Przeciwko złym praktykom banków

Opinie

Przeciwko złym praktykom banków, oferującym klientom ubezpieczenia produktów bankowych Komisja Nadzoru Finansowego ma wydać specjalną Rekomendację U. Na swojej stronie internetowej KNF został opublikowany jej projekt. Składa się z 22 pojedynczych rekomendacji. Jakie punkty zawiera?

„Bank powinien prowadzić rzetelną politykę informacyjną” - czytamy w projekcie Rekomendacji U, który 30 grudnia została przekazana do konsultacji rynku. Rekomendacja ma chronić prawa konsumentów, którzy zawierają umowy ubezpieczenia swoich kredytów czy kart. Prawa do informacji, do samodzielnego dochodzenia roszczeń oraz do wyboru ubezpieczyciela bądź zrezygnowania z niego - jeśli ubezpieczającym w umowie ma być bank. Wynagrodzenia banków za czynności związane z „obsługą” umów ubezpieczenia dochodziły niekiedy do 95 proc. wartości składki opłacanej przez klienta. Klienci banków ogólnie rzecz biorąc nie orientują się, na czym ubezpieczenie polega i czy w praktyce w ogóle będzie dało się z niego skorzystać. Bywa, że banki nawet nie przedstawiają klientom ogólnych warunków tego ubezpieczenia.

„Bank powinien przedstawić klientowi adekwatne i kompletne informacje
w zakresie rodzajów ryzyka objętych umową ubezpieczenia, w zakresie wyłączeń z ochrony ubezpieczeniowej, warunków ochrony ubezpieczeniowej, zasad dotyczących finansowania ochrony ubezpieczeniowej oraz możliwych przyczyn odmowy wypłaty
świadczenia” - napisano w projekcie Rekomendacji U. Projekt zakłada, że bank ma umożliwić klientowi zapoznanie się z pełną treścią umowy, z której wynikają jego prawa i obowiązki, w celu dokonania przez klienta oceny wysokości kosztów, przed zawarciem umowy przez klienta lub przed wyrażeniem zgody na objęcie ochroną ubezpieczeniową (umowa ubezpieczenia grupowego).

„W przypadku, gdy klient ma status ubezpieczonego, a bank jest ubezpieczającym, bank powinien podejmować działania w interesie klienta lub jego spadkobierców.” - napisano w projekcie. Rekomendacja ma na celu wyeliminowanie sytuacji konfliktu interesów, które zachodzą, gdy banki występują w podwójnej roli: banku i pośrednika ubezpieczeniowego. W projekcie jest także zapisane, że bank powinien zapewnić swobodę wyboru przez klienta zakładu ubezpieczeń produktu bankowego. Banki zazwyczaj oferują ubezpieczenia kilku zakładów, a niektóre działających w obrębie ich grupy kapitałowej.

„W przypadku, gdy klient ma status ubezpieczonego, klient lub jego spadkobiercy powinni mieć zapewnioną możliwość bezpośredniego dochodzenia roszczeń w sytuacji, kiedy bank jest podmiotem uprawnionym do dochodzenia wypłaty świadczenia od zakładu ubezpieczeń i podejmie decyzję o nieskorzystaniu z tego uprawnienia. Bank powinien umożliwić klientowi samodzielne dochodzenie roszczenia.” - czytamy w projekcie Rekomendacji U. Dochodzenie roszczeń z tytułu ubezpieczeń produktów bankowych stanowi w Polsce duży problem. Do Rzecznika Ubezpieczonych skargi z zakresu bancassurance wnoszone są przede wszystkim przez członków najbliższej rodziny zmarłych klientów banku, będących zazwyczaj ich spadkobiercami. Dopiero w drugiej kolejności, w pozostałych przypadkach, skarżącymi są sami ubezpieczeni. Absurdem jest to, że osobie pokrzywdzonej w dochodzeniu roszczenia pośredniczą banki, które nie muszą mieć w interesie wypłaty odszkodowania na rzecz klienta, zwłaszcza jeśli ubezpieczyciel jest w tej samej grupie finansowej.

„Bank nie powinien ograniczać możliwości zawarcia przez klienta indywidualnej umowy ubezpieczenia w celu zabezpieczenia kredytu. Bank nie może narzucać wymogu przystąpienia przez klienta do umowy ubezpieczenia grupowego, w którym bank występuje jako ubezpieczający.” - napisano w projekcie. Ubezpieczenia bancassurance zaliczają się do ubezpieczeń grupowych. Klienci baków często słyszą, że nie jest możliwe np. otrzymanie pożyczki bez ubezpieczenia albo, że raty tej pożyczki będą wyższe bez ubezpieczenia.

„Bank powinien jednoznacznie wskazywać klientowi czy występuje w roli pośrednika ubezpieczeniowego, czy ubezpieczającego.” - czytamy w projekcie Rekomendacji U.

„Bank powinien prowadzić działalność w warunkach, które nie powodują wystąpienia konfliktu interesów (w szczególności jednoczesnego, faktycznego występowania jako ubezpieczającego i pośrednika ubezpieczeniowego).” - czytamy.

Cały projekt można zobaczyć tutaj: http://www.knf.gov.pl/Images/projekt_rekomendacji_U_tcm75-36672.pdf

Zawiera on rekomendacje w zakresie: relacji z klientami, systemu kontroli wewnętrznej w zakresie bancassurance, roli banku wraz z jego polityką rachunkową, zabezpieczenia banku przed ryzykiem i obowiązków władz banku. Określa także obowiązek banku wdrożenia procedur identyfikowania, oceny ryzyka działania niezgodnego przepisami prawa w związku z ubezpieczeniami oferowanymi przez bank.

Rekomendacja U dotyczy zasad dobrych praktyk w bankach. Konsultacje rynku projektu mogą potrwać kilka miesięcy i dopiero po nich Rekomendacja zostanie wydana. Nie ma gwarancji, że zostanie ona wydana w takim kształcie, w jakim jest projekt. KNF szykuje się do jej wydania od 2011 roku. Z kolei Komisja Kodyfikacyjna przy Ministerstwie Sprawiedliwości pracuje nad zmianami w Kodeksie cywilnym w części dotyczącej ubezpieczeń grupowych. Zmiany mają na celu prawne ograniczenie nadużyć banków w zakresie bancassurance. Do tego, że Komisja zajęła się sprawą doprowadził Rzecznik Ubezpieczonych. Tylko w trzech pierwszych kwartałach 2013 roku do RU wpłynęło 1276 skarg dotyczących bancassurance. W całym 2011 – 597 skarg, a w 2007 – 143.