Blockchain posłuży do uszczelnienia VAT?

Mamy już porządek, jeśli chodzi o opodatkowanie kryptowalut; technologię blockchain można wykorzystać do większego uszczelnienia luki w VAT - uważa dyrektor Centrum Analiz i Studiów Podatkowych z SGH, prof. Dominik Gajewski.

Gajewski odniósł się w rozmowie z PAP do najnowszego raportu CASP „Opodatkowanie handlu kryptowalutami - kierunki i decyzje polityki podatkowej”. Zaznaczył, że zostały w nim poruszone dwa zasadnicze aspekty. „Pierwszy pokazuje, że od 1 stycznia 2019 r. roku w zasadzie problematyka opodatkowania handlu kryptowalutami została dość kompleksowo uregulowana zarówno na gruncie podatków dochodowych jak również na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC)” - powiedział Gajewski.

Zwrócił uwagę, że wcześniej podatnicy handlujący kryptowalutami byli często zaskakiwani, nie zawsze wiedzieli jak opodatkowywać transakcje. „Miało to odzwierciedlenie w sprawach przed naczelnym sądem administracyjnym. Ta kwestia została uregulowana. Można powiedzieć, że mamy pewnego rodzaju porządek” - ocenił Gajewski. Jak dodał, kwestia VAT od kryptowalut została uporządkowana wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z 2015 r.

Profesor zaznaczył, że w raporcie poruszono też możliwości, jakie w kontekście kryptowalut daje technologia blockchain. „Dzięki swoim cechom technologie te mają potencjał, żeby zrewolucjonizować sposób rozliczeń podatkowych; sposób poboru i zwrotu podatku, sposób weryfikacji transakcji, compliance (dostosowywanie się firm do regulacji - PAP), czy też mechanizmy fakturowania. Dzięki temu blockchain może pomóc skutecznie rozwiązać podstawowy problem systemu podatkowego, jakim jest kluka podatkowa” - uważa Gajewski.

Według niego technologie tę można wykorzystać do większego uszczelnienia luki w VAT. Wskazał, że w raporcie analizowana jest np. koncepcja digitalizacji faktur, utworzenie krajowej kryptowaluty do rozliczeń podatkowych, czy rozliczeń dywidend zagranicznych udziałowców.

W raporcie wskazano, że w tym roku przypada jedenasta rocznica wymyślenia kryptowaluty bitcoina jako pierwszej zdecentralizowanej wirtualnej waluty wykorzystującej technologię blockchain.

„W 2008 r. mało kto mógłby przewidzieć, że to, co uważano za elektroniczny system płatności oparty na dowodach kryptograficznych, stanie się jedną z większych innowacji XXI wieku z głębokimwpływem wykraczającym daleko poza sektor płatności” - wskazują autorzy raportu. Przypomniano, że w raporcie OECD z marca 2018 r. omawiającym wyzwania podatkowe wynikające z cyfryzacji, wirtualne waluty zostały wymienione wśród zagadnień wymagających bardziej szczegółowego i pogłębionego zbadania.

Jak zauważają autorzy raportu, jak każda innowacja, wirtualna waluta rodzi pytanie, czy systemy podatkowe państw są na nią przygotowane. Przypomnieli, że krajowy ustawodawca postanowił zainterweniować legislacyjnie wprowadzając po raz pierwszy w obydwu podatkach dochodowych nowy reżim dedykowany do obrotu kryptowalut od 1 stycznia 2019 r.

„W kwietniu 2018 r. przyjęto nową ustawę o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która jako pierwsza w systemie polskiego prawodawstwa wprowadziła normatywną definicję waluty wirtualnej” - czytamy.

Dodano, że od 1 stycznia 2019 r. strata poniesiona z obrotu walutami wirtualnymi nie będzie mogła być odliczona od innych dochodów podatnika, np. ze sprzedaży akcji, czy też z prowadzonej działalności gospodarczej.

„Od początku 2019 r. przepisy podatkowe posługują się ogólnym wskazaniem obowiązku udokumentowania wydatków nie precyzując sposobów wykazania rzeczywiście poniesionego wydatku, co powoduje że powyższe rozważania zachowują swoją aktualność również na gruncie nowo wprowadzonego reżimu” - zauważają autorzy raportu.

W raporcie przypomniano, że w 2018 r. nastąpiły zmiany w zasadach opodatkowania obrotu kryptowalutami w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC). „Podatek PCC był istotnym kosztem w przypadku obrotu kryptowalutami, gdy ten obrót zakłada wielokrotne w ciągu dnia skupowanie kryptowalut i ich odsprzedawanie po korzystniejszym kursie. W niektórych przypadkach wydatek na PCC mógł wręcz przewyższyć zysk z obrotu danego dnia” - czytamy. Jak dodano, żeby wyjść naprzeciw ewidentnemu niedopasowaniu ustawy o PCC do rynkowej praktyki obrotu kryptowalutami, 12 lipca 2018 r. zostało opublikowane - z mocą od dnia następnego - rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży lub zamiany waluty wirtualnej.

Według raportu, nowe przepisy wprowadzają porządek do podatkowych kwestii obrotu wirtualnymi walutami starając się osiągnąć kompromis pomiędzy pewnością i preferencją nowych wytycznych (przejawiającą się m.in. w opodatkowaniu na moment wyjścia z „inwestycji” kryptowalutowej, 19 proc. stawką liniową dla wszystkich podatników - nie tylko tych prowadzących działalność gospodarczą, braku zaliczek w toku roku podatkowego), a ochroną interesu Skarbu Państwa (zakładającą niełączenie wyniku podatkowego z obrotu kryptowalutami z innymi dochodami).

PAP/ as/