TYLKO U NAS
Sprawiedliwe raportowanie
21 czerwca 2022 r. Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie nowych zasad raportowania w ramach dyrektywy w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Jeśli kształt tego porozumienia nie ulegnie zmianie na etapie dalszych prac, to powoli będzie można mówić o realizacji małej rewolucji w obszarze raportowania pozafinansowego – rozpoczyna Wojciech Hann, prezes zarządu Banku Ochrony Środowiska swój tekst opublikowany na łamach rocznika „Polski Kompas 2022”
Rosyjska agresja na Ukrainę i związane z nią sankcje, szczególnie te obejmujące surowce energetyczne, wywołały w Europie powszechną dyskusję na temat wpływu wojny na zieloną transformację oraz realizację celów klimatycznych UE. Zdaniem wielu komentatorów obecna sytuacja stworzyła dodatkową presję, aby przyspieszyć budowę wolnej od paliw kopalnych, niezależnej energetycznie Europy. Również wielu decydentów coraz głośniej nawołuje do zintensyfikowania działań w tym zakresie. Realizacja Zielonego Ładu to jednakże nie tylko kwestia energetyki. To także pakiet reform skłaniających uczestników życia gospodarczego do mierzenia i ograniczania ich negatywnego wpływu na środowisko naturalne, a także dzielenia się z interesariuszami danymi na ten temat. W ostatnim czasie został poczyniony istotny krok w tym wymiarze, któremu zdecydowanie warto się bliżej przyjrzeć.
21 czerwca 2022 r. Rada Unii Europejskiej i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie nowych zasad raportowania w ramach dyrektywy w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD). Jeśli kształt tego porozumienia nie ulegnie zmianie na etapie dalszych prac, to powoli będzie można mówić o realizacji małej rewolucji w obszarze raportowania pozafinansowego.
Najnowsze porozumienie znacznie rozszerzy zbiór objętych spółek, które będą musiały raportować szczegółowe informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju w spójny i porównywalny sposób. Jeśli na podstawie obowiązującej od 2014 r. dyrektywy NFRD obowiązkiem agregacji i publikacji danych pozafinansowych objętych było około 11 tys. podmiotów (w uproszczeniu chodzi o największe firmy zatrudniające powyżej 500 osób), to obecna propozycja sprawi, że liczba ta wzrośnie do 49 tys. (3 tys. z Polski). Ten znaczny przyrost objętych regulacjami instytucji wynika z tego, że ich katalog ma objąć nie tylko firmy określone w NFRD, ale również duże przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (w tym te nienotowane na giełdzie), a także, co bardzo istotne – wszystkie firmy spoza Europy, których obrót netto w UE wynosi co najmniej 150 milionów euro, oraz posiadają na terenie Wspólnoty swój oddział. Do tego CSRD obejmie również notowane na giełdzie małe i średnie firmy (choć w tym przypadku przejściowo mają obowiązywać dla nich mniej rygorystyczne zasady).
Rozszerzeniu nie tylko ma ulec zbiór podmiotów zobowiązanych do regularnego raportowania pozafinansowego, ale także sam zakres ujawnianych informacji. Ten katalog jest obszerny i warto go dokładnie prześledzić, aby pokazać jaki ogrom pracy czeka przedsiębiorców w tym obszarze. Szczególnie jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że zdecydowana większość polskich firm jest niedostatecznie, albo wręcz wcale nieprzygotowana do nadchodzących zmian.
Firmy przede wszystkim będą zobowiązane do przedstawienia modelu biznesowego i strategii rozwoju, w tym planu dochodzenia do neutralności klimatycznej, wykazu i wpływu ryzyk oraz możliwości związanych ze zrównoważonym rozwojem, a także sposobu, w jaki ich strategia odzwierciedla szersze interesy interesariuszy. Naturalnie obowiązkiem będzie także pokazanie postępów w tym zakresie. W sprawozdaniach pozafinansowych koniecznością także będzie ujęcie głównych i potencjalnych negatywnych skutków w całym łańcuchu dostaw w związku z realizacją celów klimatycznych. Co więcej, raporty mają obejmować także szczegółowe, ilościowe dane dotyczące czynników: środowiskowych (zgodne z taksonomią UE), społecznych (dot. przestrzegania praw człowieka, stwarzania równych szans oraz warunków pracy) oraz zarządczych (rola kierownictwa w kwestiach zrównoważonego rozwoju, etyki i kultury biznesowej, zaangażowania politycznego, relacji biznesowych ze stronami trzecimi oraz ram kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem). Na szczegóły i zasady techniczne przyjdzie jeszcze poczekać, gdyż dopiero zostaną one dookreślone przez Europejską Grupę Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej (EFRAG). Już dziś jednak wiadomo, że raportowane dane będą musiały być dodatkowo sprawdzone przez wykwalifikowaną i niezależną firmę audytorską. Rozwiązanie to ma ograniczyć ewentualne próby manipulacji czy tzw. greenwashing.
Przedstawione powyżej zasady i zakres raportowania nie będą jednak obowiązywać wszystkich zainteresowanych podmiotów od razu. W pierwszej kolejności obejmą te teoretycznie najlepiej przygotowane, czyli firmy objęte od 2014 r. przez dyrektywę NFRD. Ma to się wydarzyć w 2024 r. kiedy trzeba będzie ujawnić dane za 2023 r. Od 2025 r. tym samym obowiązkom podlegać będą wszystkie inne podmioty, w tym spoza UE, z wyłączeniem notowanych MSP. Te ostatnie z kolei, choć w łagodniejszym wymiarze, zostaną objęte zapisami CSRD od roku 2026. Co istotne, małe i średnie firmy będą mogły zrezygnować z „ulgowego” traktowania w 2028 roku.
CSRD oznacza także nowe obowiązki po stronie krajowych regulatorów. Ich zadaniem będzie nadzorowanie i monitorowane przestrzegania obowiązków z zakresu raportowania niefinansowego. Firmy, które nie będą dopełniać obowiązków w tym zakresie zostaną umieszczone w publicznym rejestrze prowadzonym przez Komisję Europejską. Warto zwrócić uwagę, że na obecnym etapie prac zrezygnowano z kar finansowych dla podmiotów nie przestrzegających nowych zasad. Cały ten proces pokazuje, że trwająca w Ukrainie rosyjska agresja nie hamuje procesów przybliżających UE do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Można wręcz odnieść wrażenie, że kryzys wręcz te wysiłki wzmacnia. Należy jednak pamiętać, że dyrektywy i regulacje to jedno. Kluczowe jednak będzie to, jak na próbę „utransparentnienia” pozafinansowej działalności biznesowej zareagują same firmy. To w końcu, niezależnie od regulacji i przepisów, ich rzeczywiste działania będą mieć wpływ na naszą przyszłość.
Wojciech Hann, prezes zarządu Banku Ochrony Środowiska
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2022” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2022”:
