Nauczanie zdalne nie zawsze jest bezpieczne

Pierwszego września do polskich szkół wróciło przeszło 4,5 miliona uczniów. Choć nauczanie zdalne nie stanie się jak na razie dominującym sposobem przekazywania wiedzy, to na uczniów oraz ich rodziców czyha w sieci wiele zagrożeń, wykorzystujących rozpoczęcie roku szkolnego oraz proces cyfryzacji edukacji

Nauczanie zdalne, które nie zostało ostatecznie wdrożone przez MEN, wydaje się najskuteczniejszym narzędziem do walki z rozprzestrzenianiem się infekcji COVID-19 wśród najmłodszych. Niestety, możliwości stojące za nauką online mogą być wykorzystywane również przez hakerów i cyberprzestępców. Analitycy firmy Check Point przyjrzeli się bliżej danym z ostatnich miesięcy, aby zbadać zainteresowanie hakerów tematyką powrotu do szkoły. Okazało się, że w ostatnim czasie na świecie zarejestrowano 35 149 nowych domen nawiązujących do tematu powrotu do szkoły. Aż 512 z nich badacze zakwalifikowali jako złośliwe, a kolejne 3401 za podejrzane!

W pierwszej połowie 2020 r. analitycy Check Point przeprowadzili dokładny audyt systemów zarządzania e-learningiem, które umożliwiają naukę online. Niektóre z bardziej popularnych systemów używały wtyczek WordPress, które okazały się posiadać poważne luki w zabezpieczeniach. Wtyczkami podatnymi na ataki hakerów były: LearnPress, LearnDash i LifterLMS.

Kolejnym zagrożeniem dla użytkowników i instytucji edukacyjnych jest ransomware, czyli rodzaj złośliwego oprogramowania zaprojektowanego w celu blokowania dostępu do systemu komputerowego lub plików do czasu zapłacenia przez ofiarę określonej kwoty. W 2019 roku ponad 1000 szkół w USA zostało dotkniętych tym problemem. Oprogramowanie ransomware jest często dostarczane za pośrednictwem wiadomości e-mail, która wydaje się bezpieczna, zachęcającą użytkownika do kliknięcia łącza lub pobrania załącznika zawierającego złośliwe oprogramowanie.

Nowe technologie, nowe zagrożenia

To jednak nie wszystkie niebezpieczeństwa związane ze zdalną edukacją. Zdaniem specjalistów Check Pointa nasze pociechy mogą być narażone na działania nie tyle hakerów, co cyberprześladowców, które mogą być zagrożeniem dla ich psychiki i rozwoju.

Eksperci alarmują, że coraz częściej dochodzi do incydentów tzw. zoombombingu. Zoombombing ma miejsce, gdy nieproszona osoba dołącza do spotkania Zoom (platformy konferencyjnej często wykorzystywanej również podczas spotkań klasowych online), próbując zdobyć swoją uwagę. Nauczyciele raportują, że „zoombombersi” często rzucają obelgi rasowe, wulgaryzmy czy udostępniają obraźliwe obrazy. W skrajnych przypadkach mogą prezentować treści pornograficzne lub dokonywać aktu ekshibicji.

Psychologowie zwracają uwagę z kolei na dobrze już znane akty cyberprzemocy. Komunikacja elektroniczna bywa wykorzystywana przez internetowych prześladowców do wysyłania, publikowania lub udostępniania szkodliwych, fałszywych lub złośliwych treści o kimś innym. Działania te mogą również obejmować udostępnianie danych osobowych lub prywatnych w celu wywołania co najmniej poważnego zakłopotania.

Cyberprzemoc często odbywa się za pośrednictwem popularnych aplikacjach mediów społecznościowych. Centrum Badań nad Cyberprzemocą wskazuje, że 37% młodych ludzi w wieku 12-17 lat było prześladowanych online, a 30% z nich zdarzyło się to więcej niż raz!

W jaki sposób uczniowie, rodzice i szkoły mogą lepiej się chronić? Check Point daje następujące wskazówki dotyczące bezpieczeństwa:

Wskazówki dla uczniów

1. Zasłoń kamerę internetową. Wyłączaj lub blokuj kamery i mikrofony poza zajęciami. Upewnij się również, że w widoku kamery nie ma żadnych danych osobowych.

2. Klikaj tylko linki z zaufanych źródeł. Korzystając z platformy współpracy zdalnej szkoły, klikaj tylko łącza udostępnione przez gospodarza lub współgospodarzy, gdy zostaniesz o to poproszony.

3. Zaloguj się bezpośrednio w portalu. Nie polegaj na linkach e-mailowych, pamiętaj o fałszywych domenach podszywających się pod różne strony.

4. Używaj silnych haseł. Hakerzy często próbują złamać hasła, szczególnie krótkie i proste. Ustawienie złożonego hasła może temu zapobiec.

5. Nigdy nie udostępniaj poufnych informacji. Uczniowie nie powinni być proszeni o udostępnianie poufnych informacji za pośrednictwem narzędzi online.

Wskazówki dla rodziców

1. Porozmawiaj z dziećmi o wyłudzaniu informacji. Naucz swoje dzieci, aby nigdy nie klikały łączy w wiadomościach e-mail, zanim nie sprawdzą ich wcześniej z Tobą.

2. Poinformuj o zjawisku cyberprzemocy. Wyjaśnij swoim dzieciom, że krzywdzące komentarze lub żarty dostarczane online nie są w porządku. Powiedz im, że powinni natychmiast przyjść do Ciebie, jeśli doświadczą lub zobaczą, że ktoś inny doświadczył cyberprzemocy.

3. Wyjaśnij, że urządzenia nigdy nie powinny pozostawać bez nadzoru. Twoje dzieci powinny zrozumieć, że pozostawienie niepilnowanego urządzenia może być niebezpieczne. Hakerzy mogą zalogować się na urządzenia i przejąć tożsamość Twojego dziecka w Internecie.

4. Ustaw kontrolę rodzicielską. Skonfiguruj ustawienia prywatności i bezpieczeństwa w witrynach internetowych w zakresie udostępniania informacji.

5. Zwiększ świadomość. Znajomość cyberbezpieczeństwa to ważny zestaw umiejętności, nawet dla najmłodszych uczniów. Zainwestuj czas, aby upewnić się, że Twoje dziecko jest świadome zagrożeń i środków ostrożności w zakresie cyberbezpieczeństwa.

Wskazówki dla szkół

1. Zakup oprogramowanie antywirusowe. Zabezpieczenie laptopów i innych urządzeń dzieci przez oprogramowanie antywirusowe zapobiega przypadkowemu pobraniu złośliwego oprogramowania. Włącz jego automatyczne aktualizacje.

2. Stwórz silną sieć internetową. Szkoły powinny ustanowić silne zapory graniczne i bramki internetowe, aby chronić szkolne się i przed cyberatakami, nieautoryzowanym dostępem i złośliwą zawartością.

3. Dokładnie sprawdź dostawców zewnętrznych. Szkoły powinny upewnić się, że dokładnie znają wszystkich zewnętrznych dostawców platform, z których korzystają.

4. Ciągłe monitorowanie systemu. Szkoły powinny, podobnie jak firmy, stale monitorować wszystkie swoje systemy i analizować je pod kątem nietypowych działań, które mogą wskazywać na atak.

5. Zainwestuj w edukację w zakresie cyberbezpieczeństwa online. Upewnij się, że pracownicy rozumieją ryzyko. Prowadź również regularne sesje dla uczniów, aby byli świadomi najnowszych cyberzagrożeń

Czytaj też: E-learning made in Poland - dlaczego warto

Mat.Pras./KG