Żurawina dobra nie tylko do oscypków

Żurawina (Vaccinium spp.), niewielki, intensywnie czerwony owoc o charakterystycznym kwaśnym smaku, od wieków ceniony za swoje właściwości prozdrowotne. Współczesne badania naukowe potwierdzają jej działanie antybakteryjne, neuroprotekcyjne oraz antyoksydacyjne.

W Polsce naturalnie występuje żurawina błotna (Vaccinium oxycoccos), rosnąca na torfowiskach oraz bagnach, natomiast w obrocie handlowym dominuje większa i łagodniejsza w smaku żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon), uprawiana na skalę przemysłową w Ameryce Północnej oraz Europie.

Właściwości antybakteryjne

Najlepiej udokumentowanym zastosowaniem żurawiny jest jej wpływ na zapobieganie infekcjom dróg moczowych, szczególnie wywołanym przez szczepy Escherichia coli.

Liczne badania in vitro wykazały, iż zawarte w żurawinie proantocyjanidyny (PAC) hamują adhezję patogenów do nabłonka pęcherza moczowego, ograniczając tym samym ich namnażanie. Badania opublikowane w 2024 roku w „European Journal of Medical Genetics and Clinical Biology”wskazują, że wodny ekstrakt z żurawiny wykazuje silniejsze działanie wobec antybiotykoopornych szczepów E. coli niż gentamycyna. Autorzy tych badań podkreślają, iż skuteczność żurawiny w profilaktyce zakażeń układu moczowego może wynikać z jej wysokiej zawartości związków fenolowych o właściwościach antyadhezyjnych.

Indiański specyfik

Historyczne zapisy wskazują, że rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej wykorzystywali owoce żurawiny do odkażania ran. Współczesne badania prowadzone m.in. w Egipcie i Iraku wykazały, że ekstrakty żurawinowe mogą być skuteczne przeciwko wielolekoopornym bakteriom. Przykładowo, badania przeprowadzone na Uniwersytecie Madryckim wykazały, że ekstrakt żurawinowy ogranicza przyczepność bakterii związanych z chorobami przyzębia, w tym Streptococcus oralis, Actinomyces naeslundii oraz Porphyromonas gingivalis.

Badania nad wpływem żurawiny na Helicobacter pylori wykazały, że choć żurawina nie zawsze prowadzi do całkowitej eradykacji tego patogenu, to znacząco zmniejsza jego dalszą kolonizację w żołądku. Metaanaliza badań klinicznych sugeruje, iż regularna suplementacja żurawiną może wspierać leczenie infekcji H. pylori poprzez hamowanie adhezji bakterii do błony śluzowej żołądka oraz działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne.

Naturalny konserwant

Antybakteryjne właściwości żurawiny znajdują również zastosowanie w technologii żywności. Patogeny przenoszone drogą pokarmową, takie jak Listeria monocytogenes, Salmonella typhimurium czy E. coli O157:H7, mogą być skutecznie eliminowane poprzez zastosowanie skoncentrowanego soku żurawinowego. Badania wskazują, że związki fenolowe zawarte w żurawinie działają synergistycznie z kwasami organicznymi, znacząco ograniczając namnażanie bakterii. Praktyczne zastosowanie tej właściwości obejmuje opracowanie naturalnych konserwantów na bazie ekstraktów żurawinowych, które mogą zastąpić syntetyczne środki konserwujące.

Wpływ na funkcje poznawcze

Interesujące są również doniesienia dotyczące wpływu spożycia żurawiny na funkcje poznawcze w kontekście starzenia się organizmu. Badanie przeprowadzone przez naukowców z University of East Anglia z udziałem osób w wieku 50–80 lat wykazało, że suplementacja liofilizowaną żurawiną przez 12 tygodni poprawia pamięć epizodyczną i zwiększa przepływ krwi w obrębie kory śródwęchowej mózgu, co potwierdzono metodą obrazowania mózgu z zastosowaniem znakowania spinów tętniczych (ASL). Dodatkowo w tej samej grupie odnotowano spadek poziomu lipoprotein o niskiej gęstości (LDL), co sugeruje, iż żurawina może wspierać profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych.

Rekomendowane dawki

Kluczowe właściwości zdrowotne żurawiny wynikają z jej wysokiej zawartości związków polifenolowych, w tym proantocyjanidyn, flawonoidów i antocyjanów. W badaniach klinicznych standaryzowane kapsułki żurawinowe są często stosowane w precyzyjnie określonych dawkach. W profilaktyce zakażeń układu moczowego rekomenduje się spożycie jednej szklanki soku żurawinowego dziennie lub jego odpowiednika w postaci kapsułek. W kontekście poprawy funkcji poznawczych skuteczność wykazano przy suplementacji 8 g liofilizowanej żurawiny dziennie, co odpowiada niewielkiej filiżance świeżych owoców. Warto jednak zwrócić uwagę na zawartość dodanego cukru w przetworach żurawinowych, gdyż może on niwelować korzystne efekty zdrowotne.

Filip Siódmiak

Źródła: • Ghulam, Ruqayyah Hussein Kazim et al. “IN VITRO ANTIBACTERIAL ACTIVITY OF AQUEOUS EXTRACT OF CRANBERRY (VACCINIUM MACROCARPON) AGAINST E. COLI ISOLATED FROM URINARY TRACT INFECTION.” European Journal of Medical Genetics and Clinical Biology (2024)

• https://www.czytelniamedyczna.pl/2474,Zurawina-nowe-spojrzenie-na-wlasciwosci-lecznicze.html

• Sagdic, O., A. Aksoy, and G. Ozkan. „Evaluation of the antibacterial and antioxidant potentials of cranberry (gilaburu, Viburnum opulus L.) fruit extract”. Acta Alimentaria 35.4 (2006): 487-492.

• https://www.uea.ac.uk/about/news/article/how-cranberries-could-improve-memory-and-ward-off-dementia

»» Inne porady dotyczące zdrowia i diety czytaj tutaj:

Jedz zgodnie z kolorami tęczy! Zasada pięciu kolorów

Co jeść, aby zwiększyć odporność i zwalczać infekcje

Jak się wspomóc przy aktywności fizycznej?

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.