PIE: cła Trumpa rykoszetem uderzą także w polskie firmy

Ponad 40 proc. polskich firm spodziewa się istotnego wpływu amerykańskiej polityki celnej na swoją działalność; największe obawy ma branża transportowa – wynika z badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Według prognoz Instytutu eksport polskiego sektora motoryzacyjnego zmniejszy się o 1 proc.

Przedsiębiorstwa spodziewają się przede wszystkim osłabienia koniunktury na rynku unijnym spowodowanego amerykańskimi cłami. Taką odpowiedź wskazało 46 proc. badanych firm. 43 proc. obawia się również wzrostu kosztów importu z USA, a 15 proc. perturbacji we współpracy z przedsiębiorstwami obecnymi na rynku amerykańskim. Z kolei 2 proc. firm, wskazało, że może ucierpieć w wyniku wojny handlowej, ponieważ eksportuje swoje produkty do USA - poinformował Instytut w Tygodniku PIE.

Wojny handlowej w największym stopniu obawiają się firmy z branży TSL (transport, spedycja i logistyka) - 47 proc., a także małe - 44 proc. i średnie firmy - 43 proc. Pośredniego wpływu ceł w wyniku osłabienia koniunktury obawia się 54 proc. dużych przedsiębiorstw oraz 55 proc. firm działających w branży handlowej.

Połowa dużych firm odczuwa niepokój w związku ze wzrostem kosztów importu z USA. Obawia się tego 52 proc. przedsiębiorstw z branży TSL i 50 proc. firm handlowych. Utrudnień we współpracy z firmami obecnymi na rynku amerykańskim obawia się 22 proc. dużych firm, 18 proc. przedsiębiorstw działających w branży usługowej, i po 17 proc. z branży handlowej i TSL.

Z badania ankietowego przeprowadzonego przez PIE wśród eksporterów w styczniu 2025 r. wynika, że spośród polskich firm eksportujących w 2024 r. 20 proc. dostarczało swoje produkty do Stanów Zjednoczonych, z tego 3 proc. firm traktowało USA jako swój główny rynek zbytu. Eksporterzy pochodzili z różnych sektorów produkcyjnych, jednak największa koncentracja dotyczyła sektora spożywczego - 15 proc. i wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych - 11 proc.

Zdecydowaną większość firm eksportujących do Stanów Zjednoczonych - 64 proc. stanowiły duże przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 250 osób. „W charakterystyce typowego eksportera na rynek amerykański dominują cechy dużych firm. Należy do nich wyższy niż u wszystkich badanych eksporterów poziom wykorzystania nowoczesnych technologii oraz wyższa innowacyjność - 83 proc. firm. Firmy te są mocniej związane z rynkiem globalnym – w ponad połowie firm - 51 proc. wartość eksportu wynosiła powyżej 10,1 mln euro” - zauważyły Katarzyna Sierocińska i Anna Szymańska z PIE.

Jak wskazały ekspertki, duże firmy mocniej odczuły w 2024 r. wpływ spowolnienia w gospodarce i handlu światowym niż ogół badanych eksporterów - 74 proc. wobec 68 proc. „Z drugiej strony, eksporterzy na rynek amerykański aktywniej niż ogół firm podejmowali działania podtrzymujące kondycję ekonomiczno-finansową firmy oraz w większym stopniu niż ogół korzystali i pozytywnie oceniali różne formy rządowego wsparcia eksportu - 32 proc. wobec 19 proc.” - zauważyły ekonomistki.

Dotkliwe skutki dla branży motoryzacyjnej

Ekonomiści z PIE zaznaczyli, że europejską branżą, która może szczególnie ucierpieć w wyniku podnoszenia ceł jest sektor motoryzacyjny. W całej UE odpowiada on bezpośrednio lub pośrednio za około 13,8 mln miejsc pracy, co stanowi około 6,1 proc. zatrudnienia ogółem. Według wskazań Komisji Europejskiej, obrót generowany przez europejski przemysł motoryzacyjny stanowi ponad 7 proc. PKB UE.

„Polski sektor, jako część europejskiego przemysłu samochodowego, również odczuje negatywne skutki działań administracji USA. W Polsce w przemyśle motoryzacyjnym w 2024 r. działało 468 firm zatrudniających powyżej 10 osób. Łącznie w takich przedsiębiorstwach pracowało ponad 195 tys. osób. Stanowi to nieco ponad 3 proc. zatrudnienia wśród firm liczących co najmniej 10 pracowników” - wskazał Jędrzej Lubasiński z PIE.

Niemal 68 proc. polskich przedsiębiorstw branży motoryzacyjnej działa w obszarze produkcji części i podzespołów do pojazdów silnikowych, odpowiadając za 75 proc. zatrudnienia w sektorze. Kolejne 24 proc. podmiotów produkuje nadwozia do pojazdów silnikowych, przyczepy i naczepy, a tylko 9 proc. – pojazdy samochodowe.

„Produkcja części samochodowych i podzespołów to największa część polskiego sektora motoryzacyjnego. W pierwszych trzech kwartałach 2024 r. łączna wartość sprzedana firm działających w tym obszarze wyniosła 87,3 mld zł. Odpowiada to 54 proc. łącznej wartości sprzedanej branży motoryzacyjnej w naszym kraju. Druga pod tym względem produkcja pojazdów samochodowych odpowiadała za 42 proc.” - przekazał ekspert PIE.

Polski sektor motoryzacyjny eksportuje przede wszystkim do państw europejskich. W 2023 r. głównym kierunkiem eksportu branży były Niemcy, które odpowiadały za 31 proc. sprzedanej wartości. Pozostałe kierunki to: Czechy - 8,97 proc., Francja - 7,42 proc., Słowacja - 6,93 proc., Włochy - 5,81 proc. oraz Wielka Brytania - 5,53 proc.

Stany Zjednoczone były największym odbiorcą spoza Europy, ale ich udział w polskim eksporcie motoryzacyjnym był nieznaczny i wynosił 2,57 proc. Według Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego, w 2023 r. za największą część polskiego eksportu motoryzacyjnego - 10,5 mld zł odpowiadały akumulatory litowo-jonowe. Ważnym towarem były również samochody osobowe - 7,1 mld zł oraz pojazdy dostawcze i ciężarowe - 6,5 mld zł. Zarówno w przypadku pojazdów, jak i części oraz akcesoriów główny kierunek eksportu stanowiły Niemcy.

„Szacujemy, że w wyniku ceł nałożonych 2 kwietnia 2024 r. przez administrację USA eksport polskiego sektora motoryzacyjnego zmniejszy się o około 1 proc. Opłaty nałożone na handel z UE oddziaływać będą nie tylko przez bezpośredni handel z USA, ale również wymianę z państwami, które w większym stopniu eksportują do USA, a kupują z Polski części oraz podzespoły. Jednym z takich państw są Niemcy, które w 2023 r. ponad 10 proc. eksportu sektora motoryzacyjnego sprzedawały do USA. W wyniku takich zależności produkcja sektora motoryzacyjnego w Polsce prawdopodobnie zmniejszy się o około 0,9 proc.” - prognozuje ekspert PIE.

PAP, sek

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje

»» O bieżących wydarzeniach w gospodarce i finansach czytaj tutaj:

RPP pod presją ceł Trumpa! Pierwsza obniżka już w maju?

Drożyzna znowu szybko się rozpędza! 

Dlaczego oprocentowanie depozytów jest tak niskie?

»»Na granicy działa przemytnicza mafia – oglądaj na antenie telewizji wPolsce24