Rok 2023 w gospodarce: II kwartał - idzie ożywienie
Przedłużenie zamrożenia cen energii i obniżonego VAT na żywność, obniżki stóp procentowych, wyroki TSUE dla frankowiczów, wprowadzenie embarga na zboże ukraińskie, start bezpiecznego kredytu 2 proc., wydanie decyzji administracyjnych dla projektów jądrowych - tym żyła gospodarka w 2023 r.
Mijający rok przyniósł w lutym najwyższy od grudnia 1996 r. wzrost cen, w wysokości 18,4 proc. rdr. Od marca inflacja zaczęła spadać, osiągając 6,6 proc. w listopadzie.
We wrześniu 2023 r. Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe o 75 pb, w tym referencyjną do 6 proc. Stopy na poziomie 6,75 proc. były utrzymywane od września 2022 r. Miesiąc później Rada po raz kolejny obniżyła stopy tym razem o 25 pb do 5,75 proc., w listopadzie i grudniu stopy nie zmieniły się.
W 2023 r. rząd uruchomił dopłaty dla producentów m.in. zbóż, rzepaku, kukurydzy, malin, truskawek, kalafiorów i brokułów, których uprawy stały się nieopłacalne. Wprowadzono także dopłaty do nawozów i do chowu prosiąt. W związku z wygaśnięciem unijnego zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych, rząd polski samodzielnie wprowadził embargo na ich import.
W kończącym się roku Trybunał Sprawiedliwości UE kilka razy przyznał rację frankowiczom w sporach z bankami, wskutek czego wzrosła liczba pozwów składanych przez kredytobiorców przeciw tym instytucjom finansowym. Banki zaczęły apelować o zawieranie ugód z kredytobiorcami. Jednocześnie latem ruszył program 2 proc. kredytu mieszkaniowego z dopłatami państwa.
Ze względu na wysokie koszty energii w 2023 r. nadal obowiązywały m.in. zamrożone ceny prądu. Wprowadzono też kolejne osłony dla odbiorców. Władze wydały też decyzje administracyjne dla energetyki jądrowej, w tym decyzję środowiskową dla pierwszej elektrowni jądrowej jaka ma powstać na Pomorzu.
»» O wydarzeniach gospodarczych w I kwartale 2023 roku czytaj tutaj:
Rok 2023 w gospodarce: I kwartał - rekord inflacji
KWIECIEŃ
1 kwietnia Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” przekształciło się w jednoosobową spółkę akcyjną; zmieniła się nazwa na Polskie Porty Lotnicze S.A.
5 kwietnia - Wicepremier, szef resortu rolnictwa Henryk Kowalczyk poinformował, że złożył rezygnację z funkcji ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Funkcję tę pełnił od października 2021 r.
6 kwietnia - Prezydent Andrzej Duda powołał Roberta Telusa na nowego ministra rolnictwa, a Janusza Cieszyńskiego na stanowisko ministra cyfryzacji.
14 kwietnia - Amerykański EXIM Bank oraz DFC (Development Finance Corporation) zadeklarowały w sumie 4 mld dol. na wsparcie przygotowań do budowy przez spółkę Orlen Synthos Green Energy (OSGE) reaktorów BWRX-300 w Polsce. OSGE ogłosiło siedem wstępnych lokalizacji dla elektrowni z BWRX-300: Ostrołęka, Włocławek, Stawy Monowskie koło Oświęcimia, Dąbrowa Górnicza, Nowa Huta, SSE Tarnobrzeg – Stalowa Wola oraz niesprecyzowane okolice Warszawy.
19 kwietnia - Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelę ustawy o drogach publicznych, która dostosowuje przepisy do dyrektywy UE ws. elektronicznego poboru opłat drogowych i umożliwia przyśpieszenie ogłaszania inwestycji na 2024 r. w ramach Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg.
21 kwietnia - Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy m.in. określają zasady emisji nowej kategorii obligacji, czyli kapitałowych, które mogą być emitowane przez banki, biura maklerskie towarzystwa ubezpieczeniowe i reasekuracji. Te instrumenty mogą być wliczane do kapitałów własnych.
21 kwietnia - W Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych. Rozporządzenie umożliwia tranzyt towarów rolnych z Ukrainy przez polskie terytorium.
22 kwietnia - Startuje nowy nabór wniosków w programie „Mój Prąd”. Maksymalna dotacja to nawet 58 tys. zł. Nowością jest możliwość otrzymania wsparcia do kupna pomp ciepła oraz kolektorów słonecznych. W przypadku pomp będzie można otrzymać od 4 do 28 tys. zł dotacji.
23 kwietnia - Po raz pierwszy w historii operator przesyłowy energii elektrycznej nakazał ograniczenie produkcji źródeł fotowoltaicznych w celu zbilansowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Ograniczenie przekroczyło 2 GW. Tego dnia wchodzi w życie nowela ustawy odległościowej, która, utrzymując generalną zasadę 10H, dopuszcza pod pewnymi warunkami budowę turbin wiatrowych 700 m od zabudować. Pierwotny rządowy projekt, uzgodniony z branżą mówił o 500 m, w trakcie prac parlamentarnych, przy sprzeciwie opozycji, PiS podniósł ten próg do 700 m.
27 kwietnia - Oficjalne otwarcie Lotniska Warszawa-Radom im. Bohaterów Radomskiego Czerwca 1976 Roku.
28 kwietnia - Komisja Europejska osiągnęła porozumienie z Polską, Bułgarią, Węgrami, Rumunią i Słowacją w sprawie ukraińskich produktów rolno-spożywczych.
MAJ
9 maja - Sejm uchwalił ustawę o Funduszu Ochrony Rolnictwa, która zakłada, że producenci rolni będą mogli uzyskać rekompensatę z tytułu utraty przychodów z działalności w przypadku upadłości nabywców produktów rolnych. Dochodami Funduszu m.in. wpłaty na Fundusz dokonywane przez podmioty skupujące. Wpłaty będą naliczane w wysokości 0,125 proc. wartości produktów rolnych bez podatku od towarów i usług, nabytych od producentów rolnych. Ustawa weszła w życie od 1 lipca br.
2 maja - Wchodzi w życie unijne rozporządzenie zakazujące swobodnego obrotu nasionami pszenicy, kukurydzy, rzepaku i słonecznika pochodzącymi z Ukrainy w: Bułgarii, Polsce i Rumunii oraz na Węgrzech i Słowacji. Nadal te zboża z Ukrainy można przewozić w tranzycie przez tych pięć państw. Bułgaria, Węgry, Polska i Słowacja zobowiązały się do zniesienia jednostronnych środków dotyczących tych i wszelkich innych produktów pochodzących z Ukrainy. Tego samego dnia uchylone zostało rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 21 kwietnia 2023 r. w sprawie zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych. Tymczasowe środki mają obowiązywać do 5 czerwca (z możliwością przedłużenia).
15 maja - Sejm uchwalił ustawę o świadczeniu dla sołtysów wraz z poprawkami. Zgodnie z ustawą, osoby, które pełniły funkcję sołtysa przez co najmniej 8 lat dostaną dodatek do emerytury w wysokości 300 zł miesięcznie.
20 maja - Rząd przyjął program dotyczący budowy toru wodnego prowadzącego do mającego powstać Terminala Kontenerowego w Świnoujściu.
25 maja - Polska otrzymała z Komisji Europejskiej 8,4 mld zł zaliczek na realizację programów w perspektywie 2021-2027.
26 maja - Sejm uchwalił nowelizację ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych. Ma ona na celu przyspieszenie inwestycji i dostosowanie sieci przesyłowych do skali rozwoju energetyki z OZE w tym prosumenckiej.
31 maja - Zakończono kontrakt na modernizację 14 pociągów ED74 dla PKP Intercity. Przewoźnikowi przekazano ostatni ze składów. Przed modernizacją pociągi te przez lata niszczały na bocznicy na krakowskim Bieżanowie. Wartość kontraktu to niemal 275 mln zł.
CZERWIEC
3 czerwca - Wchodzi w życie nowela ustawy o zwrocie akcyzy zawartej w cenie paliwa rolniczego. Przewiduje ona m.in. objęcie zwrotami akcyzy producentów świń, owiec, kóz i koni oraz podniesienie zwrotu do 2 zł za litr.
5 czerwca - Komisja Europejska poinformowała, że przedłużyła zakaz importu z Ukrainy pszenicy, kukurydzy, rzepaku i słonecznika do Bułgarii, Węgier, Polski, Rumunii i Słowacji do 15 września.
6 czerwca - Rząd przyjmuje projekt przepisów, które przewidują wprowadzenie w Polsce od 1 stycznia 2025 r. systemu kaucyjnego na jednorazowe butelki z plastiku do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 l oraz metalowe puszki do 1 l. Kaucja ma wynieść 50 groszy.
7 czerwca - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wstrzymał wykonanie decyzji środowiskowej dotyczącej koncesji na wydobycie węgla dla kopalni węgla brunatnego Turów po 2026 r. Skargę na decyzję środowiskową złożyły organizacje ekologiczne.
8 czerwca - Minister infrastruktury zatwierdził Plan Generalny Centralnego Portu Komunikacyjnego; określa on plan rozwoju nowego portu lotniczego do końca 2060 r.
9 czerwca – Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy budżetowej na 2023 r. W projekcie zapisano, że dochody budżetu państwa wyniosą 601,4 mld zł, wydatki nie przekroczą 693,4 mld zł, zaś deficyt będzie nie większy niż 92 mld zł.
15 czerwca - Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł w sprawie frankowiczów, że prawo Unii nie stoi na przeszkodzie temu, by w przypadku uznania umowy kredytu hipotecznego zawierającej nieuczciwe warunki za nieważną, konsumenci żądali od banku rekompensaty wykraczającej poza zwrot zapłaconych rat miesięcznych.
16 czerwca - Sejm uchwalił ustawę, która zwiększa do 1 mld zł z 800 mln zł roczną kwotę wsparcia dla linii autobusowych z dofinansowaniem z rządowego Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych.
16 czerwca - Rada nadzorcza PLL LOT powołała Michała Fijoła na prezesa spółki; od blisko siedmiu lat odpowiadał w zarządzie za sprawy handlowe.
23 czerwca - Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o konsumenckiej pożyczce lombardowej. Ustawa określa m.in. na czym polega działalność lombardowa, a maksymalna wysokość odsetek została określona na 45 proc.
28 czerwca – W Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie, którego celem jest wydłużenie obowiązywania zerowej stawki VAT na produkty żywnościowe.
30 czerwca - Otwarty został tunel drogowy pod Świną w Świnoujściu, łączący wyspy Uznam i Wolin. Dotychczas dostanie się do kurortu wymagało przeprawiania się promami, co powodowało często duże kolejki i opóźnienia. Przejazd tunelem o długości blisko 1,5 km trwa ok. 2 minut.
»» O wydarzeniach gospodarczych w późniejszych miesiącach 2023 roku czytaj tutaj:
Rok 2023 w gospodarce: III kwartał - blokada dla Ukrainy
Rok 2023 w gospodarce: IV kwartał - inflacja w ryzach
PAP, jb, sek
