Rok 2023 w gospodarce: IV kwartał - inflacja w ryzach
Przedłużenie zamrożenia cen energii i obniżonego VAT na żywność, obniżki stóp procentowych, wyroki TSUE dla frankowiczów, wprowadzenie embarga na zboże ukraińskie, start bezpiecznego kredytu 2 proc., wydanie decyzji administracyjnych dla projektów jądrowych - to jedne z wydarzeń gospodarczych 2023 r.
Mijający rok przyniósł w lutym najwyższy od grudnia 1996 r. wzrost cen, w wysokości 18,4 proc. rdr. Od marca inflacja zaczęła spadać, osiągając 6,6 proc. w listopadzie. We wrześniu 2023 r. Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe o 75 pb, w tym referencyjną do 6 proc. Stopy na poziomie 6,75 proc. były utrzymywane od września 2022 r. Miesiąc później Rada po raz kolejny obniżyła stopy tym razem o 25 pb do 5,75 proc., w listopadzie i grudniu stopy nie zmieniły się.
W 2023 r. rząd uruchomił dopłaty dla producentów m.in. zbóż, rzepaku, kukurydzy, malin, truskawek, kalafiorów i brokułów, których uprawy stały się nieopłacalne. Wprowadzono także dopłaty do nawozów i do chowu prosiąt. W związku z wygaśnięciem unijnego zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych, rząd polski samodzielnie wprowadził embargo na ich import.
W kończącym się roku Trybunał Sprawiedliwości UE kilka razy przyznał rację frankowiczom w sporach z bankami, wskutek czego wzrosła liczba pozwów składanych przez kredytobiorców przeciw tym instytucjom finansowym. Banki zaczęły apelować o zawieranie ugód z kredytobiorcami. Jednocześnie latem ruszył program 2 proc. kredytu mieszkaniowego z dopłatami państwa.
Ze względu na wysokie koszty energii w 2023 r. nadal obowiązywały m.in. zamrożone ceny prądu. Wprowadzono też kolejne osłony dla odbiorców. Władze wydały też decyzje administracyjne dla energetyki jądrowej, w tym decyzję środowiskową dla pierwszej elektrowni jądrowej jaka ma powstać na Pomorzu.
»» O wydarzeniach gospodarczych we wcześniejszych miesiącach 2023 roku czytaj tutaj:
Rok 2023 w gospodarce: I kwartał - rekord inflacji
Rok 2023 w gospodarce: II kwartał - idzie ożywienie
Rok 2023 w gospodarce: III kwartał - blokada dla Ukrainy
PAŹDZIERNIK
4 października – Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe o 25 pkt. bazowych. Główna stopa NBP, stopa referencyjna, spadła z 6 proc. do 5,75 proc.
5 października - PLL LOT zaprezentowały nową strategię na lata 2024-2028; zakłada przewiezienie blisko 17 mln pasażerów, posiadanie 110 samolotów we flocie przewoźnika, uruchomienie 20 nowych kierunków.
9 października - Minister rolnictwa Robert Telus poinformował, że spółka RSSI podpisała umowę z Portem Gdańskim na budowę portu zbożowego.
10 października - Rząd zdecydował o wybudowaniu stopnia na Wiśle w Siarzewie. Koszt realizacji inwestycji to 7,5 mld zł.
10 października - Prezes UOKiK zgodził się na przejęcie przez Orlen spółki Europol Gaz - właściciela polskiego odcinka gazociągu jamalskiego. 48 proc. akcji Europol Gazu, które posiada Gazprom jest obłożonych przez rząd zarządem przymusowym.
12 października - Grupa Azoty podpisała porozumienie z Polską Grupą Zbrojeniową. Współpraca ma objąć prace badawczo-rozwojowe, dostawy komponentów, nowych materiałów dla zbrojeniówki oraz projektowania materiałów do druku 3D w zastosowaniach militarnych.
13 października - Minister Rozwoju i Technologii wydaje decyzję o przejęciu akcji Gazpromu w Europol Gazie przez Orlen za odszkodowaniem dla rosyjskiego koncernu w wysokości 787 mln zł.
18 października - Minister klimatu i środowiska informuje, że KE przyznaje Polsce rację w sporze z Niemcami dotyczącym pozostawionych odpadów. Pod koniec września br. przed Komisją odbyło się wysłuchanie w związku ze skargą Polski na Niemcy ws. nielegalnego składowania odpadów w kilku lokalizacjach. Skarga została złożona w lipcu br. Resort informował, że chodziło w sumie o 35 tys. ton odpadów, które do kraju trafiły w różnych latach 2015-2018 z Niemiec. 29 listopada resort informuje, że Polska w tej sprawie złożyła skargę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na Niemcy.
18 października - Rozstrzygnięto aukcję 5G na częstotliwości 3400-3800 MHz, dzięki czemu do budżetu państwa wpłynie ponad 1,9 mld zł. Każdy z czterech startujących operatorów otrzyma po jednym bloku o szerokości 100 MHz.
24 października - Konsorcjum Vinci Airports i IFM Global Infrastructure Fund inwestorem Centralnego Portu Komunikacyjnego. Inwestor chce wyłożyć do 8 mld zł na budowę CPK w zamian za objęcie mniejszościowych udziałów w spółce operującej lotniskiem.
LISTOPAD
6 listopada - Tego dnia rozpoczyna się protest polskich przewoźników w Dorohusku i Korczowej (woj. podkarpacie) oraz w Hrebennem (woj. lubelskie). Przewoźnicy domagają się m.in. wprowadzenia zezwoleń komercyjnych dla firm ukraińskich na przewóz rzeczy, z wyłączeniem pomocy humanitarnej i zaopatrzenia dla wojska ukraińskiego; zawieszenia licencji dla firm, które powstały po wybuchu wojny na Ukrainie, i przeprowadzenia ich kontroli. Jest też postulat dotyczący likwidacji tzw. elektronicznej kolejki po stronie ukraińskiej. Natomiast w Medyce od 23 listopada swój protest rozpoczynają rolnicy z organizacji „Oszukana wieś”. Domagają się m.in. dopłat do kukurydzy.
14 listopada - Rząd zdecydował o zwiększeniu o 6,5 mld z rekompensaty dla PKP Intercity z czego w 2024 r. będzie to kwota 603 mln zł. Pod koniec grudnia 2020 roku Ministerstwo Infrastruktury podpisało z PKP Intercity umowę ramową na świadczenie usług publicznych w transporcie kolejowym w zakresie międzywojewódzkich i międzynarodowych kolejowych przewozów pasażerskich. Wartość tej umowy to 21 mld 91 mln 224 tys. zł.
14 listopada - Resort rolnictwa poinformował, że KE zaakceptowała program pomocy dla producentów malin. Stawki pomocy to 1250 lub 2500 zł do hektara upraw.
17 listopada - Gaz-System nie zebrał wiążących deklaracji wykorzystania projektu FSRU 2 w Gdańsku. Operator zastrzega, że możliwe są dalsze rozmowy z potencjalnymi klientami w przyszłości.
21 listopada - Rząd przyjął projekt ustawy mający chronić odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła w 2024 r. Zakłada on m.in. przedłużenie mechanizmów osłonowych obowiązujących w 2023 r.
21 listopada - Narodowy Bank Polski poinformował, że w październiku tego roku zwiększył zasoby złota do 10,930 mln uncji, których wartość sięgnęła 91 mld 9 mln zł.
24 listopada - Minister Klimatu i Środowiska wydaje decyzję zasadniczą dla budowy przez ZE PAK, PGE i koreański KHNP elektrowni jądrowej w Pątnowie w koreańskiej technologii APR1400.
24 listopada - dotychczasowy przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego Jacek Jastrzębski został nominowany na kolejną kadencję przewodniczącego KNF.
27 listopada - Prezydent RP powołał w nowym rządzie Mateusza Morawieckiego, Annę Łukaszewską-Trzeciakowską na stanowisko ministra klimatu i środowiska, która na tym stanowisku zastąpiła Annę Moskwę. Tego samego dnia prezydent powołał również: Andrzeja Kosztowniaka na ministra finansów (zastąpił Magdalenę Rzeczkowską); Alvina Gajadhura na ministra infrastruktury (zastąpił Andrzeja Adamczyka); Annę Gembicką na ministra rolnictwa (zastąpiła Roberta Telusa); Małgorzatę Jarosińską–Jedynak na ministra funduszy i polityki regionalnej (zastąpiła Grzegorza Pudę); Marlenę Maląg na ministra rozwoju i technologii (zastąpiła Waldemara Budę); Marzenę Małek na ministra aktywów państwowych (zastąpiła Jacka Sasina).
GRUDZIEŃ
4 grudnia - Prezydent podpisał nowelizację ustawy dot. handlu w niedziele. Zgodnie z nowymi przepisami, jeśli Wigilia przypada na niedzielę, tego dnia będzie obowiązywał zakaz handlu; z kolei dwie poprzedzające ją niedziele będą niedzielami handlowymi. W 2023 r. niedziele handlowe przed świętami wypadały 10 i 17 grudnia.
6 grudnia - Prezydent RP powołał byłego wiceministra finansów Artura Sobonia na członka zarządu NBP.
7 grudnia - Sejm uchwalił ustawę o ochronie odbiorców energii (prądu, gazu i ciepła), która ma obowiązywać przez I połowę 2024 r. Ustawa, dla której punktem wyjścia był projekt poselski, złożony przez posłów KO i Polski 2050-TD zakłada m.in. przedłużenie do połowy 2024 r. maksymalnych cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na poziomie 412 zł za MWh netto do obecnego poziomu limitu zużycia, pomniejszonego o 50 proc., ponieważ przepisy mają obowiązywać przez pół roku. Powyżej limitu zachowana ma być stawka 693 zł za MWh, jako cenę maksymalną. Taką samą cenę maksymalną mają płacić samorządy i podmioty użyteczności publicznej. Sejm przyjął też poprawkę przewidującą, że analogicznie jak w 2023 r., będzie to też stawka maksymalna dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz rolników. Poselski projekt ustawy, który trafił do Sejmu zawierał również zapisy dotyczące nowych regulacji przy budowie farm wiatrowych. W trakcie prac parlamentarnych autorzy wykreślili te zapisy.
7 grudnia - Minister Klimatu i Środowiska wydaje decyzje zasadnicze dla 6 projektów OSGE z reaktorami BWRX-300 przy negatywnej opinii Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
8 grudnia - Trybunał Sprawiedliwości UE wydał kolejny wyrok ws. frankowiczów. Orzekł on m.in., że sądy krajowe mają obowiązek zbadać z urzędu, czy postanowienia umowy mają nieuczciwy charakter i, dokonawszy takiego badania, mają obwiązek wyłączyć stosowanie nieuczciwych warunków umownych tak, aby nie wywierały one skutków wobec konsumenta. Sprawa, w której TSUE wydał wyrok, trafiła do Luksemburga z Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia, gdzie toczy się postępowanie, w którym kredytobiorcy domagają się od banku zwrotu sum pieniężnych zapłaconych na podstawie umowy kredytu hipotecznego.
8 grudnia - premier Mateusz Morawiecki, na wniosek przewodniczącego KNF Jacka Jastrzębskiego powołał Sebastiana Skuzę, byłego wiceministra finansów na stanowisko zastępcy przewodniczącego KNF.
10 grudnia - Wszedł w życie nowym rozkład jazdy na kolei. Zwiększyła się w nim liczba połączeń do/z Warszawy, Krakowa, Białegostoku, Opola, Łodzi, Wrocławia i Rzeszowa. Podróżni korzystają też z nowych stacji m.in. w stolicy.
11 grudnia - Minister finansów Andrzej Kosztowniak podpisał rozporządzenie przedłużające stosowanie od 1 stycznia 2024 r. obniżonych stawek VAT dla określonych towarów i usług, w tym utrzymanie zerowej stawki VAT na podstawowe produkty żywnościowe.
12 grudnia - Resort Funduszy i Polityki Regionalnej podpisuje umowę z przedstawicielami Szwajcarii na 320 mln franków dofinansowania dwóch programów (Rozwój Miast oraz Badania Naukowe i Innowacje) ze Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy.
13 grudnia - Prezydent RP powołał w nowym rządzie Donalda Tuska na urząd: ministra finansów Andrzeja Domańskiego; ministra klimatu i środowiska Paulinę Hennig-Kloskę; ministra cyfryzacji i wicepremiera Krzysztofa Gawkowskiego; ministra aktywów państwowych Borysa Budkę; ministra przemysłu Marzenę Czarnecką; ministra rozwoju i technologii Krzysztofa Hetmana, ministra infrastruktury Dariusza Klimczaka; ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzynę Pełczyńską–Nałęcz; ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego.
13 grudnia - Po dwóch tygodniach delegacje państw uczestniczących w konferencji klimatycznej ONZ COP28 w Dubaju przyjęły w drodze konsensusu decyzję, wzywającą do „odejścia” od paliw kopalnych. Dokument nie wzywa do „wycofania” paliw kopalnych, o co lobbowali przedstawiciele przeszło 100 państw, ale odejścia od paliw kopalnych w systemach energetycznych, w sposób sprawiedliwy, uporządkowany i równy tak, aby osiągnąć zerowy poziom emisji netto do 2050 r. zgodnie z nauką. Przewiduje on osiągnięcie szczytowych emisji CO2 do 2025 r., ale daje swobodę poszczególnym krajom, takim jak Chiny, aby osiągnąć szczyt później. Wzywa również do trzykrotnego zwiększenia produkcji prądu z energii odnawialnej do 2030 r. w skali świata, przyspieszenia wysiłków na rzecz ograniczenia zużycia węgla i przyspieszenia technologii, takich jak wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, które mogą oczyścić trudne do dekarbonizacji gałęzie przemysłu.
15 grudnia - Prezydent podpisał ustawę, zakładającą zamrożenie w I połowie 2024 r. cen energii elektrycznej, gazu i ciepła dla wybranych odbiorców. Ustawa zakłada też wsteczne obłożenie Orlenu odpisem gazowym za 2022 r. co ma być jednym ze źródeł finansowania zamrożenia cen.
15 grudnia - Resort funduszy i polityki regionalnej podpisał wniosek o pierwszą płatność z Krajowego Planu Odbudowy.
15 grudnia - PKP Intercity rozstrzygnęło przetarg na zakup 63 elektrycznych lokomotyw wielosystemowych z opcją zamówienia kolejnych 32 pojazdów. Najkorzystniejszą ofertę złożył Newag oferując kwotę za zamówienie podstawowe 2,3 mld zł brutto i 3,5 mld zł brutto z prawem opcji.
19 grudnia - Przyjęty przez rząd projekt budżetu na 2024 r. przewiduje, że dochody budżetu państwa w 2024 r. mają wynieść ok. 682 mld zł, wydatki powinny ukształtować się na poziomie ok. 866 mld zł; deficyt ma wynieść 184 mld zł.
PAP, sek
