Nietypowe zastosowanie daktyli

Daktyle to produkt, o którym jeszcze do niedawna nie mówiło się zbyt wiele

Dopiero rozpowszechnienie diet roślinnych poskutkowało coraz większym zainteresowaniem tymże właśnie owocem. Co w sobie zawiera i co ważniejsze, w jaki sposób możemy go wykorzystać w kuchni?

Czym są daktyle?

Daktylowiec należący do rodziny Arecaceae zalicza się do ważnej grupy roślin uprawnych. Rośnie on głównie na terenie Bliskiego Wschodu, gdzie uprawia się go od przeszło 6000 lat. Co ciekawe jak dotychczas odkryto jego 100 odmian. Geneza nazwy wywodzi się z greckiego słowa „daktulos”, oznaczającego palce. Niestety, ale w naszym kraju ciężko jest dostać świeże daktyle, stąd w sklepach najczęściej możemy się zaopatrzyć w ich suszoną wersję.

Wartości odżywcze

Daktyle są bardzo zdrowym wyborem żywieniowym, jednakże należy uważać na ich ilość, gdyż zawierają one duże ilości cukrów prostych oraz kalorii (300 kcal/100g), szczególnie wersja suszona. Stanowią one dobre źródło błonnika pokarmowego usprawniającego działanie naszego układu pokarmowego, w tym perystaltyki jelit. Ceni się je także ze względu na dużą koncentrację składników odżywczych oraz przeciwutleniaczy. W porównaniu z resztą owoców, odznaczają się one większą zawartością witamin oraz minerałów. Co więcej, klasyfikuje się je jako jedno z najlepszych źródeł potasu (696 mg/100 mg).

Obecnie w sklepach królują dwie główne odmiany daktyli: Halawi oraz Medjool. Mówi się, że te pierwsze, mniejsze i zarazem słodsze są zdrowsze. Ale jakie wybrać? Suszone czy świeże? Najlepszym wyborem są oczywiście te świeże, ale z racji trudnej dostępności, najczęściej zaopatrujemy się w te suszone. Należy mieć jednak na uwadze, że daktyle suszone mają ponad dwukrotnie większą zawartość kalorii, niż ich świeży odpowiednik. Gdy poddamy je procesowi suszenia, to stają się one też słodsze, a ich smak bardziej intensywny. Wydawać by się mogło, że skoro składają się one w 80% z cukrów prostych, to będą one miały wysoki indeks glikemiczny, jednak świeże daktyle odznaczają się niskim (IG 45). Po daktyle warto także sięgać, na przykład zamiast fig czy śliwek. Bowiem zawierają one zdecydowanie więcej polifenoli, flawonoidów, karotenoiów oraz kwasów fenolowych.

Wpływ na organizm

• Duża ilość antyoksydantów oraz przeciwutleniaczy wspiera naturalną odporność organizmu oraz jego zdolność do obrony przed szkodliwym działaniem reaktywnych form tlenu. Opierając się na wynikach badań naukowych, obserwujemy, że pomagają one też w leczeniu kaszlu oraz kataru. Zawdzięcza one to obecności salicylanów, czyli związków mających podobne działanie do aspiryny. Ponadto ich regularne spożycie może obniżyć ryzyko udaru.

• Świetne sprawdzają się one jako przekąska dla sportowców. Obecność cukrów prostych, dobrze uzupełnia uszczuplone zapasy glikogenu mięśniowego oraz dodaje energii podczas intensywnych wysiłków. Dodatkowo zawarty w nich w większych ilościach potas, potrzebny między innymi do utrzymania prawidłowej równowagi wodno-elektrolitowej czy odpowiednej osmolalności surowicy krwi, bardzo dobrze wypada w przypadku osób aktywnych fizycznie, głownie z uwagi na duże straty minerałów wraz z potem.

• Wedle jednego z badań, pół szklanki soku z daktyli oraz owoców grantu chroni przed występowaniem chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia czy zawał niedokrwienny mięśnia sercowego. Jak zwrócono także uwagę, ekstrakt z daktyli wpływa również na szybkość przewodzenia impulsów nerwowych.

Jak je wykorzystać?

Ich bardzo słodki smak oraz lekko karmelowy posmak, sprawiają, że z powodzeniem nadają się jako substytut cukru w wielu przepisach. Jednym z najpopularniejszych przetworów z daktyli jest syrop daktylowy. Jest on bardzo gęsty oraz intensywnie słodki, dlatego idealnie zastępuje on na przykład choćby syrop klonowy. Daktyle są także wykorzystywane do produkcji wina, ze względu na dużą ilość cukrów prostych przyspieszjących fermentację alkoholową. Wraz z propagowaniem zdrowszego stylu życia, owoce te stały się niekiedy podstawnym składnikiem zdrowszych zamienników popularnych słodyczy. Możemy je także spożywać solo, podobnie jak rodzynki. Wykorzystuje się je też do wielu przepisów, między innymi w:

• Faszerowanych daktylach: migdałami, orzechami pekan, twarogiem lub pistacjami.

• Sałatkach: krojone lub całe daktyle są idealnym dodatkiem urozmaicającym smak oraz charakter sałatek.

• Koktajlach: blendowane daktyle z bananami, tworzą koktajl naturalnie słodki i zarazem bogaty w wartości odżywcze

• Gulaszach: daktyle świetnie smakują w marokańskich gulaszach lub potrawach tagine.

• „Kulach mocy”: daktyle połączone z orzechami, żurawiną, płatkami owsianymi, płatkami kokosowymi, a następnie uformowane w kuleczki Filip Siódmiak

Na podstawie:

Vinson J.A., Zubik L., Bpse P., Samman N., Proch J., Dried fruits: excellent in vitro and in vivo antioxidants. Journal of the American College of Nutrition. 2005 Feb;24(1):44-50.

Rosenblat M., Volkova N., Borochov-Neori H., Judeinstein S., Aviram M. Anti-atherogenic properties of date vs. Pomegranate polyphenols: the benefits of the combination. Food Funct., 2015. https://doi.org/10.32598/bcn.2021.878.2

Al-Farsi, Mohamed Ali and Lee, Chang Yong, Nutritional and Functional Properties of Dates: A Review’,Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 2008, 48:10, 877-887.