TYLKO U NAS
Społeczna odpowiedzialność w czasach pandemii
Media publiczne nie są nastawione na zysk. Ich celem podstawowym jest realizacja – tak jak określił to ustawodawca – misji publicznej. To oczywistość, ale taka, którą stale trzeba przypominać, bo nie każdy o tym pamięta. Ta podstawowa cecha TVP uwydatniła się w sposób dobitny w czasie pandemii – ocenia na łamach „Polskiego Kompasu 2020” Maciej Łopiński, przewodniczący Rady Nadzorczej TVP SA, przewodniczący Rady Nadzorczej PZU SA; od 10 marca do 7 sierpnia 2020 r. p.o. prezesa TVP SA
Od początku pandemii COVID–19 błyskawicznie uwidocznił się jej bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku medialnego na całym świecie, więc także i w Polsce. Dla wielu podmiotów wyzwanie w postaci globalnego zagrożenia oznaczało konieczność szybkiego dostosowania modelu biznesowego i oferty programowej. Ale także – co też było wielkim wysiłkiem organizacyjnym i finansowym – wprowadzenia niezwykłych do tej pory warunków pracy w trosce o zdrowie i życie pracowników.
Wszystkie z powyższych okoliczności dotknęły także Telewizję Polską SA. Nasza stacja od razu wprowadziła nadzwyczajne środki bezpieczeństwa. Musiała też ograniczyć część działań zaplanowanych na rok 2020 r., jednocześnie podejmując inne w odpowiedzi na nowe potrzeby społeczne. Ważne jest zrozumienie odmiennego charakteru funkcjonowania TVP jako medium publicznego, na którym spoczywają szczególne obowiązki. Podkreślić należy, że pod względem responsywności i skali dostosowania się do wspomnianych okoliczności Telewizja Polska wykazała się dużą sprawnością i elastycznością. Przyjęty model działania nie tylko pozwolił na zachowanie płynności w funkcjonowaniu spółki, ale także udowodnił jej gotowość do odgrywania doniosłej i trudnej do zastąpienia roli informacyjnej, edukacyjnej i kulturalnej w nadzwyczajnych okolicznościach pandemii. Udowodnił też gotowość i umiejętność wspomagania instytucji publicznych – państwowych i samorządowych – w walce z pandemią i jej skutkami społecznymi. To bezprecedensowe wyzwanie, o globalnej skali, pokazało, że media publiczne są potrzebne i w praktyce niemożliwe do zastąpienia. Potwierdza to konieczność dalszej rozbudowy silnych mediów publicznych w Polsce i zapewnienia im odpowiednich warunków działania, w tym stabilnego finansowania, bez którego nie jest możliwa realizacja ich misji.
TVP SA od samego początku pandemii zaadresowała całą swą ofertę programową do wszystkich grup społecznych i wiekowych. Częścią ustawowych obowiązków TVP – co jest mało znanym faktem – jest zapewnienie odpowiedniej komunikacji między organami państwowymi a społeczeństwem w czasach kryzysów i zagrożeń. Do tej pory było to zadanie – rzec można – zapisane teoretycznie. Pandemia pokazała, że TVP musi być gotowa cały czas do wypełnienia tej roli i pokazała też, że telewizja publiczna potrafi wypełnić to ważne zadanie. Dowodem na to jest wzrastająca od początku lockdownu oglądalność kluczowych programów informacyjnych, co skutecznie służyło przekazywaniu społeczeństwu treści i zasad regulacji oraz środków bezpieczeństwa, a także zaleceń profilaktyki zdrowotnej.
W dobie pandemii TVP wyprodukowała w rekordowym tempie potrzebne programy edukacyjne pozwalające wesprzeć nauczanie zdalne w szkołach. Było to możliwe dzięki wykorzystaniu hybrydowych modeli pracy, pracy zdalnej oraz poprzez wdrożenie założeń bezpiecznej produkcji opartych o dobre praktyki i rozwiązania Działu Bezpieczeństwa TVP SA.
Przede wszystkim było to rzetelne informowanie społeczeństwa, poprzez główne programy informacyjne takie jak „Wiadomości”, „Teleexpress” czy „Panorama”. Stworzono także nowe, programy poświęcone prewencji zdrowotnej – „Koronawirus Poradnik” oraz informujące o możliwości uzyskania wsparcia ekonomicznego – „Antykryzys Poradnik” będące jednocześnie źródłami informacji o aktualnej sytuacji w kraju. Ich cechą szczególną było przekazywanie w sposób przystępny wysokospecjalistycznej wiedzy na tematy związane z pandemią. Telewizja Polska nie ograniczała się wyłącznie do spraw krajowych, ale dzięki funkcjonowaniu kanałów TVP Polonia, Belsat i Poland In stała się marką rozpoznawalną poza granicami naszego kraju.
Państwo polskie poprzez działalność TVP SA zaangażowało się także we wspieranie twórców, którzy w „czasach zarazy” znaleźli się w bardzo trudnym położeniu. Przeniesienie aktywności artystycznej do sfery cyfrowej za pośrednictwem platformy streamingowej VOD pozwoliło na kontynuowanie pracy nad długoterminowymi projektami i nie zaburzyło ich realizacji. Aktywność w tym zakresie pozwoliła na wsparcie sektorów życia publicznego związanych z produkcją i działalnością artystyczną. Dzięki nowym rozwiązaniom w prawie autorskim i we współpracy z organizacjami artystów, TVP rozpoczęła szersze udostępnianie online audycji archiwalnych.
Pionierskie inicjatywy Telewizji Polskiej zostały docenione przez międzynarodowe organizacje takie jak European Broadcasting Union (EBU) zrzeszającą europejskie media publiczne. Jako wzorcowe wymieniono m.in. program „2020 Czas nieznany” realizowany przez kanał TVP Kultura. W tym programie TVP oddała głos artystom, których dotknął kryzys wywołany przez pandemię.
Misja telewizji publicznej nie ogranicza się jednak wyłącznie do działań na rzecz wspierania sektora mediów czy rozrywki w trakcie kryzysu.
Przed mediami publicznymi staje coraz więcej zadań wymagających aktywnego przyglądania się zmianom zachodzącym we współczesnym świecie. Dla ich właściwego adresowania kluczowe jest wykorzystanie nowych technologii i rozwijanie dotychczasowych platform poszerzających grono odbiorców oraz trafiających w miejsca dotychczas pozbawione dostępu do informacji. Zagadnienie to jest kluczowe także ze względu na istniejące trendy wykorzystywania łatwego dostępu do internetu lub wyłącznie komercyjnego nastawienia podmiotów medialnych, doprowadzającego niejednokrotnie do spadku jakości i wiarygodności przekazywanych przez nie informacji. Zjawisko tzw. fake news, dezinformacji i inne przejawy chaosu informacyjnego – które nieraz mają swe źródło w innych krajach i są nastawione na zakłócenie procesów demokratycznych – stanowi powszechnie dostrzegane wyzwanie, któremu przeciwdziałać powinny przede wszystkim media publiczne.
Początek okresu pandemii przypadł także na istotny dla mediów publicznych czas wdrażania nowych instrumentów regulacyjnych – Kart Powinności na lata 2020–2024, służących doprecyzowaniu ich zadań, adekwatności finansowania oraz rozliczaniu realizacji misji. Pomimo pewnych rozwiązań bieżących wciąż nie zapewniono systemowych ram stabilnego finansowania mediów publicznych w kolejnych latach.
Bez odpowiedniego finansowania publicznego realizacja misji mediów publicznych jest niemożliwa. Stanowi to obowiązek państwa. Sposób organizacji finansowania mediów publicznych powinien umożliwiać, tak jak w innych krajach, długofalowe planowanie, rozwój i dostosowanie do zmieniających się potrzeb społecznych. Powinien odzwierciedlać postulat neutralności technologicznej i bardzo różne dziś sposoby konsumowania mediów, niekoniecznie za pomocą tradycyjnego odbiornika. Nadawcy publiczni powinni mieć jasną perspektywę finansową dla realizacji ich misji, okresowo wyznaczaną kartami powinności. Wahania rynku takie jak te zaobserwowane w dobie pandemii nie mogą pozbawiać mediów publicznych zdolności do realizacji ich zadań, szczególnie w okresie tak doniosłych wydarzeń, których jesteśmy dziś świadkiem. W wielu krajach europejskich, także w tym w tych, w których wcześniej podjęto decyzje zmniejszające rolę i finansowanie mediów publicznych (jak np. w Danii), doświadczenia pandemii spowodowały istotną refleksję na temat niezbędności tych mediów.
Dla wielu oddalonych od branży obserwatorów wydawać się może, że pandemia koronawirusa spowalnia całościowy rozwój gospodarki w taki sam sposób wpływając na stabilność realizowanych inwestycji. Bezsprzecznie wpływ COVID–19 na rynek medialny miał odmienny charakter polegający na wzmocnieniu trendów rozwojowych w nowych sposobach modernizowania telewizji jak np. rozwijanie rozwiązań z zakresu telewizji hybrydowej czy platform streamingowych. To zjawisko znajduje potwierdzenie w rosnącej popularności tych ostatnich, nastawionych na przekazywanie treści na żądanie. Także i w tym zakresie konieczne jest odnotowanie osiągnięć TVP SA rozwijającej własną platformę TVP VOD. W okresie pandemii stała się ona nieograniczonym źródłem dostępu do materiałów kulturalnych, edukacyjnych, a także informacyjnych. Należy przewidywać, że ten trend będzie się umacniał. Środek ciężkości będzie przenoszony z tradycyjnie rozumianej telewizji i środków jej konsumpcji na nowe rozwiązania i technologie umożliwiające jej odbiór w oparciu o najnowsze urządzenia, w tym przede wszystkim osobiste urządzenia mobilne.
Spojrzenie w przyszłość wymaga właściwej alokacji zasobów potrzebnych do rozwijania i zachowania mocy produkcyjnych spółki. Jestem głęboko przekonany, że dzięki dobrym, systemowym rozwiązaniom na przyszłość, w świetle wydarzeń i wyzwań przed jakimi stanął nasz kraj, jesteśmy w stanie sprawić, aby media publiczne w Polsce coraz bardziej sprawnie odpowiadały na zmieniające się potrzeby społeczeństwa.
Maciej Łopiński, przewodniczący Rady Nadzorczej TVP SA
Tekst Macieja Łopińskiego został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2020” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2020”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
HUAWEI APP GALLERY - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
»» O roczniku „Polski Kompas 2020” i nagrodach Polskiego Kompasu czytaj tutaj:
Premiera rocznika Polski Kompas 2020
Nagrody Polskiego Kompasu przyznane
UWAGA OD REDAKCJI: wszystkie teksty zamieszczone w roczniku „Polski Kompas 2020” zostały przygotowane przez autorów i nadesłane do redakcji do 5 września 2020 roku
