Zmiana genów? Bezpłodność? Fakty i mity o szczepionkach COVID-19

Od pierwszych informacji o szczepieniach przeciw Covid-19 w Polsce pojawiło się mnóstwo pytań i wątpliwości w sferze publicznej. Każdą informację należy weryfikować, ale nie wszyscy to robią. Za to niektórzy specjalnie powielają teorie spiskowe, które wywołują jeszcze większy strach i niepewność

Nie ma żadnej pandemii

Cały świat walczy z nieznanym dotąd wirusem, który mimo naturalnej odporności ludzkiego organizmu, nie radzi sobie z jego zwalczaniem. Od początku wybuchu pandemii do 5 stycznia na COVID-19 zachorowało blisko 138 mln ludzi. Zmarło blisko 3 miliona osób. W Polsce na COVID-19 zachorowało do tej pory ponad 2,62 mln osób. Zmarło blisko 60 tys. ludzi (stan na 15.04.2021 r.). Naukowcy dokładają wszelkich starań, aby jak najszybciej zażegnać pandemię. Sukces szczepień zależy też od nas i naszej odpowiedzialności.

Czy szczepionki są bezpieczne?

Zanim trafi na rynek, musi uzyskać pozwolenie na dopuszczenie do obrotu. W przypadku tej grupy produktów wymagania są niezwykle rygorystyczne. W Polsce dopuszczeniem szczepionek do obrotu zajmuje się Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL). Decyzja może być także podjęta przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską po przeprowadzeniu przez Europejską Agencję Leków procedury scentralizowanej.

Ocena dotyczy jakości, bezpieczeństwa i skuteczności produktu leczniczego – w tym także szczepionek. Rygorystyczne wymagania dotyczące badań skuteczności i bezpieczeństwa szczepionek są większe niż w odniesieniu do innych produktów leczniczych. Celem jest jak najszybsze zapewnienie dostępności skutecznego i bezpiecznego produktu do walki z pandemią. W przypadku szczepionki na COVID-19 terminy administracyjne zostały skrócone. Co ważne, te ułatwienia nie obniżają obowiązujących wymogów.

Umowy o wczesnym zakupie szczepionek były zawierane przez państwa członkowskie Unii Europejskiej z Komisją Europejską. KE bierze pod uwagę wszelkie dane dotyczące jakości, bezpieczeństwa i skuteczności szczepionki w momencie negocjacji umowy. Jeśli jakaś szczepionka nie spełnia wysokich standardów, zostaje eliminowana przez Komisję. Umowy o wczesnym zakupie, uzależniają końcowy zakup od otrzymania dostępu na obrót szczepionki w Unii Europejskiej.

Czy mogą nastąpić powikłania po szczepieniu?

Wśród krótkoterminowych najgroźniejsze są reakcje anafilaktyczne, występujące w ciągu 15 minut od podania. Zdarzają się wyjątkowo rzadko. Wystąpienie reakcji anafilaktycznej po szczepieniu jest szacowane na 1-1,3/1 mln podanych dawek (bez względu na rodzaj szczepionki).

Reakcja ta to znany, choć bardzo rzadko występujący niepożądany odczyn poszczepienny, którego wystąpienie należy brać pod uwagę przy podaniu jakiejkolwiek szczepionki. Obecnie coraz więcej wiemy o częstości jej występowania po podaniu szczepionek przeciw COVID-19. Przykładowo z najnowszych opublikowanych danych z nadzoru nad bezpieczeństwem szczepionek przeciw COVID-19 wprowadzonych do obrotu w Stanach Zjednoczonych (stan na 18.01.2021 r.), na podstawie danych pochodzących z systemu biernego zgłaszania podejrzenia NOP – Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS), częstość występowania reakcji anafilaktycznej jest oceniana na:

szczepionka mRNA Comirnaty: 5,1 przypadków anafilaksji/mln dawek) [analiza na podstawie 9 943 247 podanych dawek szczepionki], szczepionka mRNA Moderna: 2,8 przypadków anafilaksji /1 mln podanych dawek [analiza na podstawie 7 581 421 podanych dawek].

Pojawia się również tzw. reaktogenność, czyli ból, zaczerwienienie w miejscu podania, przejściowa gorączka, ból głowy, rozbicie, senność. Te skutki uboczne zwykle trwały od jednego do trzech dni. Wszystkie skutki, które pojawiły się w trakcie badań klinicznych, są opisane w charakterystyce produktu wraz z częstością ich występowania, czyli określone jako częste/rzadkie/bardzo rzadkie. Nie ma informacji o długoterminowych powikłaniach. Szybki rozpad mRNA jest bardzo naturalny i nie powoduje pozostania w naszym organizmie. Pozostają tylko przeciwciała skierowane na kolec wirusa i komórki cytotoksyczne zabijające wirusa. Czy mogą one powodować jakieś skutki poza tymi korzystnymi? Nie ma takich przesłanek.

Czy szczepienie może wpłynąć na nasz kod genetyczny DNA?

To jeden z fake newsów, z którymi zmierza się nauka. W opracowaniu przygotowanym prze zinicjatywę Nauka Przeciw Pandemii, można znaleźć w postaci „Białej Księgi” www.naukaprzeciwpandemii, informacje o sposobie działania szczepionek, procesie rejestracji, i przygotowane przez specjalistów odpowiedzi, dlaczego nie ma podstaw do obaw o płodność, zmianę genów i innych nieprawdziwych informacji.

Szczepionki mRNA jako pierwsze zostały dopuszczone do użytku w walce z pandemią. Czym właściwie jest mRNA? To kwas rybonukleinowy, który uczy komórki zaszczepionej osoby, w jaki sposób wytworzyć białko, inicjujące odpowiedź autoimmunologiczną. Odpowiedź ta polega na produkcji przeciwciał, które w razie styczności z wirusem SARS-CoV-2 walczą z nim i go eliminują. Kwas rybonukleinowy nie utrzymuje się długo w organizmie, rozkłada się bowiem i znika niedługo po przekazaniu instrukcji, jak wytworzyć niezbędne białko. mRNA zawarte w szczepionce nie wnika do jądra komórki, gdzie znajduje się DNA, a jedynie powstaje na jego matrycy. Dlatego też tego typu szczepienia nie mogą w żaden sposób modyfikować czy wpływać na ludzkie DNA.

Dzięki pandemii COVID-19 metoda mRNA zyskała w końcu finansowanie i jest najbardziej obiecującą technologią przeciw innym chorobom cywilizacyjnym, jak rak.

Kiedy nabieramy odporność po szczepieniu?

Dotychczas stosowane szczepionki są dwudawkowe. W przypadku Pfizera II dawka jest podawana po 21 dniach, w przypadku Moderny po 28 dniach. II dawka w przypadku Astra Zeneca może być podana między 4, a 12 tygodniem. Pełną odporność uzyskuje się tydzień - dwa po II dawce, chociaż odporność tworzy się już stopniowo także po I dawce.

Nie trzeba się szczepić, jeśli nie należy się do grupy największego ryzyka

Niezależnie od tego, w której grupie ryzyka się znajdujesz, bez szczepienia możesz się zarazić wirusem i przenosić infekcję na inne osoby. Szczepienie pozwala ochronić rodzinę i osoby, z którymi spotykasz się na co dzień poprzez wytworzenie odporności zbiorowej, która jest w tym momencie niezbędna, by trwale znieść obowiązujące ograniczenia i restrykcje. Równie ważne jest to, że osoby nienależące do grupy największego ryzyka także mogą borykać się z przykrymi konsekwencjami zakażenia koronawirusem. Jakie mogą być powikłania po zakażeniu? Między innymi: zmiany w płucach, ciągłe zmęczenie czy zmiany neurologiczne, powodujące na przykład zaburzenia świadomości.

Niezaszczepieni nie będą mogli podróżować zagranice

Szczepienia nie będą warunkiem koniecznym do podróży za granice. Struktury Unii Europejskiej pracują rozwiązaniem cyfrowym – Zielony certyfikat, który ma służyć jako dowód zaszczepienia, negatywnego testu lub statusu ozdrowieńca, dzięki czemu nie mamy obowiązku przechodzenia ewentualnej kwarantanny. Dzisiaj w wielu państwach oczekuje się papierowych zaświadczeń, a ich cyfrowa forma na pewno ułatwi życie wielu obywatelom.

Czytaj też: Kraska: we wtorek rusza testowanie zielonych certyfikatów

Gov.pl., umb.edu.pl, upacjenta,szczepienia.pzh.gov.pl/KG