Monitoring glikemii – skuteczny i bezpieczny

Dostęp do nowoczesnych rozwiązań technologicznych i telemedycyny to kluczowa inwestycja w systemie opieki nad pacjentem z cukrzycą.

Ostatnie lata przyniosły wiele zmian dla osób z cukrzycą, które w znaczącym stopniu wpływają na ograniczenie rozwoju powikłań tej choroby. Nowe grupy leków przeciwcukrzycowych, jeszcze bliższe fizjologii preparaty insulin czy też ich skojarzenia pozwalają na istotną redukcję ryzyka występowania niedocukrzeń (hipoglikemii) oraz skuteczną kontrolę stężenia cukru (glikemii) w połączeniu z korzystnym wielokierunkowym wpływem na układ sercowo-naczyniowy i profil metaboliczny chorych. Bez wątpienia jednak najistotniejsza zmiana życia pacjentów z cukrzycą stała się możliwa dzięki coraz powszechniejszemu stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych, takich jak systemy ciągłego monitorowania glikemii.

NOWOCZESNE MONITOROWANIE TO PODSTAWA CODZIENNEJ KONTROLI CUKRZYCY

W zgodnej opinii chorych na cukrzycę i lekarzy systemy ciągłego monitorowania glikemii to przełomowe rozwiązanie pozwalające zrozumieć, jak codzienne aktywności, spożywane posiłki, a przede wszystkim stosowane leki, wpływają na kontrolę cukrzycy, a poprzez to umożliwiają chorym podejmowanie bardziej świadomych, lepszych codziennych decyzji terapeutycznych. Zakres informacji dotyczących stężenia glikemii, jakie uzyskuje chory w trakcie ich stosowania, jest nieporównywalnie większy niż podczas pomiaru glukometrem. Oprócz aktualnego stężenia cukru możliwe jest spojrzenie w przeszłość (zmiany stężenia glikemii w ciągu ostatnich godzin) oraz – co najistotniejsze – przewidywanie zmian stężenia glikemii w najbliższej przyszłości i dostosowanie do nich swojego postępowania. Innymi słowy – dzięki systemom ciągłego monitorowania glikemii zarówno pacjent, jak i lekarz kontrolują cukrzycę w oparciu o pełen obraz zmian glikemii, a nie po trosze „na ślepo”, jak w przypadku dokonywania jedynie punktowych pomiarów glukometrem. Efektem takiej zmiany jest nie tylko skuteczniejsza kontrola glikemii, lecz przede wszystkim ograniczenie ryzyka występowania tak niebezpiecznych dla pacjentów niedocukrzeń.

Co niezwykle istotne, pomiar z wykorzystaniem systemów ciągłego monitorowania dokonywany jest bez konieczności bolesnego, wielokrotnego w ciągu dnia nakłuwania opuszek palców. Wystarcza zbliżenie telefonu z zainstalowaną bezpłatną aplikacją do założonego na skórze sensora. Dzięki tak łatwemu pomiarowi chory mierzy swoją glikemię ponad pięciokrotnie częściej niż w przypadku stosowania glukometru, unikając jednocześnie towarzyszącego wielu pacjentom z cukrzycą poczucia stygmatyzacji chorobą. Opublikowana w 2021 r. pierwsza kompleksowa analiza danych RWE (ang. Real World Evidence), obejmująca populację polskich pacjentów z cukrzycą, jednoznacznie potwierdza, że pacjenci w Polsce zdecydowanie pełniej niż populacja ogólnoświatowa wykorzystują możliwości, jakie daje ciągłe monitorowanie glikemii – skanują się częściej (21,4 skany vs 13,4 skany w ciągu doby), dzięki czemu uzyskują lepszą kontrolę glikemii niż populacja światowa.

Przełomowe znaczenie nowoczesnych technologii w opiece nad pacjentem z cukrzycą wynika również z możliwości praktycznego zastosowania dzięki nim rozwiązań telemedycznych w codziennej praktyce diabetologicznej. Najbardziej przekonujących dowodów na zasadność ich szerokiego stosowania dostarczają nam doświadczenia z trwającego nadal okresu pandemii COVID-19. Jak szybko wykazały obserwacje kliniczne, zakażenia koronawirusem u osób z cukrzycą wiązały się ze znacząco wyższym ryzykiem ciężkiego przebiegu choroby, hospitalizacji na oddziałach intensywnej terapii, a także zgonu. W znaczącej części przypadków możliwość przeprowadzenia zdalnej oceny poziomu kontroli choroby przez lekarza, edukacji pacjenta czy też jego opiekunów i podejmowania wspólnych decyzji terapeutycznych w oparciu o nowoczesne technologie była jedyną szansą na efektywną, pełnowartościową i eliminującą ryzyko zakażenia drogą kontynuacji terapii cukrzycy, jak również pozwalała na zidentyfikowanie pacjentów wymagających bezpośredniej wizyty lekarskiej. Możliwość zdalnej oceny kontroli glikemii z wykorzystaniem systemów ciągłego jej monitorowania była także nieocenionym elementem minimalizującym narażenie personelu medycznego na zakażenie w warunkach szpitalnych oddziałów COVID-owych.

Analiza sprawozdań Narodowego Funduszu Zdrowia za rok 2020 wskazała na spadek ogólnej liczby świadczeń zdrowotnych wykonywanych w poradniach diabetologicznych, co jednak ważne, liczba udzielanych świadczeń w poradni diabetologicznej dla dzieci w tym samym okresie wzrosła o ok. 8 tys. (24 proc.) w porównaniu z rokiem poprzednim. Wydaje się, że ten wzrost mógł nastąpić właśnie dzięki stosowaniu systemów monitorowania glikemii u dzieci i młodzieży refundowanych w tej grupie chorych.

Telemedycyna w opiece nad pacjentem z cukrzycą nie jest jednak jedynie potrzebą okresu pandemicznego. Tegoroczne wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego jednoznacznie wskazują, że winna ona być stałym elementem systemu opieki diabetologicznej. Zgodnie z rekomendacjami każda poradnia diabetologiczna powinna być zdolna do przeprowadzenia efektywnej wizyty zdalnej, a osoby z cukrzycą powinny być zachęcane do korzystania z technologii sprzętowych i aplikacji ułatwiających zdalne przeprowadzenie wizyty lekarskiej.

NOWOCZESNE TECHNOLOGIE I TELEMEDYCYNA W DIABETOLOGII TO ROZWIĄZANIA GOTOWE DO ZASTOSOWANIA I EFEKTYWNE KOSZTOWO

Konieczność szybkiej zmiany miejsca nowoczesnych technologii i telemedycyny w opiece nad pacjentem z cukrzycą jasno potwierdzają dane epidemiologiczne oraz analizy kosztowe. W 2018 r. prawie 3 mln dorosłych Polaków było chorych na cukrzycę. W latach 2013–2018 zachorowalność na cukrzycę w Polsce wzrosła w tej grupie o 13,7 proc. Niestety, według wszelkich szacunków, problemy i wyzwania związane z cukrzycą w naszym kraju będą się w najbliższych latach pogłębiać. Jeśli obecna dynamika zachorowań nie ulegnie zmianie, to w 2030 r. w systemie NFZ będzie około 4,2 mln osób z cukrzycą (łącznie niemal 5,25 mln z osobami niezdiagnozowanymi). Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego całkowite koszty leczenia cukrzycy, rozumiane jako suma leczenia samej choroby i jej powikłań, wyniosły tylko w samym 2017 r. ponad 6 mld zł. Według wyliczeń Instytutu Ochrony Zdrowia, aż 50 proc. kosztów cukrzycy w naszym kraju to koszty leczenia powikłań – prawie 70 proc. z nich związanych jest z układem sercowo-naczyniowym.

Niewątpliwie więc zasadność szerokiego praktycznego zastosowania gotowych do implementacji rozwiązań mogących w znaczącym stopniu ograniczyć ryzyko rozwoju zarówno ostrych, jak i późnych powikłań naczyniowych cukrzycy wydaje się oczywista z punktu widzenia systemu ochrony zdrowia w Polsce. Zalety nowych rozwiązań zostały dostrzeżone i docenione przez zdecydowaną większość publicznych systemów ochrony zdrowia w Europie, które stawiają na rozwiązania skuteczniejsze, bezpieczniejsze, a w dłuższym horyzoncie czasowym – znacznie tańsze. Wyniki opublikowanego w czerwcu br. dużego retrospektywnego badania RELIEF, opartego na francuskich danych rejestrowych, jednoznacznie wskazują, iż u pacjentów wykorzystujących systemy monitorowania nastąpiła znamienna redukcja liczby ich hospitalizacji, w tym związanych m.in. z ostrymi powikłaniami cukrzycy (redukcja w cukrzycy typu 1. o 49 proc., a w cukrzycy typu 2. o 39,4 proc.), kwasicą ketonową czy śpiączką cukrzycową.

W Polsce system ciągłego monitorowania glikemii metodą skanowania jest refundowany dla dzieci z cukrzycą typu 1. do 18. roku życia. Na refundację czekają kolejne grupy chorych, także dorosłych, w tym kobiety w ciąży. W tym przypadku korzyści dotyczą również, a może przede wszystkim, redukcji powikłań u noworodków. Wydaje się, że wyjątkową szansą na zmianę takiej sytuacji jest wykorzystanie środków pochodzących z opłaty cukrowej, które właśnie zgodnie z założeniami dedykowane są na „działania edukacyjne i profilaktyczne oraz świadczenia opieki zdrowotnej związane z utrzymaniem i poprawą stanu zdrowia osób z chorobami rozwiniętymi na tle niewłaściwych wyborów i zachowań zdrowotnych, w szczególności z nadwagą, otyłością i cukrzycą” – a cele te mogą być efektywnie spełnione przez szeroką implementację nowoczesnych technologii w opiece nad pacjentem z cukrzycą. W kolejnych latach przeznaczone na ten cel mogą być także środki dedykowane na ochronę zdrowia w ramach Polskiego Ładu. Warto taką szansę wykorzystać, warto zainwestować w nowoczesną kontrolę cukrzycy. Inwestycja ta z pewnością w przyszłości przyniesie zwrot w postaci poprawy stanu zdrowotnego pacjentów z cukrzycą i redukcji kosztów związanych z leczeniem późnych powikłań naczyniowych.

prof. dr hab. n. med. Małgorzata Myśliwiec

Artykuł przygotowany we współpracy z partnerem komercyjnym.

Forum wGospodarce.pl - zobacz specjalny dodatek / autor: Fratria