Jak guma do żucia wpływa na nasze zdrowie?

Gumy do żucia stały się nieodłącznym elementem dzisiejszych czasów, a widok osoby jej żującej nie jest niczym zaskakującym. Czy jednak zastanawialiście się co znajduje się w gumie i czy aby na pewno jest to bezpieczne?

Kiedy powstała?

Co ciekawe, substancje mające na celu powolne żucie pomiędzy posiłkami istniały już w starożytności. Starożytni Grecy preferowali żywicę z drzewa mastyksowego lub gumowego, z kolei Majowie korzystali z gumy na bazie sapodilli, a Indianie z żywicy świerkowej. Użycie tego surowca miało za zadanie odświeżyć oddech i dbać o higienę jamy ustnej, podobnie jak ma to miejsce dzisiaj [1]. Pierwszym współcześnie produktem zbliżonym do dzisiejszych gum była ta wytworzona przez Amerykanina Johna Curtisa w 1848 roku ze świerku.

Czytając skład

Wystarczy tylko szybkie spojrzenie na tył opakowania, aby po nie już nie sięgnąć. I w sumie nie ma się co dziwić, gdyż skład gum do żucia potrafi być niezwykle długi. Ale czy oznacza to, że każdy z poszczególnych składników jest niebezpieczny?

Otóż nie. W zależności od producenta składniki gum do żucia mogą się różnić. Jednak do typowych składników tego produktu należą:

• Baza gumowa – niestrawna baza nadająca produktowi właściwości żujące • Żywica — dodawana w celu wzmocnienia bazy gumowej • Wypełniacze — przykładowo węglan wapnia, służy do nadania gumie pożądanej tekstury • Konserwanty — dodawane są w celu przedłużenia trwałości, najczęściej jest nim związek organiczny zwany butylowanym hydroksytoluenem (BHT) • Zmiękczacze — służące do zatrzymywania wilgoci. Mogą zawierać woski, takie jak parafina lub oleje roślinne • Substancje słodzące — zwyczajowo cukier i/lub syrop kukurydziany. W gumach bezcukrowych stosuje się alkohole cukrowe, takie jak ksylitol lub sztuczne słodziki, takie jak aspartam • Aromaty — aby nadać gumie pożądany smak, dodaje się naturalne lub syntetyczne środki aromatyzujące

Substancje kontrowersyjne

Na początek należy zaznaczyć, iż wszystkie substancje dodatkowe stosowane w żywności mające na celu osiągnięcie określonych cech finalnego produktu, muszą być zatwierdzone przez EFSA (Europejski Urząd Do Spraw Bezpieczeństwa Żywności). Warunkiem dopuszczenia do obrotu jest również wyznaczenie dawki ADI – ilości substancji w mg/kg masy ciała, której nieprzekraczanie przy codziennym spożyciu jest całkowicie bezpieczne dla zdrowia.

Mimo to wciąż istnieją substancje wzbudzające spore kontrowersje:

• Butylowany hydroksytoluen - BHT lub E321. To silny przeciwutleniacz dodawany do wielu wysokoprzetworzonych produktów. Jego głównym celem jest zapobieganie procesowi utleniania pozostałych składników gumy. Mimo przeprowadzonych analiz, jego wpływ na nasz organizm nie jest do końca poznany. Badanie przeprowadzone przez zespół Holenderskich badaczy wykazał korelację pomiędzy spożyciem BHT, a rakiem żołądka. Jednakże tylko przy ciągłym i nadmiernym przekraczaniu normy ADI (0,25 mg/kg masy ciała) [2]. Zarówno europejskie EFSA, jak i północnoamerykańskie FDA potwierdziły brak skutków ubocznych przy spożywaniu niskich dawek BHT [3].

• Aspartam – zaliczany do kategorii substancji intensywnie słodzących. Słodzik ten jest obecnie najlepiej przebadaną substancją słodzącą na świecie, głównie ze względu na jej liczne kontrowersje, wśród których na pierwszym miejscu są choroby nowotworowe. Na przestrzeni lat wykonano jednak wiele badań negujących jego mutagenny wpływ. Jednym z najnowszych dowodów naukowych jest metaanaliza z 2019 roku. Objęła ona 42 badania, z których żadne nie wykazało związku pomiędzy spożyciem aspartamu, a nowotworem [4].

Wpływ na zdrowie

• Gumy do żucia są często polecane dla osób chcących zredukować masę ciała. Poprzez czynność żucia, naśladują one proces spożywania pokarmów, przez co potrafią opóźniać pojawienie się głodu.

• Obecne w bezcukrowych gumach do żucia poliole, takie jak ksylitol oraz erytrytol wykazują działanie przeciwpróchnicze. Stymulują one ślinianki do większej produkcji śliny, co przekłada się na wzrost pH jamy ustnej i eradykacji drobnoustrojów odpowiedzialnych za rozwój próchnicy, zwłaszcza Streptococcus mutans [5,6].

• Spożycie bezcukrowych gum może także odpowiadać za efekt przeczyszczający. Z tego względu nie należy spożywać ich za dużo. Ile? Obecnie nie ma jednoznacznej rekomendacji dotyczącej liczby gum do żucia dziennie. Zależy to od wielu czynników, takich jak skład gumy, zdrowie jamy ustnej oraz indywidualne preferencje i tolerancja organizmu. Za umiarkowane spożycie można przyjąć np. żucie gumy po posiłku. Za podstawę uznaje się indywidualną tolerancję własnego organizmu.

Na podstawie: 1. https://przedborow.poznan.lasy.gov.pl/aktualnosci/-/asset_publisher/1M8a/content/guma-do-zucia-z-lasu- 2. A.A.M Botterweck, H Verhagen, R.A Goldbohm, J Kleinjans, P.A van den Brandt, Intake of butylated hydroxyanisole and butylated hydroxytoluene and stomach cancer risk: results from analyses in the Netherlands Cohort Study, Food and Chemical Toxicology, Volume 38, Issue 7, 2000, 599-605. 3. Wang W, Kannan K. Quantitative identification of and exposure to synthetic phenolic antioxidants, including butylated hydroxytoluene, in urine. Environ Int. 2019 Jul;128:24-29. 4. Lois Haighton, Ashley Roberts, Tomas Jonaitis, Barry Lynch, Evaluation of aspartame cancer epidemiology studies based on quality appraisal criteria, Regulatory Toxicology and Pharmacology, Volume 103, 2019, 352-362. 5. De Cock P, Mäkinen K, Honkala E, Saag M, Kennepohl E, Eapen A. Erythritol Is More Effective Than Xylitol and Sorbitol in Managing Oral Health Endpoints. Int J Dent. 2016;2016:9868421. D Epub 2016. 6. Janakiram C, Deepan Kumar CV, Joseph J. Xylitol in preventing dental caries: A systematic review and meta-analyses. J Nat Sci Biol Med. 2017 Jan-Jun;8(1): 16-21.

Filip Siódmiak