Czytelny, wygodny i cykliczny. CPK przedstawia najnowsze wyniki prac nad Horyzontalnym Rozkładem Jazdy

Inwestycje kolejowe Centralnego Portu Komunikacyjnego będą stanowić zmianę jakościową nie tylko w czasach przejazdu i standardzie podróży, ale też w łatwości korzystania z pociągów. Po roku prac nad Horyzontalnym Rozkładem Jazdy spółka CPK przedstawia schematy oferty przewozowej w dwóch scenariuszach do 2050 r. Podobne rozwiązania kolejowe funkcjonują np. w Szwajcarii, Austrii, Holandii i Japonii

Z badań przeprowadzonych przez Urząd Transportu Kolejowego wynika, że ponad połowa pasażerów w Polsce jest niezadowolona z obecnego rozkładu jazdy. Twierdzą, że zniechęca ich do podróżowania, jest niewygodny i ulega zbyt częstym zmianom. Wskazują na problem niedostatecznego skomunikowania pociągów i brak dogodnych przesiadek. Poważną barierą są też dla nich trwające prace modernizacyjne na głównych liniach i brak długoterminowego planowania (rozkład jazdy opracowywany jest co roku od nowa).

Horyzontalny Rozkład Jazdy (HRJ) ma być odpowiedzią na te niedogodności. Spółka CPK planuje opracować całościową koncepcję rozkładową, która ułatwi przesiadki między pociągami i innymi środkami transportu. Jest to o tyle istotne, że w ciągu najbliższych lat pasażerowie zaczną korzystać z pierwszych odcinków Kolei Dużych Prędkości CPK (np. Warszawa - Łódź), a jednocześnie zakończą się liczne prace modernizacyjne na istniejącej infrastrukturze PKP PLK. Dzięki temu nastąpią istotne zmiany w czasach przejazdu pociągów, a to uczyni je konkurencyjnymi względem np. samochodów.

Eksperci CPK wychodzą z założenia, że aby wykorzystać tę szansę i zwiększyć liczbę podróżnych, potrzebny jest nowoczesny rozkład jazdy, który zostanie stworzony bezpośrednio pod potrzeby pasażerów. HRJ ma być cykliczny - dzięki temu będzie łatwy do zapamiętania (pociągi w danej relacji będą „w takcie”, czyli np. dokładnie co pół godziny albo co godzinę). Kolejne założenia: rozkład będzie opierał się o stałe relacje pociągów i zapewni skomunikowanie na stacjach węzłowych. Dzięki temu kolej ma wreszcie zacząć działać jako system, zapewniając komfortowe przesiadki, a inwestycje kolejowe przestaną być planowane jako odrębne projekty.

Kluczowe jest już teraz takie przygotowanie inwestycji, żeby po ich zakończeniu możliwe było wdrożenie Horyzontalnego Rozkładu Jazdy. W spółce CPK podchodzimy do tego kompleksowo. Naszym celem jest realna zmiana funkcjonowania kolei w Polsce. Dzięki rozwiązaniom takim jak HRJ polska kolej stanie się bardziej atrakcyjna dla pasażerów – mówi Michał Jasiak, wicedyrektor Biura Planowania i Projektowania Programu Kolejowego CPK.

W niektórych krajach kolejarze już przed laty z powodzeniem wprowadzili zintegrowane rozkłady jazdy (np. „Bahn 2000” w Szwajcarii). Opierają się one na cykliczności ruchu (pociągi np. co 30-60-120 min), a celem jest zapewnienie pasażerom jak najkrótszych czasów przejazdu między węzłami kolejowymi i dogodnych przesiadek na samych węzłach.

Prace nad utworzeniem ram dla HRJ spółka CPK rozpoczęła rok temu. Dzisiaj prezentuje schematy oferty przewozowej do 2050 r. w dwóch analizowanych scenariuszach: bezpośrednim i przesiadkowym. Schematy te przedstawiają stan docelowy jaki zostanie osiągnięty po zakończeniu wszystkich planowanych inwestycji realizowanych przez dwóch kolejowych inwestorów: CPK i PKP PLK. Przedstawiają one również możliwy kształt linii komunikacyjnych.

Schemat oferty przewozowej w scenariuszu bezpośrednim w horyzoncie 2050 r.

W scenariuszu bezpośrednim w horyzoncie 2050 r. celem jest zapewnienie większej liczby połączeń bezpośrednich między poszczególnymi miastami. Aby to osiągnąć konieczne jest stworzenie bardziej złożonego w porównaniu ze scenariuszem przesiadkowym układu linii komunikacyjnych: z mniejszą częstotliwością kursowania pociągów w każdej relacji.

Schemat oferty przewozowej w scenariuszu przesiadkowym w horyzoncie 2050 r.

W przypadku scenariusza przesiadkowego w horyzoncie 2050 r. celem jest zapewnienie intuicyjnego układu liczby linii komunikacyjnych o dużych częstotliwościach kursowania w każdej relacji w oparciu o systemowo zaplanowane skomunikowania w podróżach między mniejszymi miastami.

Prezentowane schematy to nie koniec prac nad HRJ. W kolejnych etapach spółka CPK przeprowadzi m.in. analizę zapełnienia pociągów (przy użyciu Pasażerskiego Modelu Transportowego - PMT), konsultacje branżowe, a także synchronizację z rozkładami przewoźników z sąsiednich krajów. Pozwoli to na porównanie scenariuszy, wprowadzenie korekt i wybór jednego z nich.

Kolejnym krokiem będzie opracowanie kształtu linii komunikacyjnych na 2030 r., kiedy nie wszystkie inwestycje będą jeszcze ukończone, ale na kluczowych odcinkach przewoźnicy zaoferują już nowe, atrakcyjne czasy przejazdu. Dodatkowa zmienna jest taka, że w 2030 r. przewidywane jest również otwarcie rynku przewozów dalekobieżnych w Polsce, które wynika z tzw. czwartego pakietu kolejowego UE.

Z prognoz w PMT wynika, że wprowadzenie HRJ przyczyni się do zwiększenia liczby pasażerów kolei w ruchu dalekobieżnym w Polsce do 134 mln rocznie, a to oznacza dwukrotny wzrost w porównaniu ze stanem dzisiejszym.

Centralny Port Komunikacyjny. Na jakim jesteśmy etapie?

Spółka CPK tworzy nowy system transportowy w Polsce, który zintegruje transport lotniczy, kolejowy i drogowy. W jego centrum wybudowany zostanie Port Lotniczy CPK oraz 10 kolejowych „szprych” w całym kraju. W sumie to 30 zadań inwestycyjnych i prawie 2 000 km nowych linii kolejowych.

W przypadku lotniska inwestor przeszedł od fazy planowania do projektowania. Uczestniczy w niej m.in. brytyjskie konsorcjum projektowe Foster+Partners i Buro Happold (jako master architekt), libańska firma projektowa Dar Al-Handasah jako projektant inżynierii lądowej i liczne firmy, w tym wiele polskich, jako projektanci obiektów towarzyszących.

W trakcie rozpatrywania przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska jest wniosek o decyzję środowiskową dla portu lotniczego wraz z węzłem kolejowym, drogami i infrastrukturą towarzyszącą. Na terenie inwestycji lotniskowej zakończył się Program Dobrowolnych Nabyć (PDN), do którego zgłosiło się ponad 1200 właścicieli dysponujących nieruchomościami o łącznej powierzchni ponad 3350 ha. W tym roku spółka CPK planuje rozpocząć budowlane prace przygotowawcze – m.in. archeologiczne i geologiczne – na terenie pierwszego etapu lotniska, na którym od kilku tygodni trwają już prace rozbiórkowe.

Dla ponad 1.500 km linii kolejowych opracowywane są już studia wykonalności. Spółka ma już warianty inwestorskie 140-kilometrowego odcinka Kolei Dużych Prędkości między Warszawą i Łodzią, dla 200 km między Łodzią i Wrocławiem (dla obu tych odcinków trwa już projektowanie), dla 40 km od strony w rejonie Rzeszowa, a od końca marca dla 70-kilometrowego odcinka Katowice - Ostrawa.

Najbardziej zaawansowaną inwestycją CPK jest tunel dalekobieżny w Łodzi, dla którego spółka dysponuje już projektem budowlanym, decyzjami środowiskowymi i lokalizacyjnymi oraz jednym z trzech pozwoleń na budowę (toczy się procedura dla pozostałych dwóch). Trwają też przetargi na wykonawców robót. Roboty budowlane dla tunelu w Łodzi ruszą jeszcze w tym roku.