Marnowanie żywności w UE: Komisja Europejska pod pręgierzem ETO

Komisja Europejska za mało zrobiła, by ograniczyć marnowanie żywności w Unii Europejskiej - stwierdzono w raporcie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego. Podkreślono, że rocznie na śmietnik trafia w UE 88 mln ton jedzenia. KE odpiera zarzuty i zapewnia, że walczy z tym zjawiskiem.

"Komisja Europejska nie podjęła skutecznych działań w celu przeciwdziałania marnotrawstwu żywności" - powiedziała Bettina Jakobsen z Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO), na którą powołuje się agencja AP. Przedstawicielka europejskiego odpowiednika NIK-u podkreśliła, że Komisji nie opracowała żadnej strategii ani systemu zachęt, które umożliwiłyby jej walkę z tym problemem.

Autorzy opublikowanego we wtorek raportu zwrócili uwagę na konieczność przeciwdziałania marnotrawstwu żywności w sieciach sklepów spożywczych.

Według unijnych opracowań połowa jedzenia trafia do kosza z powodu złego gospodarowania żywnością przez 510 mln obywateli UE. Ponadto, co roku w państwach Unii Europejskich wyrzuca się mniej więcej 20 proc. produkcji żywności. Koszty z tym związane szacuje się na 143 mld euro.

Kontrolerzy ETO w raporcie rekomendują wprowadzenie przepisów ułatwiających przekazywanie żywności jako darowizny. Obecny, zawikłany system przepisów i regulacji podatkowych zniechęca bowiem wielu producentów do tego typu działań.

Przedstawiciele Komisji Europejskiej twierdzą, że Europejski Trybunał Obrachunkowy podczas sporządzania raportu pominął wysiłki podejmowane przez Komisję i rządy krajów UE, by ograniczyć niepotrzebne wyrzucanie jedzenia - podaje AP. "Komisja jest w pełni zaangażowana w walkę z marnotrawstwem żywności, część (tych działań) mogła więc zostać (w raporcie) pominięta" - skomentował rzecznik Komisji Europejskiej Enrico Brivio.

Komisja Europejska przygotowała m.in. broszury informacyjne we wszystkich językach państw członkowskich UE, by wyjaśnić kupującym różnicę między umieszczanymi na produktach żywnościowych określeniami "najlepiej spożyć przed", "należy spożyć do". Chodzi o to, by jedzenie, które wciąż nadaje się do spożycia nie lądowało w koszach na śmieci. Opracowała też wskazówki dla konsumentów, w jaki sposób ograniczać wyrzucanie żywności ("What can I do in my daily life to limit food waste?"). Proponuje m.in., by planować menu na cały tydzień i na tej podstawie robić zakupy; zamrażać niewykorzystaną żywność, czy produkty w lodówce ustawiać w taki sposób, by starsze stały zawsze z przodu.

KE zleciła też badania, których celem jest ustalenie, w jaki sposób z oznaczeń "najlepiej spożyć przed", "należy spożyć do" korzystają przedsiębiorstwa z sektora spożywczego i organy kontrolne. Wyniki mają być znane do końca 2017 roku. Na ich podstawie - jeśli okaże się to niezbędne - mogą być wprowadzone zmiany uściślające poszczególne oznakowania. Komisja rozważa na przykład powiększenie listy produktów spożywczych, na których producenci nie musieliby umieszczać napisu: "best before" ("najlepiej spożyć przed"). Obecnie dotyczy to takich towarów, jak: cukier, sól, ocet czy guma do żucia.

Niepotrzebnemu wyrzucaniu żywności mają też zapobiegać przygotowywane przez Komisję wskazówki dotyczące tego, by niepełnowartościowe produkty żywnościowe, takie jak czerstwe pieczywo, czy pokruszone herbatniki (które wciąż są bezpieczne do spożycia) nie były klasyfikowane w krajach członkowskich Unii jako "odpady". Dzięki temu będą mogły być na przykład wykorzystywane do produkcji pasz dla zwierząt. Wprowadzenie tych regulacji planowane jest na koniec 2017 roku.

Komisja wezwała również państwa członkowskie UE do ograniczania strat żywnościowych zgodnie z przyjętymi w 2015 roku Celami Zrównoważonego Rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych (SDG). Zakładają one zmniejszenie do 2030 roku o połowę w przeliczeniu na jednego mieszkańca strat żywnościowych na poziomie konsumentów i sieci handlowych, oraz ograniczenie marnotrawstwa w procesie produkcji i dostaw.

Marnotrawstwo żywności to zjawisko obserwowane nie tylko w gospodarstwach rolnych, ale również na etapie przetwarzania i produkcji, w sklepach, restauracjach i gospodarstwach domowych, podkreślają unijni eksperci. Wpływa to niekorzystnie nie tylko na stan zasobów naturalnych, ale również na jakość środowiska naturalnego. Według FAO na świecie straty żywności ocenia się na ok. jedną trzecią łącznej produkcji, co odpowiada plonom zbieranym z obszaru wielkości Chin i generuje ok. 8 proc. łącznej produkcji gazów cieplarnianych.

Poza istotnymi skutkami ekonomicznym i niekorzystnym wpływem na środowisko naturalne, marnotrawienie żywności ma istotny aspekt społeczny. Na świecie z głodu cierpi bowiem, jak podaje FAO, 800 mln ludzi. W krajach UE, według danych Eurostatu, co dziesiąty unijny obywatel nie może sobie pozwolić na pełnowartościowy posiłek dziennie. (PAP)