużyć. Gdyby bowiem organ podatkowy stwierdził, że nadużyto prawa do odliczenia bądź było ono wykonywane w sposób nieuczciwy, mógłby żądać ze skutkiem wstecznym zwrotu odliczonych kwot - podkreślili sędziowie Trybunału.

 (PAP) kjed/ drag/