Szkoła – powrót z wakacji to stres najmłodszych

Początek roku szkolnego stanowi dla uczniów okres istotnych zmian. Zmian związanych zarówno z wejściem w środowisko edukacyjne, jak i z koniecznością sprostania wymaganiom programowym.

Szkoła jest nie tylko miejscem zdobywania wiedzy oraz rozwijania relacji społecznych, ale także istotnym źródłem stresu, którego poziom – jak wskazują badania – wyraźnie wzrasta po zakończeniu wakacyjnej przerwy.

Lęk przed szkołą?

Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Pecz objęło 125 uczniów szkół ponadpodstawowych, u których zmierzono poziom kortyzolu oraz przeprowadzono testy psychologiczne pod koniec roku szkolnego, jak i bezpośrednio po wakacjach.

Uzyskane wyniki wykazały istotne obniżenie natężenia lęku w okresie wypoczynku, szczególnie u dziewcząt. Autorzy pracy opublikowanej w czasopiśmie „Children” wskazują, iż brak obowiązków szkolnych oraz redukcja stresorów związanych z nauką mogły odgrywać kluczową rolę w poprawie stanu psychicznego młodzieży.

Jednocześnie stwierdzono, że uczniowie liceów charakteryzowali się wyższym poziomem stresu, niż uczniowie szkół zawodowych, co wiązano z większymi wymaganiami oraz ograniczonym czasem przeznaczonym na odpoczynek.

Nie dać się presji

Na zjawisko stresu szkolnego wpływa również klimat edukacyjny oraz poziom jej konkurencyjności. Badanie zrealizowane na Uniwersytecie Hanowerskim, obejmujące blisko 600 uczniów szkół ponadpodstawowych, wykazało, iż zarówno indywidualne osiągnięcia akademickie, jak i poziom wyników całej klasy pozostają w ścisłym związku z nasileniem stresu oraz lęku.

Wysoka konkurencyjność sprzyjała powstawaniu tak zwanego błędnego koła, w którym uczniowie osiągający słabsze wyniki doświadczali wzmożonego obciążenia psychicznego, co dodatkowo ograniczało ich efektywność edukacyjną. Autorzy publikacji podkreślili, że stres i lęk powinny być analizowane nie tylko w odniesieniu do jednostki, ale również w kontekście całej klasy jako środowiska psychospołecznego.

Co obniża efektywność uczniów?

Do czynników szczególnie obciążających uczniów należą między innymi formy sprawdzania wiedzy, jak sprawdziany czy egzaminy, duża liczba obowiązków domowych, przeładowanie programowe, konieczność publicznego wypowiadania się, a także niedobór snu i brak równowagi między obowiązkami a czasem wolnym.

Dodatkowymi stresorami są zmiany w rutynie szkolnej, brak wsparcia ze strony dorosłych czy niedostateczne umiejętności organizacji czasu. Wskazuje się, iż redukcji obciążenia sprzyja dostosowanie wymagań do możliwości ucznia, odpowiednia higiena snu, zapewnienie czasu wolnego oraz wspierające relacje z nauczycielami oraz opiekunami.

Podkreśla się również rolę jasnej i spójnej komunikacji w środowisku szkolnym, adekwatnego doboru zadań dodatkowych oraz uznania indywidualnych możliwości ucznia.

Filip Siódmiak

Źródła:

• Stromájer, Gábor Pál et al. “Stress and Anxiety among High School Adolescents: Correlations between Physiological and Psychological Indicators in a Longitudinal Follow-Up Study.” Children, vol. 10,9 1548. 14 Sep. 2023.

• Saskia Jasmin Becker, Moritz Börnert-Ringleb. „Stress and anxiety in schools: a multilevel analysis of individual and class-level effects of achievement and competitiveness”, Frontiers in Education, January 2025.

»» Inne porady na temat zdrowia czytaj tutaj:

Oto powody dla których warto zadbać o sen

Zaburzenia snu nie tylko ze zmęczenia…

Melatonina dobra nie tylko na sen

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje.