Szkodliwa ustawa pozbawi pracy tysiące osób - pracowników i plantatorów

Po miesiącach oczekiwań i wielokrotnie zmienianych przez Ministerstwo Zdrowia terminach został opublikowany projekt ustawy wdrażającej Dyrektywę Tytoniową. Niestety przedstawiony projekt ustawy budzi poważne zastrzeżenia, bowiem nie wdraża kluczowych zapisów Dyrektywy, a równocześnie wprowadza dodatkowe regulacje nie wymagane przez UE. Dlatego też branża tytoniowa w Polsce składa petycję do Premier Ewy Kopacz z wnioskiem o pilną naprawę wadliwego projektu przygotowanego przez Ministerstwo Zdrowia oraz przyspieszenia prac opóźnionych z powodu opieszałości resortu.

Projekt Ministerstwa Zdrowia uniemożliwia branży podjęcie prac przygotowujących do produkcji zgodnie z jej wymogami. Sektor potrzebuje odpowiedniego czasu na dostosowanie, a podstawą do tego może być jedynie pełen pakiet przepisów wdrażających dyrektywę. Projekt jednak nie wdraża znacznej części przepisów Dyrektywy przesuwając regulacje do poziomu rozporządzenia, tym samym odsuwając w czasie proces rozpoczęcia przygotowań przemysłu.

Dyrektywa Tytoniowa (2014/40/UE), którą wdraża ww. Ustawa zasadniczo zmienia sposób prowadzenia działalności gospodarczej przez branżę tytoniową oraz wszystkie podmioty z nią współpracujące. Branża tytoniowa w Polsce nie jest w stanie dostosować się do wymogów produkcyjnych w terminach określonych w projekcie ustawy przygotowanym przez Ministerstwo Zdrowia, w sytuacji tak znacznego opóźnienia rozpoczęcia procesu legislacyjnego i równoczesnej niejasności przepisów.

Branża tytoniowa niż może rozpocząć inwestycji w dostosowanie parku maszynowego bez znajomości ostatecznych przepisów, bowiem konieczne adaptacje 6 polskich fabryk do nowych wymogów będą trwały wiele miesięcy, a koszt ich wprowadzenia może sięgać setek milionów złotych. Na unijnym rynku jest ok. 6000 wariantów opakowań papierosów, które muszą zostać zmienione, dlatego krajowi producenci musza zamówić u zewnętrznych dostawców m.in. aż 40000 nowych cylindrów drukujących.

Z powodu opóźnionego procesu legislacyjnego i niepewności odnośnie warunków i terminów dostosowania produkcji polski sektor produkcji wyrobów tytoniowych apeluje do Rządu RP , aby usunął z projektu ustawy 20 maja 2016 roku jako datę, od której producenci mogą wytwarzać swoje wyroby tylko zgodnie z przepisami Dyrektywy i jednocześnie utrzymał termin do końca lutego 2017 jako datę wyprzedaży wyrobów nie spełniających wymogów Dyrektywy. Koniec lutego pokrywa się z datą corocznej wymiany banderol i bazując na dotychczasowych doświadczeniach związanych z wyprzedażą produktów tytoniowych przy utracie ważności banderol akcyzowych, jest datą odpowiednią zarówno dla producentów jak i detalistów.

Branża tytoniowa w Polsce jest centrum produkcji eksportowe w UE; jesteśmy największym producentem wyrobów tytoniowych w Unii Europejskiej i centrum produkcji exportowej. W Polsce produkuje się ok. 150 mld sztuk papierosów rocznie, z czego 70% przeznaczone jest na export. Branża zapewnia pośrednio lub bezpośrednio ponad 500 tysięcy miejsc pracy w kraju (m.in. plantatorzy tytoniu, pracownicy legalnie działających fabryk, osoby zatrudnione w handlu.

Polska branża tytoniowa apeluje o usunięcie wad z projektu ustawy i jak najszybsze jej uchwalenie, jeszcze w tej kadencji Sejmu. Sektor tytoniowy dostarcza do budżetu państwa rocznie 23 mld zł, co stanowi 10% w ogólnych wpływach podatkowych oraz generuje ponad 1,5 mld zł nadwyżki w handlu zagranicznym. Destabilizacja legalnej branży tytoniowej może więc wprost zagrozić interesom budżetu państwa. Niepewność regulacyjna zostanie z pewnością wykorzystana przez zorganizowane grupy przestępcze, które odpowiadają za znaczący wzrost szarej strefy w ostatnich miesiącach Apel do Premier Ewy kopacz podpisali przedstawiciele związków zawodowych (Federacja Związków Zawodowych Przemysłu Tytoniowego, sekcja krajowa pracowników przemysłu tytoniowego NSZZ Solidarność), plantatorów (Polski Związek Plantatorów Tytoniu, Okręgowy Związek Plantatorów Tytoniu), producentów (Krajowe Stowarzyszenie Przemysłu Tytoniowego) oraz handlu (Polska Izba Handlu).

Petycja polskiej branży tytoniowej w związku z projektem ustawy implementującej do polskiego prawa Dyrektywę Tytoniową (2014/40/UE)

Szanowna Pani Premier

Ewa Kopacz

Szanowna Pani Premier,

w związku z opublikowaniem przez Ministerstwo Zdrowia 13 lipca br. i przekazaniem do konsultacji społecznych długo wyczekiwanego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 24 czerwca 2015 roku, który z założenia miał implementować do polskich przepisów tzw. Dyrektywę Tytoniową i z zagrożeniami wynikającymi z ewentualnego przyjęcia projektu ustawy w obecnym kształcie, polska branża tytoniowa zwraca się do Pani Premier z apelem o pilną interwencję w sprawie korekty wadliwego projektu oraz przyspieszenie prac legislacyjnych opóźnionych z powodu opieszałości resortu, tak by mogły one zostać zakończone w tej kadencji Sejmu. Opracowany i przedstawiony przez Ministerstwo Zdrowia projekt ustawy nie implementuje wielu kluczowych zapisów Dyrektywy, a równocześnie wprowadza dodatkowe regulacje nie wymagane przez UE. Projekt ustawy przygotowany przez Ministerstwo Zdrowia jest niezgodny z zasadami zawartymi w przyjętym w formie uchwały przez Radę Ministrów programie „Lepsze Regulacje 2015”: wdrażanie dyrektyw unijnych powinno się odbywać bez tzw. gold-plating (czyli „dokładania” przepisów ponad minimum wyznaczone przez UE). W uzasadnieniu projektu samo Ministerstwo Zdrowia podnosi konieczność notyfikowania tego aktu prawnego w ramach procedury TRIS, co jasno wskazuje, iż projekt wykracza poza ramy dyrektywy. Gdyby wdrażał on dyrektywę bez wykraczania poza jej zapisy, notyfikacja byłaby zbędna. W opublikowanym projekcie zabrakło kluczowych z punktu widzenia producentów informacji, które są jasno określone w dyrektywie (m.in. wielkość ostrzeżeń zdrowotnych), znalazły się w nim natomiast przepisy, których dyrektywa nie reguluje (m.in. zakaz informacji o wyrobach tytoniowych umieszczanych w punktach sprzedaży, regulacje e-papierosów i sprzedaż na odległość), a ze względu na wielomiesięczne opóźnienie rozpoczęcia procesu legislacyjnego terminy zaproponowane w ustawie w zakresie dostosowania produkcji stają się nierealne; dodatkowo ustawa przekazuje bardzo szerokie uprawnienia Inspektorowi ds. substancji chemicznych i naraża producentów na nieproporcjonalne i nieprzewidywalne koszty. Na podstawie informacji podanych w Ocenie Skutków Regulacji możemy szacować, że koszty związane z ww. działalnością przekroczą 20 mln PLN i będą nimi obarczeni producenci raz importerzy wyrobów tytoniowych. Ustawa, która wdraża Dyrektywę Tytoniową (2014/40/UE) zasadniczo zmienia sposób prowadzenia działalności gospodarczej przez branżę tytoniową oraz wszystkie podmioty z nią współpracujące. Ze względu na wielkość polskiej branży tytoniowej jej zapisy w szczególny sposób dotkną plantatorów, producentów wyrobów tytoniowych i handel detaliczny w Polsce. Nasz kraj jest bowiem największym producentem gotowych wyrobów tytoniowych w Unii Europejskiej i centrum produkcji eksportowej. Ponad 70% polskiej produkcji przeznaczone jest na eksport. Pośrednio i bezpośrednio z pracy w branży tytoniowej żyje ponad 500 tys. osób w Polsce. Uprawą tytoniu zajmowało się w 2014 roku prawie 9 tys. plantatorów, co zapewnia utrzymanie 40 tys. osób, przede wszystkim rodzinom właścicieli niewielkich gospodarstw rolnych, w rejonach z wysokim strukturalnym bezrobociem. Przetwórstwo tytoniu i produkcja wyrobów tytoniowych daje pracę blisko 6 tys. osób. Ponadto dla 120 tys. placówek handlu detalicznego obrót i marże na sprzedaży wyrobów tytoniowych mają istotne znaczenie dla prowadzonej działalności. Sektor tytoniowy dostarcza do budżetu państwa rocznie 23 mld zł, co stanowi 10% w ogólnych wpływach podatkowych oraz generuje ponad 1,5 mld zł nadwyżki w handlu zagranicznym. Destabilizacja legalnej branży tytoniowej może więc wprost zagrozić interesom budżetu państwa. Niepewność regulacyjna zostanie z pewnością wykorzystana przez zorganizowane grupy przestępcze, które odpowiadają za znaczący wzrost szarej strefy w ostatnich miesiącach. Z powodu opóźnionego procesu legislacyjnego i niepewności odnośnie warunków i terminów dostosowania produkcji polski sektor produkcji wyrobów tytoniowych apeluje do Rządu RP , aby usunął z projektu ustawy 20 maja 2016 roku jako datę, od której producenci mogą wytwarzać swoje wyroby tylko zgodnie z przepisami Dyrektywy i jednocześnie utrzymał termin do końca lutego 2017 jako datę wyprzedaży wyrobów nie spełniających wymogów Dyrektywy. Koniec lutego pokrywa się z datą corocznej wymiany banderol i bazując na dotychczasowych doświadczeniach związanych z wyprzedażą produktów tytoniowych przy utracie ważności banderol akcyzowych, jest datą odpowiednią zarówno dla producentów jak i detalistów.

Jednocześnie informujemy, że w przewidzianym trybie i terminie konsultacji społecznych, Ministerstwo Zdrowia otrzyma szczegółowe uwagi do projektu ustawy. Ze względu na skalę działalności branży tytoniowej w Polsce i konieczność jak najszybszego rozpoczęcia procesu dostosowawczego, jeśli w ramach procesu konsultacji społecznych uda się wypracować zgodny z brzmieniem dyrektywy projekt, bardzo istotne będzie uchwalenie ustawy w obecnej kadencji Sejmu.

Warszawa, 30 lipca 2015 roku

Rudolf Grec

Wiceprzewodniczący Sekcji Krajowej Pracowników Przemysłu Tytoniowego NSZZ „Solidarność”

Przemysław Noworyta

Dyrektor Polskiego Związku Plantatorów Tytoniu

Lech Ostrowski

Prezes Zarządu Okręgowego Związku Plantatorów Tytoniu w Augustowie

Maciej Ptaszyński

Dyrektor Generalny Polskiej Izby Handlu

Maciej Skorliński

Przewodniczący Federacji Związków Zawodowych Przemysłu Tytoniowego

Magdalena Włodarczyk

Dyrektor Krajowego Stowarzyszenia Przemysłu Tytoniowego