Koniunktura nie sprzyja firmom

Miesięczny Indeks Koniunktury (MIK) jest nowym wskaźnikiem badającym nastroje polskich przedsiębiorstw i pierwszym, który pokazuje ich sytuację w 2021 roku. Został on opracowany przez Polski Instytut Ekonomiczny we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Firmy negatywnie oceniają swoją sytuację w obszarze nowych zamówień, a relatywnie dobrze płynność finansową i plany podnoszenia wynagrodzeń. Najlepsze nastroje panują w budownictwie i przemyśle, a najgorsze w usługach

Kryzys pandemiczny pokazał, że mierzenie gospodarki musi być jednocześnie kompleksowe i możliwie szybkie. Wraz z BGK przygotowaliśmy Miesięczny Indeks Koniunktury, który dla pięciu sektorów gospodarki będzie prezentował kondycję i perspektywy przedsiębiorstw. Chcemy na bieżąco przyglądać się sytuacji zarówno małych, średnich jak i dużych firm na bazie siedmiu kluczowych dla nich komponentów. W naszych analizach będziemy stawiać nie tylko na jakościowe dane, ale również ich szybką agregację tak, aby w każdym drugim tygodniu miesiąca prezentować najbardziej aktualne wyniki na bazie reprezentatywnych badań odpowiadających strukturze gospodarki. Dzięki temu po przeprowadzeniu całego cyklu monitoringu będziemy mieli informację jak zmieniała się koniunktura gospodarcza w Polsce w całym 2021 roku – powiedział Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Dla nas, jako banku rozwoju, bardzo ważnym aspektem MIK jest objęcie tym badaniem także małych przedsiębiorstw. Są one po pierwsze obszarem gospodarki, którego wsparcie jest jednym z naszych podstawowych zadań, a po drugie są szczególnie wrażliwe na obecny i dalszy przebieg aktualnego kryzysu. Choć dopiero kolejne fale badania pozwolą na pełną interpretację osiąganych rezultatów, to już pierwsze wyniki potwierdzają tę wrażliwość. Dla nas bardzo istotne będą także zmiany wyników części badania poświęconej dostępowi firm do finansowania zewnętrznego. Choć nie są one częścią podstawowego indeksu MIK, to będziemy je analizować ze szczególną uwagą – powiedział Mateusz Walewski, Główny Ekonomista BGK.

Wyniki indeksu i badania

Poziomem neutralnym Miesięcznego Indeksu Koniunktury jest 100 pkt. Wynik powyżej tej wartości oznacza poprawę koniunktury, a poniżej jej pogorszenie. Styczniowy indeks w większości badanych obszarów negatywnie odstawał od wartości neutralnej. Jedynie wśród ocen płynności finansowej i wynagrodzeń przeważają odpowiedzi pozytywne. Uśredniony MIK w styczniu 2021 r. wyniósł 85,9, co oznacza pogorszenie koniunktury przedsiębiorstw.

Styczniowe wyniki sugerują, że firmy weszły w 2021 rok w dość trudnych warunkach, co szczególnie widać w ocenie grudniowego klimatu gospodarczego. Perspektywy na przyszłość wyglądają lepiej, ale pozostają poniżej neutralnych poziomów. Najtrudniejsza sytuacja dotyczy sektora usługowego, a relatywnie pozytywnie można ocenić koniunkturę w przemyśle i budownictwie – komentuje Andrzej Kubisiak, zastępca dyrektora w Polskim Instytucie Ekonomicznym.

Sytuacja finansowa firm:

W grudniu 2020 r. 48 proc. firm odnotowało niższą wartość sprzedaży w porównaniu do listopada. Spadek pod koniec stycznia przewiduje nieco więcej firm (52 proc.). Wzrostu sprzedaży spodziewa się tylko 14 proc. firm. W tym samym okresie, co trzecia firma (35 proc.) odnotowała spadek liczby nowych zamówień w relacji miesiąc do miesiąca. Nieco ponad połowa (53 proc.) utrzymała je na niezmienionym poziomie.

Większość firm (57  proc.) deklaruje płynność finansową zapewniającą funkcjonowanie na  okres powyżej trzech miesięcy. Tylko 6 proc. przedsiębiorstw zadeklarowało brak wystarczających środków na działanie nawet przez miesiąc. Dodatkowo, w grudniu 79 proc. firm utrzymało w ujęciu miesięcznym poziom finansowania bieżącej działalności środkami zewnętrznymi.

Rynek pracy:

Przedsiębiorcy pozytywnie oceniają sytuację na rynku pracy. W grudniu 2020 r. 78 proc. firm planowało utrzymanie zatrudnienia i wynagrodzenia na niezmienionym poziomie w najbliższych trzech miesiącach. Firmy częściej planują zatrudniać (13 proc.) i dawać podwyżki (9 proc.) niż zwalniać (9 proc.) i obniżać płace (6 proc.).

Inwestycje i moce produkcyjne:

Wystarczające moce produkcyjne w stosunku do portfela zamówień deklaruje 72 proc. przedsiębiorstw. Co piąty badany wskazywał na zbyt duże moce produkcyjne przy przewidywanych zmianach popytu, a zbyt małe jedynie co 8 proc. badanych przedsiębiorstw. Co druga firma (49 proc.) nie inwestowała w IV kwartale 2020 r., ale co czwarta (24 proc.) zwiększyła poziom tych wydatków względem poprzednich trzech miesięcy.

Metodologia badania indeksu - MIKMIK będzie badał nastroje polskich przedsiębiorstw w siedmiu obszarach: wartość sprzedaży, nowe zamówienia, zatrudnienie, wynagrodzenie, moce produkcyjne, inwestycje, płynność finansowa. Komponenty te posłużą do wyznaczania comiesięcznych wskaźników i porównania ich poziomów w grupach firm wyłonionych według wielkości (liczba zatrudnionych) i reprezentowanej branży. Badanie będzie realizowane w pierwszych dniach kolejnych miesięcy na reprezentatywnej próbie 500 przedsiębiorstw z pięciu sektorów gospodarki: przemysł, handel, budownictwo, usługi, transport, spedycja i logistyka. Pierwsze badanie Polskiego Instytutu Ekonomicznego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego przeprowadzono przez ASM Centrum Badań i Analiz Rynku w dniach 4-5 stycznia 2021 r. wśród właścicieli firm lub osób decyzyjnych w przedsiębiorstwach. Zrealizowane zostało za pomocą wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych (CATI) na próbie losowo-kwotowej obejmującej 500 firmy, w 4 kategoriach wielkości i 5 sektorach branżowych. Na podstawie tej próby można przeprowadzić wnioskowanie o populacji polskich przedsiębiorstw przy poziomie ufności 0,95 z błędem szacunku 5 proc.

Czytaj też: Tarcza Finansowa PFR: Już dziś ruszy wielkie wsparcie dla firm!

Mat.Pras./KG