Nie taki ten kortyzol straszny

Hormony są odpowiedzialne za wiele funkcji oraz prawidłową pracę organizmu

Jedne hormony mają działanie korzystne dla naszego organizmu, inne mają raczej negatywny efekt. Jednym z takich hormonów jest kortyzol – hormon stresu. W jaki sposób wpływa na organizm?

Czym jest kortyzol?

To hormon glikokortykosteroidowy, produkowany przez korę nadnerczy. Wpływa na poziom cukru we krwi w sytuacjach stresowych oraz przy zwiększonej aktywności fizycznej, podnosząc jego stężenie. Podczas normalnego funkcjonowania jego ilość jest zmienna. Największe stężenie obserwuje się rano, po wstaniu, a najniższe około północy. Wiąże się z białkami osocza i krąży w krwioobiegu. Jego produkcja jest ściśle powiązana z innym hormonem – adrenokortykotropowego (ACTH).

Rola

W sytuacjach stresowych i podczas wycieńczającego treningu, kortyzol zwiększa poziom glukozy, ponieważ w tym czasie organizm potrzebuje większej ilości energii. Wspomaga działanie adrenaliny i noradrenaliny, co sprawia, że lepiej radzimy sobie ze stresem. Oddziałuje również na zwiększenie częstotliwości skurczów serca. Jako że przygotowuje organizm do radzenia sobie ze „stresorem”, to różne gospodarki naszego ciała będą zmieniały się, aby pozyskać jak najwięcej energii. Nasili się rozpad białek i trójglicerydów. Organizm wytworzy więcej glukozy – glukoneogenzeza oraz nasili rozpad glikogenu – glikogenoliza. Zwiększone stężenie kortyzolu może też zatrzymywać wodę w organizmie, dając poczucie pełności i obrzmienia. Będzie również wydzielał więcej kwasu żołądkowego oraz zmniejszał wchłanianie wapnia i fosforu. Prawidłowy poziom kortyzolu będzie miał działanie przeciwzapalne i zwiększające odporność.

Badanie

Lekarz może zalecić wykonanie badania, gdy będzie podejrzewać u nas chorobę Cushinga, niedoczynność i nadczynność tarczycy, zmęczenie, depresję i przewlekłe zmęczenie. Badanie polega na pobraniu krwi, lub całodobowym badaniu moczu. Norma dla kortyzolu wynosi w godzinach porannych od 138 do 690 nmol/L. Wieczorem powinny one być o połowę mniejsze. Nadmiar kortyzolu może objawiać się pod postacią otyłości, nadciśnienia, zaburzeniami odporności, osteoporozą oraz złym wchłanianiem glukozy. Taki długotrwały stan może w przyszłości predysponować do nowotworu płuc, guza nadnerczy, permanentny stres oraz gruczolaka przysadki. Z kolei obniżony poziom tego hormonu, skłaniać nas będzie do choroby Addisona, niedoczynności kory nadnerczy, przysadki mózgowej oraz podwzgórza.

Nieodpowiednie stężenie kortyzolu, za duże ale i za małe, może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia. Predysponujemy się wtedy do otyłości, zaburzeń odporności, zmęczenia, ciągłego stresu oraz osteoporozy.

Czytaj też: Zasypiasz zaraz po jedzeniu? Może to insulinooporność!