JPK uszczelnia system podatkowy

Obowiązek raportowania Jednolitym Plikiem Kontrolnym (JPK) jest istotnym elementem uszczelniania systemu podatkowego, fiskus wykorzystuje go do wykrywania fałszywych faktur, niemniej potencjał do wykorzystania tego narzędzia jest dużo większy - wynika z analizy PwC.

Podkreślono, że JPK daje też możliwość podatnikom na wykazanie się tzw. należytą starannością.

W analizie opublikowanej w środę napisano, że system raportowania danych przez podatników w formie JPK funkcjonuje w Polsce już prawie 2 lata i obejmuje ok. 1,6 mln podmiotów. Jest on istotnym elementem uszczelniania systemu podatkowego w Polsce, dając administracji skarbowej kompleksowy zestaw informacji o danej firmie i dokonywanych przez nią transakcjach. Kluczowe w tym procesie są narzędzia do analizy otrzymywanych w plikach danych.

PwC wyjaśnia, że Krajowa Administracja Skarbowa korzysta z Repozytorium JPK, w celu m.in. automatyzacji oceny ryzyka danego podatnika oraz jego kontrahentów, a także przy identyfikacji wierzytelności podatników na potrzeby stosowania środków egzekucyjnych bądź zabezpieczających. Natomiast Analizator JPK pozwala na automatyczną identyfikację rozbieżności w rozliczaniach VAT i uniemożliwia zaniżanie zobowiązań podatkowych lub zawyżanie kwoty VAT do zwrotu.

Według ekspertów z PwC o skuteczności tych narzędzi świadczy rosnąca z miesiąca na miesiąc liczba podatników wykreślonych z rejestru podatników VAT po uprzednim sprawdzeniu ich raportów JPK_VAT.

Dane z comiesięcznych plików JPK_VAT nabierają coraz większego znaczenia w walce z karuzelami podatkowymi i stanowią ważny element narzędzi informatycznych ukierunkowanych na identyfikację nieprawidłowości w rozliczeniach podatników. W pewnym uproszczeniu można nawet uznać, że po objęciu obowiązkiem raportowania JPK_VAT wszystkich podatników VAT od początku 2018 roku, system ten stanowi swego rodzaju Centralny Rejestr Faktur w polskim wydaniu - mówi cytowany w komunikacie Marcin Sidelnik, partner w PwC, lider zespołu ds. technologii podatkowych.

Jego zdaniem można uznać, że w zakresie rozwoju funkcjonalności i wykorzystania danych z JPK_VAT resort finansów osiągnął wiele.

Jeżeli chodzi o wykorzystanie innych struktur JPK, np. księgi rachunkowe (JPK_KR) czy wyciąg bankowy (JPK_WB) na potrzeby działalności administracji podatkowej, są one jak na razie stosowane w ograniczonym stopniu. Co prawda statystki wskazują, że organy podatkowe żądają od podatników ich przedłożenia, ale wciąż w niewielkim zakresie - dodał Sidelnik.

Zaznaczył, że struktury te zawierają wiele wartościowych danych i ich szersze wykorzystanie, w powiązaniu z automatyzacją analizy tych danych, może istotnie podnieść efektywność kontroli podatkowej.

Eksperci PwC podkreślają, że JPK to narzędzie do wykorzystania nie tylko przez administrację podatkową, ale też przez samych podatników. Dzięki niemu mogą wykazać się tzw. należytą starannością przed fiskusem, udowadniając, że przeprowadzili właściwe czynności sprawdzające uczciwość swoich kontrahentów nie tylko bezpośrednio przed zawarciem pierwszej transakcji, ale również w trakcie realizacji kolejnych.

Sidelnik zwrócił uwagę, że ważne jest również wykorzystanie informacji z JPK do analizy bieżących relacji handlowych podatników.

Na ich podstawie w szybki sposób można przeprowadzić automatyczne testy i wizualizację danych wskazujących na ryzyko dopuszczenia się nadużycia podatkowego przez kontrahenta. Ponadto, wizualizacja danych z JPK pozwala nie tylko na analizy dotyczące kwestii podatkowych, ale również analizy biznesowe, gdyż pliki JPK zawierają dane o wszystkich transakcjach sprzedaży i zakupu podatnika - podkreślił.

W raporcie zaznaczono, że obowiązek przesyłania danych w formie JPK nie obejmuje wszystkich grup podatników prowadzących księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych. Natomiast już zmieni się to od 1 lipca 2018 r., kiedy wszystkie podmioty prowadzące w ten sposób swoje księgi, będą mogły być zobowiązane do ich przedłożenia w formie JPK w całości lub części lub wybranych dowodów księgowych w dowolnym momencie na żądanie fiskusa.

Co ważne, obowiązek ten będzie dotyczyć zarówno firm, jak też osób, które np. mają dochody z wynajmu mieszkania, a nie prowadzą de facto działalności gospodarczej i nie będzie on zależny od comiesięcznego obowiązku przesyłania danych z ewidencji VAT w formie JPK_VAT - zwrócono uwagę.

Wskazano, ze 1 października 2018 r. rozpocznie się dalszy etap digitalizacji procesu składania rocznych dokumentów finansowych, co powinno doprowadzić do generalnego obowiązku sporządzania sprawozdań finansowych w postaci elektronicznej JPK przez wszystkie podmioty zobowiązane do ich sporządzenia. Natomiast już od 2019 roku powinno rozpocząć się przesyłanie danych z kas rejestrujących (kas fiskalnych) do Centralnego Repozytorium Kas w sposób ciągły, zautomatyzowany i bezpośredni, w postaci elektronicznej, czyli w założeniu JPK.

Dodano, że wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Finansów wynika, że planowana jest już od 2019 roku likwidacja standardowych deklaracji VAT i zastąpienie ich jedynie comiesięcznym JPK_VAT.

Na podst. PAP