TYLKO U NAS
Nowoczesna gospodarka musi być oparta na innowacjach
Sytuacja geopolityczna, gospodarcza czy społeczna poddawane są nieustannym przeobrażeniom, których szybkość na przestrzeni ostatnich kilku lat zdecydowanie wzrosła. Jednak te czynniki ukazały nam również bardzo ważne przesłanie – aby iść do przodu i gonić liderów, musimy być innowacyjni – stwierdza dr Paweł Kuch, pełniący obowiązki dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na łamach rocznika „Polski Kompas 2022”
Gdyby kilka lat temu ktoś mi powiedział, że w 2020 r. firmy i urzędy będą pracowały zdalnie, dzieci uczęszczały na zajęcia szkolne we własnych domach, a wizyty lekarskie odbywały się przez telefon, podejrzewam, że spojrzałbym na tę osobę z niedowierzaniem. Jednak taka jest dzisiaj nasza rzeczywistość. Pandemia przeformatowała nasze spojrzenie na wiele dziedzin życia, które do tej pory przyjmowaliśmy jako istniejący stan rzeczy. W ciągu krótkiego czasu musieliśmy dokonać istotnego skoku, aby móc dostosować się do sytuacji. Wypracowaliśmy rozwiązania, które, jak się wydaje, zostaną z nami na długie lata.
Tak właśnie działają innowacje. Ich istotą jest podnoszenie naszego bezpieczeństwa, komfortu życia oraz usprawnianie nie tylko naszych działań, lecz i świata dookoła nas. Dlatego właśnie powinniśmy dalej podążać w tym kierunku. Innowacje kreują nowe możliwości, otwierają nowe drogi, pomagają obniżać koszty i dostosować się do zachodzących zmian. Miejmy jednak na względzie to, że inne państwa prężnie działają na rzecz nowych technologii, a wiele z nich w tym wyścigu nas wyprzedza. Potrzebujemy więc wzmocnić nasze działania, aby polska gospodarka, firmy i przedsiębiorstwa nie zostały w tyle, lecz dotrzymały kroku konkurentom.
W 2022 r. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) obchodzi swoje piętnastolecie. Przez ten czas Centrum rozwinęło się w kluczowy ośrodek wspierania i tworzenia innowacyjnych rozwiązań technologicznych i społecznych, kreujący ekosystem wiedzy oraz informacji na ich temat. Inicjujemy i prowadzimy przedsięwzięcia, które przyspieszają tempo cywilizacyjnego rozwoju kraju. Zbliżamy do siebie światy nauki i biznesu, aby wypracowywane przez naukowców i badaczy rozwiązania miały swoje zastosowanie w gospodarce. Na wsparcie polskich innowacji do tej pory przeznaczyliśmy ok. 70 mld zł, a większa część tych środków pochodzi z Funduszy Europejskich.
Nie zatrzymujemy się, działamy prężnie, dalej dostosowując swoją ofertę do rynku. Wszystkie zmiany, które proponujemy i wcielamy w życie, mają na celu zwiększenie potencjału operacyjnego Centrum oraz przyczynienie się do skuteczniejszej realizacji zadań, które przed nami stoją. A jednym z najważniejszych zadań jest uruchomienie programów w ramach nowej perspektywy unijnej na lata 2021–2027. Dzięki programowi „Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki” do przedsiębiorców popłynie solidny zastrzyk gotówki na innowacje. Spodziewamy się, że już pod koniec 2022 r. NCBR ogłosi pierwszy konkurs programu.
W kierunku zielonych technologii
Kryzys surowcowy, którego obecnie doświadczamy, to kolejny czynnik popychający nas w kierunku rozwoju technologii, w tym przypadku tych „zielonych”. Podejmując działania na rzecz wykonania strategii Europejskiego Zielonego Ładu, nie tylko uniezależnimy się od zewnętrznych dostawców, ale również, a może przede wszystkim, postawimy krok na drodze do przeciwdziałania globalnemu ociepleniu. Ekoinnowacje są tu zatem kluczem do osiągnięcia najlepszych dla nas rezultatów. „Zazielenienie przedsiębiorstw” jest też jednym z priorytetów w programie „Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki”.
NCBR obecnie realizuje dziewięć proekologicznych przedsięwzięć, mających na celu opracowanie rozwiązań, w których efekcie, dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój, w Polsce powstaną: nowoczesne, energooszczędne budynki dla rodzin i seniorów, oczyszczalnie, które zamiast ścieków produkują surowce, bezodorowe biogazownie, systemy domowej retencji, magazyny energii elektrycznej oraz ciepła i chłodu, systemy wentylacji rozproszonej dla szkół i domów, ciepłownie oraz elektrociepłownie maksymalnie wykorzystujące odnawialne źródła energii.
Od jesieni 2020 r. ogłaszaliśmy kolejne przedsięwzięcia, stawiając rynkowi konkretne cele i wyzwania, zbieżne z ogłoszonymi przez Komisję Europejską priorytetami Europejskiego Zielonego Ładu. Należą do nich m.in. budowa gospodarki obiegu zamkniętego, zapewnienie dostępu do czystej energii czy energooszczędnych domów. Poprzeczka została ustawiona wysoko, ale po szeroko zakrojonych konsultacjach rynkowych, które pokazały, jakie parametry są możliwe do osiągnięcia we wskazanym czasie. W poszczególnych projektach wraz z każdym kolejnym etapem rośnie poziom gotowości technologicznej opracowywanych rozwiązań, a jednocześnie prowadzona jest selekcja najlepszych z nich. W ostatnim etapie NCBR wymaga przedstawienia rozwiązań w pełnej skali – w postaci demonstratorów nowych technologii, gotowych do komercjalizacji, której przeprowadzenie też jest obowiązkowe. Realizacja tych przedsięwzięć to dla naszego kraju szansa na czystsze środowisko, zdrowsze społeczeństwo i nowoczesną, konkurencyjną gospodarkę.
Saper podąża pierwszy
Za tą grupą przedsięwzięć stoi opracowana przez NCBR strategia zamówień innowacyjnych nazwana „Saperem Innowacji”. Została ona wyróżniona międzynarodową nagrodą European Innovation Procurement Award (EUIPA) w związku z zajęciem drugiego miejsca w konkursie Europejskiej Rady ds. Innowacji. Metodologia ta opiera się na realizacji przedsięwzięć badawczych w trybie zamówień przedkomercyjnych oraz na szerokim rozpowszechnianiu wyników uzyskanych w ramach przedsięwzięć, również we współpracy z instytucjami zewnętrznymi.
Sama nazwa nawiązuje do tego, że saper idzie pierwszy, a inni podążają za nim. W odróżnieniu od klasycznych konkursów, w których wnioskodawcy zgłaszają swoje pomysły, a NCBR decyduje o przyznaniu dofinansowania na ich realizację, „Saper Innowacji” zakłada, że to instytucja publiczna stymuluje znaczące zmiany na rynku przez wymagania stawiane przyszłym wykonawcom w agendzie badawczej. Dotyczą one zarówno problemów, jakie powinny zostać rozwiązane, jak i finalnego produktu. Sposób osiągnięcia celów określonych dla poszczególnych projektów należy zaś do wykonawców.
Innowacje dla kolejnych pokoleń
Najpiękniejsze w innowacjach jest to, że nie ma ich końca, a ogranicza nas tylko wyobraźnia. Zawsze jesteśmy w stanie coś poprawić czy wymyślić coś zupełnie nowego. Z naszego dorobku będą korzystały kolejne pokolenia, które jeszcze bardziej usprawnią tworzone dziś projekty. Najważniejsze więc, aby nie pozwolić, by ten proces się zatrzymał, wręcz przeciwnie – musimy prężnie działać, by przełomowe pomysły inżynierów nie zostały zatracone i znalazły swoje odzwierciedlenie w komercjalizowanych produktach czy wdrażanych procesach. Z korzyścią dla środowiska, dla gospodarki, dla nas wszystkich.
Dr Paweł Kuch, pełniący obowiązki dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2022” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2022”:
