Rzucenie palenia przed zabiegiem operacyjnym – dlaczego warto to zrobić?

Pomimo powszechnego przekonania, iż zaprzestanie palenia tytoniu po rozpoznaniu choroby nowotworowej nie przynosi już istotnych korzyści zdrowotnych, aktualne dane naukowe stanowczo przeczą temu poglądowi.

Jak podkreśla prof. Jacek Jassem, kierownik Katedry i Kliniki Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, kontynuacja nałogu tytoniowego istotnie pogarsza rokowanie chorego, zmniejszając szanse na skuteczne leczenie i przeżycie.

Lepsze rokowania

W czasopiśmie „JAMA Network Open” opublikowano metaanalizę obejmującą niemal 39,5 tys. pacjentów poddanych leczeniu operacyjnemu z powodu choroby nowotworowej. Celem badania była ocena wpływu rzucenia palenia tytoniu na częstość powikłań okołooperacyjnych. Wykazano, iż osoby palące papierosy w ciągu czterech tygodni poprzedzających operację miały o 31 proc. wyższe ryzyko powikłań w porównaniu z osobami, które zerwały z nałogiem przynajmniej cztery tygodnie przed planowanym zabiegiem. Co więcej, osoby nigdy niepalące cechowały się niemal trzykrotnie niższym ryzykiem wystąpienia powikłań okołooperacyjnych.

Jakie powikłania najczęściej obserwowano?

Do najczęstszych powikłań związanych z kontynuacją palenia należały przede wszystkim trudności w gojeniu ran, zakażenia miejsca operowanego, powikłania neurologiczne czy oddechowe.

Co istotne, obecność powikłań pooperacyjnych może prowadzić do skrócenia mediany przeżycia nawet o 70 proc., co odpowiada za 80 proc. zgonów związanych z leczeniem chirurgicznym. W związku z tym część specjalistów rozważa opóźnienie leczenia operacyjnego u osób nadal palących, zwłaszcza w kontekście ryzyka związanego z immunosupresją, opóźnionym gojeniem i utrudnieniami w prowadzeniu terapii onkologicznej.

Nie tylko powikłania okołooperacyjne

Autorzy publikacji wskazują również na szereg niekorzystnych mechanizmów patofizjologicznych wywoływanych przez palenie tytoniu, takich jak upośledzenie ukrwienia tkanek, zaburzenia odpowiedzi zapalnej, ograniczona proliferacja fibroblastów oraz zmniejszona synteza kolagenu – wszystkie te procesy mogą być częściowo odwracalne po zaprzestaniu palenia, nawet w krótkim czasie przedoperacyjnym.

Choć dokładny, optymalny czas wymagany do uzyskania maksymalnej redukcji ryzyka powikłań nie został jednoznacznie określony, dostępne dane jednoznacznie wskazują, że zaprzestanie palenia tytoniu przed operacją onkologiczną przynosi mierzalne korzyści kliniczne.

Akcja „Szpital bez papierosa”

Prof. Jassem, będący współautorem oficjalnego stanowiska Międzynarodowego Towarzystwa do Badań nad Rakiem Płuca (IASLC), podkreśla, że rzucenie palenia w chwili rozpoznania choroby onkologicznej jest kluczowe nie tylko dla poprawy skuteczności leczenia, lecz także dla zmniejszenia ryzyka wtórnych nowotworów i innych chorób tytoniozależnych.

Stanowisko IASLC jednoznacznie rekomenduje wdrażanie kompleksowych działań antytytoniowych u pacjentów onkologicznych. Zalecenia obejmują m.in. informowanie chorych o korzyściach płynących z zaprzestania palenia, oferowanie im specjalistycznego wsparcia terapeutycznego oraz szkolenie personelu medycznego w zakresie interwencji antynikotynowych. Co istotne, postulowane jest również uwzględnianie statusu palenia tytoniu i jego modyfikacji w prospektywnych badaniach klinicznych.

W Polsce działania te są wspierane przez kampanię edukacyjną Polskiej Ligi Walki z Rakiem, której elementem jest tworzenie ogólnokrajowej sieci „Szpitali bez papierosa”. Placówki uczestniczące w projekcie nie tylko rygorystycznie przestrzegają zakazu palenia, lecz również zapewniają personelowi odpowiednie przeszkolenie w zakresie leczenia uzależnienia od tytoniu oraz oferują pacjentom indywidualną pomoc i materiały edukacyjne wspierające wyjście z nałogu.

Filip Siódmiak

Źródła: • Wong C, Mohamad Asfia SKB, Myles PS, et al. Smoking and Complications After Cancer Surgery: A Systematic Review and Meta-Analysis. JAMA Netw Open. 2025;8(3):e250295

• https://ligawalkizrakiem.pl/projekty/deklaracja-antytytoniowa

»» O zdrowiu i diecie czytaj więcej tutaj:

Suplementacja witaminy D. Jakich błędów nie popełniać?

Mikroplastik – czy mamy się czego bać?

Te produkty lepiej ograniczyć w podeszłym wieku

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje