Grelina – tego o niej nie wiedziałeś…

Żołądek przez wiele lat opisywany był przede wszystkim jako narząd odpowiedzialny za mechaniczne, jak i chemiczne etapy trawienia, wydzielania kwasu solnego oraz enzymów proteolitycznych.

Współcześnie mówi się jednak, iż jego funkcje wykraczają daleko poza klasyczne procesy trawienne. Błona śluzowa żołądka stanowi aktywny ośrodek endokrynny, zdolny do wydzielania szeregu hormonów i peptydów regulujących procesy metaboliczne, neurofizjologiczne oraz immunologiczne. Żołądek należy obecnie rozpatrywać nie tylko w kategorii układu trawiennego, lecz również jako integralną część układu hormonalnego człowieka.

Hormon głodu

Jednym z najważniejszych sygnałów wydzielanych przez ten narząd jest grelina – peptyd o szczególnych właściwościach biologicznych.

Grelina pełni funkcję inicjatora procesu przyjmowania pokarmu, ponieważ jej stężenie we krwi rośnie w okresie poprzedzającym posiłek i spada po jego spożyciu.

Jej działanie nie ogranicza się jednak wyłącznie do pobudzania łaknienia. Hormon ten uczestniczy również w regulacji motoryki przewodu pokarmowego, stymuluje wydzielanie kwasu solnego, a także oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, wpływając na ośrodki odpowiedzialne za odczuwanie nagrody i motywację. Z tego względu grelina stanowi element łączący procesy fizjologiczne związane z trawieniem z regulacją zachowań oraz szeroko pojętą homeostazą energetyczną.

Złożony mechanizm

Rola żołądka jako narządu dokrewnego jest jednak jeszcze szersza. W jego błonie śluzowej obecne są liczne typy komórek endokrynnych, syntetyzujących hormony takie jak gastryna, somatostatyna czy histamina.

Substancje te odpowiadają za precyzyjną regulację wydzielania soku żołądkowego, skurczów mięśniówki przewodu pokarmowego oraz lokalnych reakcji naczyniowych. W połączeniu z greliną tworzą one złożony układ sygnałów chemicznych, dzięki któremu żołądek uczestniczy zarówno w kontroli procesów miejscowych, jak i w regulacji funkcji metabolicznych całego organizmu.

Stężenie greliny zmienia się w odpowiedzi na stan odżywienia, wysiłek fizyczny, a także poziom hormonów płciowych.

Wiadomo, iż podstawowe wartości tego hormonu różnią się pomiędzy obiema płciami, a wrażliwość tkanek docelowych na jego działanie może ulegać modulacji w zależności od przebiegu cyklu płciowego. Wskazuje to na ścisłe powiązanie sygnalizacji żołądkowej z układem rozrodczym i adaptacją metaboliczną do zmieniających się warunków fizjologicznych.

Wpływ na „psyche”

Znaczenie greliny oraz innych sygnałów żołądkowych wykracza nieco poza regulację apetytu i metabolizmu. Coraz częściej wskazuje się na ich udział w procesach neurodegeneracyjnych, zaburzeniach afektywnych oraz zaburzeniach odżywiania.

Sygnały te mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu zarówno poprzez regulację gospodarki energetycznej, jak i przez oddziaływanie na mechanizmy odpornościowe czy neuroprzekaźnikowe, tym samym stając się elementem łączącym układ pokarmowy z układem nerwowym oraz immunologicznym.

Filip Siódmiak

Źródła: • Birerdinc, Aybike et al. “The Stomach as an Endocrine Organ: Expression of Key Modulatory Genes and Their Contribution to Obesity and Non-alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD).” Current gastroenterology reports vol. 20,6 24. 19 Apr. 2018.

• Kojima, M et al. “Ghrelin is a growth-hormone-releasing acylated peptide from stomach.” Nature vol. 402,6762 (1999): 656-60.

• DelValle, J. “The stomach as an endocrine organ.” Digestion vol. 58 Suppl 1 (1997): 4-7.

»» Inne porady dotyczące zdrowia i diety czytaj tutaj:

Zasady zdrowej diety – 32 praktyczne zalecenia

Jedząc, nie spieszmy się. Nie warto

Przez ten błąd nie chudniesz! Dietetyk radzi

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje