Poznajcie polski plan na rzecz energii i klimatu

Transformacja energetyczna w Polsce wymaga gigantycznych inwestycji, zarówno w odnawialne źródła jej pozyskiwania, jak i w energetykę jądrową. Ale w najbliższych latach paliwa kopalne nadal będą odgrywały istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju – o tym mówiono podczas II Energetycznego Forum wGospodarce.pl

Goście Energetycznego Forum, które 20 marca, w pierwszym dniu kalendarzowej wiosny redakcja „Gazety Bankowej” i portalu wGospodarce.pl organizowała już po raz drugi, dyskutowali przede wszystkim o możliwościach i perspektywach zmian, które muszą się dokonać w polskiej energetyce w kontekście realizacji Europejskiego Zielonego Ładu, mającego doprowadzić Stary Kontynent do „zeroemisyjności” w połowie wieku.

Zgodnie podkreślali znaczenie terminowej i skoordynowanej realizacji wielu inwestycji, które całkowicie przeorientują ten sektor.

Kierunki wyznacza Krajowy Plan Działań na rzecz Energii i Klimatu, który na początku marca trafił do zatwierdzenia przez Komisję Europejską. W dokumencie przyjęto ambitne założenia – na koniec dekady połowa energii wytwarzanej w Polsce będzie pochodzić ze źródeł odnawialnych, a w 2040 r. – niemal 60 proc.

Ambitne cele

Podczas sesji otwierającej Forum zatytułowanej „Perspektywy rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce”, eksperci tej branży zgodnie wskazywali na możliwości naszego kraju w zakresie inwestycji.

Branże wiatrowa i fotowoltaiczna czekają jednak na nowe regulacje, które przyspieszą realizację inwestycji, szczególnie na lądzie. Chodzi zwłaszcza o ułatwienia proceduralne i skrócenie czasu wydawania pozwoleń oraz modernizację sieci, dostawanie jej do nowych wymogów. Jednym z największych wyzwań jest rozwój sieci, tak by „odmów przyłączenia” OZE było jak najmniej.

W tym kontekście prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej Janusz Gajowiecki mówił, że obecnie proces inwestycyjny trwa 5–7 lat, a w niektórych przypadkach nawet dekadę. Jego zdaniem w Krajowym Planie można przyjąć bardziej ambitne cele w zakresie energetyki wiatrowej ze względu na duży potencjał i zaawansowane przygotowania do inwestycji na Bałtyku.

Piotr Kisiel, wiceprezes ds. Rozwoju Rynku w Stowarzyszeniu Branży Fotowoltaicznej Polska PV, przypomniał, że choć energetyka prosumencka rozwinęła się w ostatnich latach wyjątkowo dynamicznie i mamy 1,3 mln gospodarstw domowych produkujących energię słoneczną, to jednak możliwości są większe, skoro w kraju istnieje 7 mln domów. W najbliższych latach spodziewany jest także rozwój dużych projektów farm słonecznych, na co wskazują prognozy Agencji Rynku Energii. Natomiast mniej dynamicznie będzie wzrastać liczba prosumentów.

Przypomnijmy, że w nowej – przegłosowanej w marcu przez Parlament Europejski – dyrektywie unijnej o efektywności energetycznej budynków przyjęto założenie praktycznie powszechnej instalacji paneli PV w państwach członkowskich.

UE stawia także na zielony transport, a szczególne wyzwania w tym zakresie stoją przed samorządami. Zdaniem Macieja Gisa z Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych wymiana miejskich autobusów na bezemisyjne w szybkim czasie będzie trudna, zwłaszcza że z ogólnej liczby 13 tys. tego typu pojazdów elektryczne stanowią tylko ok. 10 proc. W Krajowym Planie przewidziano także rozwój sieci autobusów wodorowych, a te się mogą okazać jeszcze droższe w eksploatacji niż elektryczne.

Wiceprezes Fundacji Wind Industry Hub Arkadiusz Sekściński uważa, że cele w zakresie OZE wpisane do Krajowego Planu można uznać za aktualne i wykonalne. Przyznał jednak, że szczególnie delikatną kwestią są systemy wsparcia. Kilkuprocentowy zwrot z inwestycji dla firm branży nie jest satysfakcjonujący. Dlatego część inwestorów zamiast systemu akcji wybiera bezpośrednie umowy z dużymi odbiorcami energii.

Atomowe przyspieszenie

Uczestnicy panelu pt. „Polski program jądrowy – szansa, potencjał, finansowanie” przyznali, że energetyka atomowa jest niezbędna w procesie transformacji i odejścia od węgla, ale w przypadku inwestycji wielkoskalowych głównym wyzwaniem będzie terminowa budowa i jej uruchomienie.

Obecnie przygotowywane są dwa duże projekty. Pierwszy na Wybrzeżu, realizowany przez spółkę należącą do Skarbu Państwa – PEJ i we współpracy z koncernami amerykańskimi Westinghouse (jako dostawcą technologii) oraz Bechtel (wykonawca). Drugi planuje Polska Grupa Energetyczna oraz spółka ZE PAK (należąca do Grupy Polsat Zygmunta Solorza) w rejonie Pątnowa, we współpracy z koreańskim potentatem KHNP.

Wojciech Dąbrowski, były prezes PGE, uważa, że energetyka jądrowa to przyszłość, a powstanie elektrowni w Polsce wynika z konieczności zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i realizacji celów redukcji emisji.

„Walka z CO2 to trend ogólnoświatowy, a doskonałym narzędziem jest energetyka nuklearna” – dodał.

Budowa elektrowni w gminie Choczewo ma ruszyć w 2026 r., pierwszy reaktor – w 2033 r.

Doradca zarządu spółki Polskie Elektrownie Jądrowe Robert Butzke mówił, że w spółce trwa audyt ukierunkowany na weryfikację harmonogramu, który po zakończeniu audytu będzie uaktualniony. Zapewnił też, że przy polskim projekcie niezwykle ważne są wnioski z doświadczeń amerykańskich partnerów.

Dyrektor Generalny Izby Gospodarczej Energetyki i Środowiska Bogdan Pilch przekonywał, że realizacja dużych elektrowni jądrowych jest szansą dla polskich przedsiębiorstw. Skoro wartość pierwszej inwestycji szacuje się na ok. 100 mld zł, a tzw. local content, czyli uczestnictwo krajowego biznesu nawet na 50 proc., zainteresowanie uzyskaniem odpowiednich certyfikatów, dzięki którym można starać się o zlecenia, jest bardzo duże.

Polska stawia także na małe reaktory jądrowe, które Komisja Europejska także wspiera. Kilka tygodni temu poinformowała nawet o utworzeniu tzw. aliansu przemysłowego, by ułatwić realizację projektów SMR, o czym w czasie sesji mówił Dawid Piekarz, reprezentujący spółkę ORLEN Synthos Green Energy. Firma ta jest w Polsce najbardziej zaawansowana, gdy chodzi o przygotowania do budowy małych reaktorów. A te mogą zastępować mniejsze bloki węglowe i być z powodzeniem wykorzystywane do produkcji ciepła dla miast.

Wyzwania i zagrożenia

Radykalne zmiany, które przechodzi polska energetyka, nie mogą się dokonywać w oderwaniu od realiów i możliwości kraju, zwłaszcza gdy chodzi o zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego. Mówili o tym uczestnicy sesji „Własne zasoby i surowce i ich znaczenie w czasach transformacji”.

Krzysztof Tchórzewski, poseł na Sejm, były minister energii, przypomniał, że Polska wynegocjowała z Brukselą stopniowe – a nie szybkie – odejście od węgla w energetyce, by móc zapewnić bezpieczeństwo energetyczne kraju.

Ekspert branży prof. Władysław Mielczarski ostrzegał, że szybka rezygnacja z energetyki węglowej w Polsce grozi katastrofą i wyłączeniami. Dlatego przynajmniej w ciągu 10–15 lat to elektrownie gazowe, węglowe i jądrowe będą kluczowe.

Andrzej Sikora, prezes Instytutu Studiów Energetycznych, uważa, że zbliża się kres wykorzystywania paliw kopalnych, a przyszłość będzie należeć najpierw do wodoru, a dalszej perspektywie olbrzymie, wręcz przełomowe znaczenie będzie mieć synteza termojądrowa.

Uczestnicy debaty wskazali również na zagrożenie, jakie niesie ze sobą uzależnienie Unii Europejskiej od importu surowców i minerałów krytycznych, których dostawcami są zwłaszcza państwa azjatyckie, a także na problem zależności od komponentów z Chin, które mają dominującą pozycję i przewagę w wielu obszarach gospodarki bezemisyjnej.

Oprac. AŁ

O Energetycznym Forum

II Energetyczne Forum portalu wGospodarce.pl z udziałem przedstawicieli branży, ekspertów i decydentów było okazją do wymiany opinii na temat wyzwań czekających polską elektroenergetykę w kontekście unijnych celów redukcji emisji, a także związanych z nimi planowanych projektów inwestycyjnych – zarówno w źródła odnawialne, jak i w energetykę jądrową. Wskazywało także na znaczenie własnych zasobów surowcowych dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Debaty prowadziliśmy w studiu redakcyjnym, były też transmitowane na profilu FB portalu wGospodarce.pl.

Relacje z dyskusji zaprezentujemy na łamach „Gazety Bankowej”.