Ministerstwo Finansów: rozwiązania podatkowe dla większości są korzystne. Niepotrzebne emocje

Z Łukaszem Czernickim, głównym ekonomistą w Ministerstwie Finansów rozmawia Robert Olesiński

W związku z szeregiem wątpliwości, które się pojawiły w kontekście rozwiązań podatkowych Polskiego Ładu uruchomiona została specjalna infolinia. Jakie pytania najczęściej są zadawane przez pracowników i księgowych?

Osoby zainteresowane zmianami podatkowymi wprowadzonymi Polskim Ładem mają możliwość korzystania z dwóch infolinii. Jednej, realizowanej we współpracy Ministerstwa Finansów i Krajowej Administracji Skarbowej z Ministerstwem Rozwoju i Technologii. Drugiej, realizowanej przez Krajową Informację Skarbową. Infolinie cieszą się dużą popularnością.

Najczęstsze pytania dotyczą rozwiązań dla klasy średniej, ulg czy wyboru najlepszej formy opodatkowania.

Niezależnie od tego informacje, instrukcje i wyjaśnienia, przewodniki, a także kalkulator pozwalający obliczyć indywidualny zysk z Polskiego Ładu można znaleźć na stronach internetowych podatki.gov.pl oraz wiecejwportfelach.gov.pl.

Kto, na jakich zasadach zatrudniony powinien złożyć oświadczenie i jakie, aby rozwiązania Polskiego Ładu były dla niego korzystne lub neutralne?

Rozwiązania Polskiego Ładu będą korzystne dla większości podatników. Na samej reformie klina podatkowo-składkowego zyska 18 mln obywateli. Dla ok. 5 mln osób zmiany będą neutralne.

Przygotowaliśmy specjalne rozwiązanie dla klasy średniej, które amortyzuje zmiany w składce zdrowotnej. I to zarówno u pracowników, jak i u przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej.

W Polskim Ładzie składka zdrowotna wreszcie będzie płacona na sprawiedliwych zasadach – zasadniczo 9 proc. od dochodu. Zlikwidowana została też możliwość jej odliczenia od podatku. Dla większości pracowników i przedsiębiorców nie spowoduje to jednak podwyższenia obciążeń podatkowo-składkowych.

Korzyści z Polskiego Ładu odczują pracownicy i przedsiębiorcy, którzy zarabiają do 5 700 zł brutto miesięcznie. Pracownicy i przedsiębiorcy (na skali – red.), którzy osiągają wyższe zarobki również mogą być spokojni o swoje wynagrodzenia. Dla takich osób reforma będzie co najmniej neutralna.

Z przygotowanej dla nich preferencji dla klasy średniej będzie mógł skorzystać każdy, kto uzyskał przychody z pracy na etacie i z pozarolniczej działalności gospodarczej w łącznej wysokości od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie. Chodzi o przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych (skala podatkowa – red.). W przypadku działalności gospodarczej są to przychody pomniejszone o koszty uzyskania przychodów z działalności gospodarczej z wyłączeniem składek na ubezpieczenia społeczne.

Ulga jest stosowana z mocy prawa, czyli automatycznie. Podatnik nie musi tu składać żadnego oświadczenia. Jednak jeśli pracownik wie, że ulga go nie dotyczy może złożyć rezygnację poprzez złożenie pisemnego wniosku u pracodawcy. Wówczas przestaje on stosować preferencję najpóźniej od kolejnego miesiąca. Jeśli ulga dotyczy pracownika – i nie złożył on dobrowolnej rezygnacji – system automatycznie to zweryfikuje przy rozliczeniu rocznym i wtedy podatnik dopłaci zaległy podatek.

Czyli jeśli np. pracownik na dwóch etatach zarabia więcej niż ok. 11,1 tys. brutto/m-c, a nie złożył rezygnacji, wówczas w trakcie roku skorzysta z niższych zaliczek miesięcznych na podatek, ale różnicę zwróci składając zeznanie. Kolejną ważną kwestią jest obliczanie zaliczek na podatek.

Wyjaśnijmy dokładnie o co chodzi z zaliczkami i co zmienia w tym zakresie Polski Ład.

Polski Ład podwyższa kwotę wolną do 30 tys. zł  - jej odpowiednik to 5100 zł rocznej kwoty zmniejszającej podatek. Wraz z podwyższeniem kwoty wolnej wzrosła też kwota zmniejszająca zaliczki na podatek. Jeszcze w zeszłym roku wynosiła ona 43,76 zł miesięcznie. Od 1 stycznia 2022 r. wynosi niemal 10 razy więcej – czyli 425 zł.

Wyższa kwota wolna i wyższa kwota zmniejszająca podatek dotyczą wszystkich pracowników. Niezależnie od wysokości pensji „na rękę”. Przysługują również tym pracownikom, którzy przekroczą próg podatkowy, a więc tym, których dochód roczny do opodatkowania jest wyższy niż 120 tys. zł. Kwota zmniejszająca podatek jest uwzględniana przez pracodawcę na podstawie oświadczenia składanego przez pracownika, czyli PIT-2.

Polski Ład nie zmienił zasad składania tego oświadczenia. Warto przypomnieć, że w niektórych przypadkach pracownik nie może złożyć PIT-2. Tak jest w przypadku np. pracownika, który jest emerytem, przedsiębiorcą albo wieloetatowcem - tylko jeden pracodawca powinien uwzględniać oświadczenie PIT-2.

Czy i jakie zróżnicowanie wprowadza Polski Ład dla pracowników zatrudnionych na etacie, na umowę zlecenie i samozatrudnionych?

Zmiany podatkowe Polskiego Ładu są korzystne dla zdecydowanej większości podatników, zarówno pracujących na etacie, na umowę zlecenie i samozatrudnionych. System jest tak skonstruowany, że osoby zatrudnione na umowę o pracę nie tracą nawet przy zarobkach do 12,8 tys. zł. brutto miesięcznie.

Polski Ład wprowadza także dwie pozytywne zmiany w rozliczaniu umów zleceń. Od 2022 roku drugi próg podatkowy będzie wynosił 120 000 zł, a kwota wolna od podatku będzie wynosiła 30 000 zł. Modyfikacje mają na celu zrekompensowanie braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku. Zyskają także samozatrudnieni, m.in. dzięki wprowadzeniu nowych, niskich stawek ryczałtowego PIT i zasad płacenia w tej formule składki zdrowotnej. Łącznie tak liczone obciążenia mogą być mniejsze, niż przy umowie o pracę.

Kto i kiedy powinien złożyć PIT – 2? Dla kogo to jest konieczne? To przecież nie jest nowy formularz, dlaczego wzbudza dziś takie emocje?

PIT-2 to oświadczenie pracownika, które upoważnia pracodawcę do pomniejszenia zaliczki za dany miesiąc o kwotę zmniejszającą podatek. Ten formularz funkcjonuje od dawna i ma zastosowanie do przychodów ze stosunku pracy, ze spółdzielczego stosunku pracy, ze stosunku służbowego, z pracy nakładczej, z wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej i z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy. Jeżeli więc podatnik osiąga przychody z wynagrodzenia za pracę na etacie, może złożyć do pracodawcy wniosek o pomniejszenie kwoty zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Jeżeli ktoś pracuje na kilku etatach, PIT-2 może złożyć tylko u jednego pracodawcy.

Zasadniczo PIT-2 składa się raz, zaraz po podjęciu pracy u dane go pracodawcy, czyli przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia. Nie ma jednak przeszkód – przepisy tego nie wykluczają – aby pracodawca przyjął i stosował to oświadczenie w dowolnym momencie roku. Nie będzie to skutkowało negatywnymi konsekwencjami ani dla pracodawcy, ani dla pracownika. Raz złożony PIT-2 zachowuje ważność w kolejnych latach podatkowych – aż do jego odwołania lub wycofania przez pracownika. Jeśli pracownik nie złoży PIT-2, pracodawca nie będzie pomniejszał zaliczek na podatek w trakcie roku. Nawet jeżeli podatnik nie złoży oświadczenia PIT-2, kwota wolna zostanie zawsze uwzględniona w zeznaniu rocznym.

Składając to zeznanie, podatnik już w trakcie roku pomniejszy podatek o kwotę 5 100 zł. W pewnych sytuacjach pracownik powinien wycofać złożony PIT-2, np. kiedy kwotę zmniejszającą podatek zaczął stosować inny płatnik – np. ZUS lub inny pracodawca, któremu pracownik złożył PIT-2, albo gdy podatnik sam uwzględnia kwotę wolną przy obliczaniu zaliczek – np. z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej. Podatnikowi przysługuje bowiem tylko jedna kwota wolna.

W wypadku kilkukrotnego stosowania kwoty wolnej w trakcie roku, podatnik musiałby dopłacać do podatku w rocznym rozliczeniu. Dlatego pracownik ma możliwość niezłożenia PIT-2 i w każdym czasie złożone oświadczenie może wycofać. Wraz z podwyższeniem kwoty wolnej w ramach Polskiego Ładu do 30 tys. zł, prawie dziesięciokrotnie wzrosła kwota zmniejszająca zaliczki na podatek. Dlatego kwestia dotycząca pomniejszania zaliczek ma o wiele większe znaczenie niż dotychczas.

Co zmieni styczniowe rozporządzenie zmieniające technikę poboru zaliczek na podatek dochodowy? Jakiego okresu dotyczy? Proszę o przykład na konkretnej liczbie.

Na mocy tego rozporządzenia, od 8 stycznia 2022 r. zmianie uległy terminy pobrania i wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, pobieranych przez płatników już w styczniu 2022 r. i w kolejnych miesiącach tego roku.

Płatnik powinien obliczać zaliczkę według nowych tzw. „polskoładowych” zasad i według zasad obowiązujących do końca 2021 r., czyli z uwzględnieniem zmniejszenia zaliczki o 7,75 proc. podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

Pracodawca jest obowiązany pobrać na bieżąco „mniejszą” zaliczkę. Rozporządzenie ma zastosowanie do pracowników, zleceniobiorców i emerytów osiągających miesięczny przychód do 12 800 zł brutto. Jeśli pracownik otrzymał niższe wynagrodzenie za styczeń a pracodawca nie przekazał jeszcze pobranej zaliczki na podatek do urzędu skarbowego, pracownik otrzyma zwrot pobranej przez płatnika części zaliczki w tej nadpłaconej wysokości.

W kolejnych miesiącach, jeżeli okaże się, że zaliczka z Polskiego Ładu jest niższa od tej obliczonej według starych zasad (co wystąpi w tych miesiącach, w których podatnik zacznie korzystać na podniesieniu progu z 85 528 zł do 120 000 zł, czyli nadal będzie płacił 17 proc. podatek, a nie 32 proc. podatek), zacznie „oddawać” ten niedopłacony we wcześniejszych miesiącach podatek, ale nie jednorazowo tylko w sumie do wysokości zaliczki za dany miesiąc.

Przykład. Jeżeli w styczniu wystąpiła różnica w zaliczkach w wysokości 300 zł, to tej nadwyżki płatnik w styczniu nie pobiera. Płatnik wpłaca do urzędu niższą zaliczkę obliczoną według starych zasad. Jeżeli we wrześniu wystąpi ujemna różnica (między zaliczką na zasadach Polskiego Ładu, a obliczoną według starych zasad, w wysokości 200 zł), to we wrześniu od przychodów uzyskanych we wrześniu płatnik pobiera 200 zł nadwyżki ze stycznia (oprócz zaliczki obliczonej według zasad Polskiego Ładu od przychodów uzyskanych we wrześniu). Pozostałą część nadwyżki (tj. 100 zł ze stycznia), pobierze na takich samych zasadach w kolejnych miesiącach, w których wystąpi kolejna ujemna różnica.

Co doradzałby Pan podatnikom bombardowanym przez medialną burzę fake newsów na temat wysokości podatków?

Zmiany podatkowe, szczególnie dotyczące dużej liczby podatników, zawsze wywołują wiele pytań. Pojawia się też wiele informacji, również nieprawdziwych. Zachęcam do korzystania z wiarygodnych źródeł informacji, przede wszystkim naszych oficjalnych źródeł.

Szczegółowe informacje dotyczące rozwiązań podatkowych Polskiego Ładu publikujemy m.in. na stronach internetowych resortu finansów, również na portalu podatki.gov.pl. Organizujemy także webinary, w których nasi eksperci wyjaśniają zagadnienia podatkowe. Spotykamy się też z podatnikami i ekspertami w formule online.

Chcąc pomóc w interpretacji i zastosowaniu nowych przepisów, zorganizowaliśmy m.in. cykl spotkań dla księgowych, dotyczących zmian w rozliczeniu podatkowym wynagrodzeń. Spotkania będą się odbywać codziennie od 9 do 14 stycznia. Podatnicy mogą też uzyskać informacje w urzędach skarbowych. Wydłużyliśmy godziny pracy urzędów, które od wtorku są czynne od 8:00 do 19:00, żeby każda osoba, która ma wątpliwości mogła zadzwonić lub przyjść i zapytać o najlepszą dla siebie opcję w ramach nowych podatkowych rozwiązań.

Po raz kolejny podkreślam, że Polski Ład to ok. 17 mld zł rocznie więcej pieniędzy w portfelach Polaków. Na zmianach zyskuje 18 mln Polaków a dla około 90 proc. podatników zmiany będą co najmniej neutralne.

Zarabiający na umowie o pracę do 5 700 brutto zyskają na nowych rozwiązaniach, a Ci zarabiający od 5 701 do 12 800 zł brutto nie stracą. Część osób poczuła się zaniepokojona ponieważ otrzymała mniejszą pensję w styczniu. Powodem tego był np. niepotrzebnie złożony wniosek o rezygnację z ulgi dla klasy średniej albo brak pobrania przez pracodawcę przy zatrudnieniu tzw. formularza PIT-2, który pozwala zastosować kwotę wolną już na etapie zaliczek.

Ci podatnicy dostaną jak najszybciej wyrównanie wypłaty pensji. Usprawniliśmy proces wdrażania podatkowych zmian Polskiego Ładu tak, żeby w kolejnych miesiącach osoby te nie miały mniejszej pensji „na rękę”, niż te wynikające z założeń programu. Wprowadziliśmy też rozwiązanie, które powoduje, że nauczyciele akademiccy, którzy mają inne zasady naliczania kosztów uzyskania przychodów, a zarabiający do 12 800 zł brutto, również otrzymują zwrot nadpłaconych zaliczek.

Wdrożymy również zmiany, dzięki którym Polski Ład będzie dla nich neutralny lub korzystny również w ujęciu całorocznym. Przypominam, że dzięki naszym rozwiązaniom 90 proc. emerytów i rencistów będzie mieć więcej pieniędzy w portfelach. To ponad 8 mln osób. Większość z nich, bo aż 2/3 przestanie płacić PIT. To w sumie ok. 6 mln osób ze świadczeniem do 2 500 zł brutto. Ich roczny zysk wyniesie ok. 2 250 zł, „na rękę”. Wprowadzimy też rozwiązanie, dzięki któremu w efekcie Polskiego Ładu, dla osób z emeryturą od 4 920 do 12 800 zł brutto, obciążenie podatkiem i składką się nie zmieni lub będzie nawet mniejsze.