Samorządowcy wspólnie dla czystego powietrza

Samorządowcy z ponad 20 polskich miast podpisali w środę Deklarację Katowicką, potwierdzając chęć współpracy na rzecz czystości powietrza i przeciwdziałania zmianom klimatu w ramach międzynarodowej platformy NAZCA. Sieć wspiera ośrodki miejskie w kreowaniu proekologicznych inicjatyw.

Platforma NAZCA (Non-State Actor Zone for Climate Action) jest światową bazą danych, gromadzącą informacje o praktycznych działaniach na rzecz klimatu i środowiska oraz pomagającą w kształtowaniu polityki regionalnej, miejskiej i biznesowej w tym zakresie - w bazie jest już prawie 20 tys. takich działań. Sieć działa przy Sekretariacie ds. Zmian Klimatu ONZ.

„Jeżeli chcemy być skuteczni w realizacji polityki klimatycznej na świecie, musimy prowadzić ją w skoordynowany sposób. Spotykamy się w Katowicach, by w gronie reprezentantów miast z całego świata rozmawiać o realizacji celów klimatycznych. Pragniemy też rozpropagować wśród polskich miast uczestnictwo we współpracy międzynarodowej, szczególnie w ramach sieci NAZCA” - powiedział minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński, przypominając, że jeden z 17 celów zrównoważonego rozwoju poświęcony jest w szczególności miastom.

Deklarację Katowicką podpisano podczas zainaugurowanego w środę w Katowicach Szczytu Miejskiego „Miasta dla klimatu” - jednej z imprez towarzyszących Szczytowi Klimatycznemu COP24. Wraz z nowymi członkami w istniejącej od czterech lat sieci NAZCA jest już sto polskich miast; w sumie platforma skupia niespełna 9,4 tys. ośrodków miejskich, 125 regionów, prawie 2,5 tys. partnerów biznesowych, ponad 350 instytucji finansowych i przeszło 100 organizacji pozarządowych z całego świata.

„Deklarujemy, że będziemy dążyć do podjęcia konkretnych zobowiązań, mających włączyć nasze miasta do Platformy NAZCA - światowej bazy danych o praktycznych działaniach pro-klimatycznych. Będą one rozpatrywane i podejmowane przez właściwe organy każdego z miast, zgodnie z wymogami Platformy oraz regulacjami obowiązującymi w Polsce” - czytamy w Deklaracji Katowickiej.

Jak mówiono podczas inauguracji Szczytu Miejskiego, miasta zajmują obecnie 3 proc. powierzchni lądu. Mieszka w nich ok. połowa globalnej populacji, w Polsce ponad 60 proc. Szacuje się, że w 2050 r. mieszkańcy miast będą stanowić już ok. 70 proc. ludności świata. Miasta konsumują od 70 proc. energii i odpowiadają za trzy czwarte emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń.

„Świat niezmiernie szybko się urbanizuje. W 1800 r. 2 proc. światowej populacji mieszkało w miastach, teraz to jest połowa, a w 2050 - czyli prawie +jutro+ - w miastach będzie mieszkało dwie trzecie, a nawet trzy czwarte światowej populacji. Np. W Lagos co godzinę przybywa ponad 70 nowych mieszkańców. To nieprawdopodobna rewolucja; jeżeli wspólnym działaniem nie zapanujemy nad tą rewolucją, będziemy mieć rozrastające się sfery ubóstwa, hałasu, zanieczyszczenia i fundamentalnego braku komfortu do życia” - mówił prezydent szczytu COP24, wiceminister środowiska Michał Kurtyka.

„Fakt, że tak wiele polskich miast zgłasza się do światowej inicjatywy NAZCA, jest bardzo dobrym sygnałem posłanym z Polski do świata o znaczeniu tego tematu” - skomentował Kurtyka. Jego zdaniem, samorządy mają coraz więcej instrumentów, by włączać się w globalną politykę klimatyczną.

„Dzisiaj świat XIX-wiecznej polityki Kongresu Wiedeńskiego, w którym o wszystkim decydowały państwa, dawno odszedł do lamusa. Teraz kluczowe są właśnie miasta i regiony. Stąd cieszy np. fakt, że do wczorajszej deklaracji na rzecz elektromobilności przystąpiły organizacje zrzeszające ponad 1,5 tys. miast i regionów. Wspólnie budujemy przekaz do świata, jak ogromne jest znaczenie miast, i wzywamy do przemyślenia sposobu ich funkcjonowania, po to, byśmy nie obudzili się w świecie, w którym nie chcielibyśmy żyć” - dodał prezydent COP24.

Minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński ocenił, że miasta mają kluczową rolę w działaniach na rzecz ograniczania zanieczyszczeń i poprawy stanu środowiska. Przypomniał, że polityka miejska ma bardzo silną pozycję w rządowej Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. „Jeżeli chcemy osiągnąć efekty, na poziomie światowym, w postaci uniknięcia ocieplania klimatu i ograniczenia smogu, musimy to robić wspólnie z miastami” - podkreślił szef resortu inwestycji i rozwoju.

Jak mówił, obecnie połowę inwestycji w Polsce realizują - zarówno ze środków unijnych i krajowych, jak i regionalnych - samorządy; tym samym mają także narzędzia do kreowania działań proekologicznych i służących ochronie klimatu. „Samorządy mają potężne narzędzia w ręku (…). Wiele z inwestycji realizowanych przez samorządy można nakierować właśnie na rzecz poprawy klimatu i środowiska” - powiedział minister.

Wśród służących środowisku działań samorządu wymienił m.in. wymianę autobusów na niskoemisyjne (elektryczne, gazowe czy wodorowe), co już robi wiele miast, czy np. budowę dróg rowerowych przy modernizacji głównych ciągów komunikacyjnych. „Realizując wiele inwestycji miasta mogą jednocześnie działać na rzecz klimatu. Także ograniczenie smogu, przy wsparciu rządowego programu +Czyste powietrze+ wymaga aktywności samorządów, by skłonić osoby i instytucje do wymiany pieców, ocieplenia domów czy rozwijać sieci ciepłownicze” - wyjaśnił Kwieciński.

List do uczestników konferencji skierował premier Mateusz Morawiecki, który ocenił m.in., że bez uwzględniania czynników klimatycznych nie można mówić o zrównoważonym rozwoju. „Musimy dać miastom siłę, by mogły się rozwijać” - napisał szef rządu, wskazując, iż wymaga to także dobrej koordynacji między różnymi aktorami życia społecznego, politycznego i gospodarczego. Premier wymieniał polskie działania na rzecz zrównoważonego rozwoju, m.in. w zakresie upowszechnienia niskoemisyjnego transportu i elektromobilności.

Wśród 23 miast, które w środę zadeklarowały przystąpienie do sieci NAZCA, są: Katowice, Olsztyn, Poznań, Zabrze, Sosnowiec, Wałbrzych, Będzin, Rawicz, Tarnowskie Góry, Jarosławiec, Siemianowice Śląskie, Tomaszów Mazowiecki, Lądek Zdrój, Skawina, Ustroń, Legnica, Sławków, Lidzbark Warmiński, Piastów, Stalowa Wola, Żywiec, Pyskowice i Szamotuły. Łącznie platforma skupia już sto polskich miast.

Prezydent Katowic Marcin Krupa ocenił, że należy nieustannie powtarzać prawdę, iż przeciwdziałanie zmianom klimatycznym jest jednym z największych wyzwań współczesnego świata. „Żeby zahamować zmiany klimatyczne musimy reagować szybko i na szeroką skalę, na wszystkich poziomach - zaczynając od nas samych, od jednostek, poprzez miasta, regiony, kraje i kontynenty, a skończywszy na całym świecie” - mówił prezydent, podkreślając, że to od nas samych zależy, jak korzystamy z dóbr, które sami wytworzyliśmy.

PAP/ as/