EBOIR: Polska z rynkiem pracy musi zrobić... coś

Niedopasowanie rynku pracy do oczekiwań przedsiębiorców, to jedno z wyzwań stojących przed polską gospodarką - wynika z opracowania „Ocena postępów i wyzwań w rozwoju zrównoważonej gospodarki rynkowej (2017)” Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju

Dokument przedstawiono przy okazji prezentacji w czwartek w Narodowym Banku Polskim raportu EBOiR „Transition Report 2017-18: Sustaining growth”.

Dyrektor z EBOiR Mattia Romani mówił, że Polska radzi sobie całkiem nieźle, w porównaniu do średniej dla EBOiR, która obejmuje bardzo szeroką grupę krajów, poczynając od Mongolii, przez Estonię po Maroko, czy Egipt. Ale w tym samym czasie widzimy, że przed polską gospodarką cały czas stoją wyzwania - powiedział.

W analizie wyróżniono pięć głównych ograniczeń dla wzrostu sektora prywatnego w Polsce.

Przede wszystkim zwrócono uwagę na kwestie dopasowania podaży pracy i jej jakości do oczekiwań rynku. Zdaniem autorów dokumentu zmiany na tym polu mogłyby uczynić polską gospodarkę bardziej konkurencyjną i odporną na wstrząsy. Zauważono, że liczba rąk pracy w Polsce kurczy się, co związane jest ze starzeniem się społeczeństwa. Zgodnie z przytoczonymi danymi Komisji Europejskiej, w ciągu następnych 50 lat populacja Polski spadnie o 19 proc., a liczba osób w wieku produkcyjnym o 15 proc.

Zauważono, że zwiększeniu współczynnika aktywności zawodowej nie sprzyja obniżenie wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 w przypadku mężczyzn. Choć, jak wskazano, silna ekonomia i relatywnie łatwy dostęp do polskiego rynku pracy spowodował napływ do Polski około pół miliona pracowników z Ukrainy.

Według raportu, na przeszkodzie utrzymania silnego wzrostu produktywności, który miał miejsce w ostatniej dekadzie, stoją m.in. regulacje zawodowe. EBOiR docenia wysiłki Polski związane z deregulacją, niemniej - jak wskazano - jeśli chodzi o liczbę zawodów regulowanych, Polska (350) jest znacznie powyżej Niemiec (148), czy Wielkiej Brytanii (216).

Niedopasowanie umiejętności i nieadekwatne szkolenia zawodowe to wzrastające silne ograniczenia wskazywane w ankietach biznesowych - napisano w raporcie.

Bank przyznał, że regulacje rynku pracy niepokoją przedsiębiorców; kodeksowe umowy o pracę są sztywne i kosztowne w przypadku ich rozwiązania, a zatrudnienie pracownika jest drogie z powodu wysokich pozapłacowych kosztów. Zastrzeżono, że w tym ostatnim przypadku dotyczy to mniej zarabiających pracowników, bowiem jeśli chodzi o osoby wynagradzane powyżej średniej, to tzw. klin podatkowy należy w Polsce do najniższych w UE. Podkreślono, że obciążenia regulacjami i składkami pracy wykonywanej na podstawie umów cywilnych i w samozatrudnieniu są jeszcze niższe.

Ze stopą 24,8 proc. Polska ma najwyższy wskaźnik zatrudnionych na umowy terminowe, dwa razy wyższy niż średnia w UE” - napisano w raporcie. Przyznano, że generalnie elastyczny rynek pracy przyczynił się do tworzenia miejsc pracy i zabezpieczenia w czasie ostatniego kryzysu. „Niemniej, taka regulacyjna promocja dualizmu rynku pracy utrudnia na dłuższą metę zdobywanie umiejętności - napisano w dokumencie.

Inne wyzwanie, przed którym stoi polska gospodarka dotyczy ekspansji zagranicznej średnich firm, bardziej wydajnej restrukturyzacji zasad likwidacji przedsiębiorstw efektywnego wykorzystania polityki innowacyjności.

Jak podano w komunikacie, zmiany na tym polu pomogłyby przezwyciężyć bariery dla inwestycji i wzrostu produktywności, tym samym podniosłyby konkurencyjność Polski i integrację gospodarczą z Unią Europejską.

Rozwój niebankowego sektora finansowego, szczególnie kapitałowego, pomógłby przyspieszyć innowacje i międzynarodową konkurencyjność sektora, uczynić gospodarkę bardziej elastyczną - uważają autorzy raportu.

EBOiR radzi też wzmocnienie niezależności instytucji państwowych i poprawę zarządzania spółkami Skarbu Państwa.

Ograniczenie w miksie energetycznym udziału węglowodorów i poprawa wydajności energetycznej umożliwi Polsce udział w dokonującej się na świecie transformacji w kierunku Zielonej Gospodarki i rozwiązanie głównych problemów dotyczących jakości powietrza - napisano.

W raporcie wskazano, że Polska jest wśród krajów najbardziej zaawansowanych w przekształceniach, który w wielu obszarach nie odbiega od dojrzałych gospodarek.

Mimo to ciągle przez Polską stoją wyzwania, szczególnie w kwestii budowy zielonej i konkurencyjnej gospodarki - podsumowano.