Ciemniejsza strona cynamonu

Cynamon od wieków znajduje zastosowanie nie tylko jako przyprawa kulinarna, lecz również jako środek wykorzystywany tradycyjnie w leczeniu różnorodnych dolegliwości, w tym schorzeń układu pokarmowego, infekcji górnych dróg oddechowych oraz zaburzeń krążenia.

W ostatnich latach zwrócono jednak szczególną uwagę na jego potencjalny wpływ na gospodarkę węglowodanową oraz masę ciała. Choć dane literaturowe wskazują na możliwość umiarkowanego działania wspomagającego, należy mieć na uwadze jego potencjalne ryzyko interakcji z lekami oraz toksyczność niektórych składników cynamonu.

Czym jest cynamon?

Cynamon pozyskuje się z wysuszonej kory drzew z rodzaju Cinnamomum. Na rynku dominują dwa główne gatunki: cynamon cejloński (Cinnamomum verum), pochodzący głównie ze Sri Lanki, oraz cynamon cassia (Cinnamomum aromaticum), szeroko uprawiany w Chinach i Indonezji. Cynamon cejloński uznawany jest za bardziej bezpieczny ze względu na znacznie niższą zawartość kumaryny – związku o potencjalnym działaniu hepatotoksycznym i przeciwkrzepliwym.

Wyniki biochemiczne

Wyniki licznych badań klinicznych oraz metaanaliz sugerują, iż suplementacja cynamonu może prowadzić do niewielkiej poprawy parametrów metabolicznych u osób z zespołem metabolicznym i cukrzycą typu 2.

W systematycznym przeglądzie obejmującym 35 randomizowanych badań z udziałem pacjentów z chorobami metabolicznymi stwierdzono powiązanie stosowania preparatów zawierających cynamon się z obniżeniem stężenia glukozy na czczo średnio o 11,3 mg/dl, cholesterolu całkowitego o 11,5 mg/dl, triglicerydów o 16,2 mg/dl, a frakcji LDL o 6 mg/dl, przy jednoczesnym nieznacznym wzroście poziomu HDL. Obserwowano również redukcję ciśnienia tętniczego – skurczowego o około 4 mmHg i rozkurczowego o 3 mmHg.

W przeglądzie z 2023 roku dotyczącym pacjentów z cukrzycą typu 2 odnotowano dodatkowo spadek poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) oraz umiarkowaną redukcję masy ciała. Nie wykazano natomiast jednoznacznego wpływu na biomarkery stanu zapalnego, takie jak cytokiny.

Za główny składnik biologicznie aktywny uznaje się aldehyd cynamonowy, odpowiadający za charakterystyczny aromat przyprawy. Związek ten wykazuje zdolność do zwiększania wrażliwości komórek na insulinę, co może częściowo tłumaczyć jego działanie hipoglikemizujące. Ponadto cynamon charakteryzuje się silnym działaniem przeciwutleniającym, przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym oraz przeciwgrzybiczym.

Interakcje z lekami

Badanie opublikowane w 2024 roku w czasopiśmie „Food Chemistry: Molecular Sciences” ujawniło istotny mechanizm interakcji między składnikami cynamonu a metabolizmem leków. Aldehyd cynamonowy, po wchłonięciu ze światła przewodu pokarmowego i przemianie do kwasu cynamonowego, wykazuje zdolność aktywacji receptorów jądrowych PXR (pregnane X receptor) oraz AhR (aryl hydrocarbon receptor). Są to kluczowe czujniki chemiczne, regulujące ekspresję enzymów cytochromu P450 odpowiedzialnych za biotransformację ksenobiotyków.

Aktywacja owych receptorów może skutkować przyspieszeniem metabolizmu leków, a tym samym obniżeniem ich stężenia terapeutycznego.

Potencjalne konsekwencje takiego mechanizmu obejmują między innymi zmniejszenie skuteczności terapii farmakologicznej, zwłaszcza u pacjentów przewlekle leczonych z powodu nadciśnienia, cukrzycy, chorób nowotworowych, chorób autoimmunologicznych czy depresji.

Dotyczy to jednak głównie suplementów zawierających wysokie dawki skoncentrowanych ekstraktów cynamonu, a nie typowych ilości przyprawy stosowanej kulinarnie.

Kumaryna – chiński cynamon

Cynamon cassia pochodzenia chińskiego zawiera znaczne ilości kumaryny – naturalnego związku zapachowego wykazującego działanie przeciwzakrzepowe i potencjalnie hepatotoksyczne.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ustalił dopuszczalne dzienne spożycie tego składnika na poziomie 0,1 mg/kg masy ciała. Dla osoby dorosłej o masie 60 kg oznacza to limit około 6 mg kumaryny dziennie, co odpowiada średnio 1–2 g proszku cynamonowego typu cassia. Przekraczanie tego poziomu, szczególnie w przypadku regularnego spożywania dużych ilości przyprawy lub suplementów, może prowadzić do uszkodzenia wątroby oraz nasilenia działania leków przeciwzakrzepowych, takich jak warfaryna.

W populacji pediatrycznej margines bezpieczeństwa jest jeszcze węższy – u dziecka ważącego 15 kg limit wynosi zaledwie 1,5 mg kumaryny dziennie, co odpowiada około 0,5 g cynamonu cassia.

Reakcje alergiczne

Aldehyd cynamonowy, mimo korzystnych właściwości, może być również silnym alergenem kontaktowym. W literaturze opisano przypadki zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, owrzodzeń i tak zwanego zespołu cynamonowej jamy ustnej u osób nadużywających produktów z wysoką zawartością cynamonu, takich jak gumy do żucia, słodycze czy pasty do zębów.

Ponadto niebezpieczne jest przypadkowe dostanie się sproszkowanego cynamonu do dróg oddechowych. Może to doprowadzić do podrażnieniem oskrzeli, ostrym kaszlem, dusznością, a w skrajnych przypadkach – chemicznym zapaleniem płuc. W tym kontekście krytycznie oceniane jest zjawisko „cinnamon challenge”, polegającemu na próbie połknięcia suchej łyżki cynamonu bez popijania.

Filip Siódmiak

Źródła: • Husain, Islam et al. “Evaluation of bioaccessibility, metabolic clearance and interaction with xenobiotic receptors (PXR and AhR) of cinnamaldehyde.” Food chemistry. Molecular sciences vol. 10 100237. 20 Dec. 2024.

• de Moura, Suzana Laís et al. “Effects of cinnamon supplementation on metabolic biomarkers in individuals with type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis.” Nutrition reviews vol. 83,2 (2025): 249-279.

• Zelicha, Hila et al. “Effect of cinnamon spice on continuously monitored glycemic response in adults with prediabetes: a 4-week randomized controlled crossover trial.” The American journal of clinical nutrition vol. 119,3 (2024): 649-657.

»» Inne porady dotyczące zdrowia i diety czytaj tutaj:

Wystarczy jeden błąd, a ryż jest nie do jedzenia

„Bez cukru”, a „bez dodatku cukru”. Rozumiesz różnicę?

Jak przechowywać miód, aby nie stracił swoich właściwości?

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.