Jak ubezpieczenia zmieniają Polskę i Polaków

Jak podano w raporcie „Jak ubezpieczenia zmieniają Polskę i Polaków” przygotowanym przez PIU oraz Deloitte, dzięki sektorowi ubezpieczeń do budżetu państwa zostało odprowadzonych w 2016 r. 1,6 mld zł podatków. Całkowita wartość dodana dla gospodarki z sektora ubezpieczeń to 35,9 mld zł.

Zakłady ubezpieczeń mają dziś w Polsce aktywa warte 160 mld zł, z czego 57 mld jest ulokowanych w papierach dłużnych Skarbu Państwa (dane za 2016 r.) – w ubezpieczonych funduszach kapitałowych (UFK) Polacy ulokowali 45 mld zł. Te pieniądze zostały zainwestowane w akcje spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych.

Stabilizator gospodarczy

Warto zwrócić uwagę na stabilizacyjną rolę ubezpieczycieli na wypadek kryzysu finansowego. Banki dysponują kapitałem, który ma charakter krótkoterminowy. Natomiast zakłady ubezpieczeń przykładają dużą wagę do długoterminowej działalności inwestycyjnej, ponieważ jest to obwarowane wieloma ograniczeniami prawnymi, na straży których stoi urząd Komisji Nadzoru Finansowego. Ubezpieczyciele to trzeci co do wielkości inwestor instytucjonalny (po bankach i inwestorach zagranicznych) – zarządzający aktywami firm ubezpieczeniowych ulokowali 60 mld aktywów w obligacjach, a 17,4 mld zł długoterminowo w akcje spółek notowanych na GPW.

Są dwa obszary, w których ubezpieczenia odgrywają istotną funkcję, gdy chodzi o przedsiębiorców i ich firmy. Pierwszy to ubezpieczenie obrotu, który wyniósł na koniec 2016 r. blisko 460 mld zł, w tym ochrona ubezpieczeniowa eksportu wyniosła około 114 mld zł. W okresach spowolnienia gospodarczego gwarancje ubezpieczeniowe ograniczały straty państwa, polskich firm i konsumentów. Tylko w 2012 r. odszkodowania z gwarancji ubezpieczeniowych sięgnęły rekordowej sumy 422 mln zł, które trafiły na konta urzędów marszałkowskich i polskich przedsiębiorców. Było to związane z trudnościami w sektorze budowlanym i upadłościami firm turystycznych. Dla porównania rok wcześniej odszkodowania dla polskich firm wyniosły zaledwie 67 mln zł.

Drugim obszarem jest ochrona majątku przedsiębiorców. Ubezpieczyciele obejmują ochroną około 60 proc. majątku przedsiębiorców wartego 1 bln 700 mld zł (ubezpieczenie od pożarów, innych żywiołów, etc.). Działalność gospodarcza nie byłaby możliwa bez ochrony własności przedsiębiorstw, np. koszt cyberprzestępstw przypadający na jedną firmę szacuje się na 122,6 mln zł.

Małgorzata Dygas

Jan Grzegorz Prądzyński, prezes zarządu Polskiej Izby Ubezpieczeń

Niektóre liczby zawarte w raporcie „Jak ubezpieczenia zmieniają Polskę i Polaków”, zaskoczyły nawet nas, choć zdawaliśmy sobie sprawę, że wpływ ubezpieczeń na gospodarkę i życie Polaków jest niezwykle istotny. Opracowanie pokazało, że branża generuje 2 proc. PKB, co oznacza, że tworzy w gospodarce 36 mld zł wartości dodanej. Dodatkowo dzięki ubezpieczycielom powstaje blisko 225 tys. etatów, z czego tylko ok. 27 tys. w samej branży ubezpieczeniowej. Jeśli dodamy do tego pośredników to okaże się, że dzięki ubezpieczeniom powstaje w gospodarce około 400 tys. miejsc pracy. A dzięki wypłacanym pensjom gospodarstwa domowe są bogatsze o 12,1 mld zł.

Ubezpieczenia to przede wszystkim szeroko rozumiana ochrona ludzi. Raport przygotowany przez PIU oraz firmę doradczą Deloitte pokazuje, że jesteśmy na tle wielu krajów Europejskich mało skłonni do ryzyka, ale też stosunkowo rzadko się ubezpieczamy. W Polsce stosunek zbieranej składki do PKB kształtuje się w wysokości około 3 proc., podczas gdy średnia europejska przekracza 7 proc.

W 2016 r. około 60 proc. domów i mieszkań było objętych ochroną od skutków żywiołów. Zapewniona przez ubezpieczycieli ochrona przed ogniem, eksplozjami i zjawiskami pogodowymi dała w 2016 r. aż 1,3 mld zł pomocy poszkodowanym. Dodatkowo wypłacono 1,5 mld zł za m.in. za szkody spowodowane przez grad, mróz, a także wszelkiego typu kradzieże. Funkcja ochronna ubezpieczeń nie kończy się oczywiście na pożarach i zjawiskach pogodowych. Najpowszechniejszymi w Polsce ubezpieczeniami są polisy komunikacyjne. Ubezpieczyciele wypłacają rocznie 12 mld zł za szkody w związku z wypadkami, kolizjami i kradzieżami pojazdów. To tylko niektóre z informacji zawartych we wspomnianym raporcie. Cieszymy się, że takie opracowanie, pierwsze tego typu w naszej części Europy, powstało i zapewne będzie pomocne w upowszechnianiu wiedzy o roli ubezpieczeń.

Not. MD

Sławomir Tryfon, dyrektor Departamentu Ubezpieczeń Życiowych UNIQA

Głównym celem ubezpieczeń jest obniżanie ryzyka związanego nierozerwalnie z obrotem gospodarczym, jego wyceny i przeniesienia z przedsiębiorców, instytucji i klientów indywidualnych na zakłady ubezpieczeń przez tworzone przez nich rezerwy finansowe, pochodzące z wpłacanych składek (tzw. fundusz ubezpieczeniowy). Branża ubezpieczeniowa, tworząc produkty ubezpieczeniowe, dokonuje standaryzacji ryzyk, jakie występują w obrocie gospodarczym, wycenia je i skupuje z rynku (w tym np. 460 mld zł ubezpieczonego obrotu polskich firm, 114 mld zł ubezpieczonej wartości polskiego eksportu, 1,7 bln zł ubezpieczonego od ognia i innych zdarzeń losowych majątku polskich firm), zapewniając klientom zabezpieczenie finansowe w przypadku ich realizacji.

Akumulowany z jednej strony strumień składek w formie funduszu ubezpieczeniowego (rezerw finansowych na pokrycie świadczeń) wraca do obrotu gospodarczego: w formie strumienia inwestycji na rynkach kapitałowych (160 mld zł), zwiększając zakres inwestycji kapitałowych; a także jako odszkodowania i świadczenia wypłacane za ryzyka, które zmaterializowały się (w tym np. 18,3 mld zł świadczeń z tytułu ubezpieczeń na życie, 672 mln zł świadczeń wypłaconych rolnikom, 874 mln zł świadczeń z tytułu ubezpieczeń OC).

Oba strumienie wracające do gospodarki z jednej strony wspomagają jej rozwój, przyczyniają się do generowania miejsc pracy i wzrostu PKB (ok. 198 tys. etatów i 1,49 proc. PKB co odpowiada kwocie 24,7 mld zł - jako efekt wpływu pośredniego i indukowanego branży ubezpieczeniowej), zaś z drugiej zapewniają klientom niezbędne środki finansowe do zniwelowania negatywnych skutków finansowych materializacji tych ryzyk, zwiększając bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, a także wspomagając poziom innowacyjności i skłonność do ponoszenia skalkulowanego ryzyka biznesowego, które jest kluczowe dla rozwoju.

Not. MD