Energia dla samorządów jest droga. Czy może być inaczej?

Ceny energii elektrycznej w Polsce i w całej Unii Europejskiej podlegają mechanizmom rynkowym, zdefiniowanym w przepisach obowiązującego prawa. Wysokość cen energii, po których w hurcie kupują ją sprzedawcy, jest proporcjonalna do wysokich cen gazu i węgla – ale wciąż także kosztów zakupu praw do emisji CO2. W związku z tym firmy sprzedające prąd gospodarstwom domowym i gospodarce mają mocno ograniczony wpływ na kształtowanie cen finalnych dla odbiorców prądu – informuje Polski Komitet Energii Elektrycznej

Sprzedawcy prądu do gospodarstw domowych, firm, publicznych instytucji, a także samorządów nie są jej producentami. Producenci energii muszą sprzedawać ją na giełdzie energii – wyjątkiem są np. segmenty OZE i wysokosprawnej kogeneracji. Obowiązek ten obejmuje także producentów kapitałowo lub inaczej powiązanych ze sprzedawcami energii. Tych ostatnich w ogromnym stopniu obowiązują ceny giełdowe, w tym kontrakty terminowe.

Mechanizm ten ma za zadanie zapewnienie uczciwej konkurencji między firmami dostarczającymi energię elektryczną odbiorcom końcowym.

Ceny energii na rynku kształtowane przez giełdę

W praktyce cena energii sprzedawanej na giełdzie ustalana jest na podstawie ceny oferowanej przez najdroższą jednostkę funkcjonującą w danym momencie w systemie.

Zasada tzw. ceny krańcowej w polskich warunkach oznacza, że praktycznie zawsze cenę energii kształtują elektrownie węglowe lub elektrownie gazowe.

Przykładowo, podczas słonecznego i wietrznego dnia system energetyczny opiera się na energii ze słońca i wiatru, wspieranej w miarę potrzeb przez najtańsze elektrownie konwencjonalne. Ale już w godzinach wieczornego szczytu zapotrzebowania, kiedy słońce zachodzi, do systemu włączane są coraz droższe elektrownie węglowe i gazowe, co ma wpływ na wzrost cen energii.

Mechanizm ceny krańcowej ma ostateczny wpływ na ceny energii elektrycznej na giełdzie. Nie ma znaczenia sposób jej generacji, to czy powstała ze źródeł najtańszych – OZE - czy też w elektrowniach węglowych lub gazowych.

Europejski rynek energii

Polska jest częścią jednolitego europejskiego rynku energii, funkcjonującego we wszystkich krajach w oparciu o te same reguły określone w prawie. Oznacza to, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, podmioty zagraniczne mogą kupować energię w Polsce, a polskie – za granicą. Transakcje te limitowane są dostępnymi przesyłowymi zdolnościami transgranicznymi, a kierunek transakcji uzależniony jest od występujących w danych obszarach cen.

Dzięki importowi energii okresowo może ona być w Polsce tańsza. Obecnie jednak taniej energii pochodzącej z atomu, OZE, w tym elektrowni wodnych jest na rynku mało.

W wielu krajach Unii Europejskiej ceny energii elektrycznej wyznaczane są głównie przez jednostki gazowe, a są one obecnie oczywiście najdroższe. W ostatnim czasie hurtowa cena w Polsce często bywała niższa niż w strefach sąsiednich, w konsekwencji czego Polska eksportowała energię. Zjawisko to również ma wpływ na ceny energii dostępnej dla polskich sprzedawców.

Enea informuje: oferty na sprzedaż energii dla samorządów uwzględniają sytuację rynkową z minimalną marżą

Enea zawsze przygotowuje dla samorządów, instytucji i firm oferty uwzględniające obecne i prognozowane warunki rynkowe oraz charakterystykę klienta, ponieważ chcemy jak najlepiej dopasować warunki do jego zapotrzebowania. Stosowana jest minimalna marża - informuje spółka.

Konkretne oferty dla samorządów uwzględniają profil klienta, a więc zmienność pobieranej energii w poszczególnych godzinach doby.

Rynek energii jest bardzo dynamiczny ze względu przede wszystkim na obecny kryzys energetyczny w Europie, wywołany przez Rosję. Obecnie ceny zmieniają się z dnia na dzień. Wyzwaniem jest bardzo duża zmienność cen na giełdzie oraz rekordowo niskie obroty. Zakup energii w celu zabezpieczenia warunków umowy rozciąga się w czasie, co powoduje, że w cenie energii elektrycznej kalkulowane jest ryzyko zmiany cen – informuje Enea.

Enea oferuje również inne elastyczne formy zakupu energii, z których mogą korzystać samorządy. Ze względu na zmienność zapotrzebowania na energię (np. zimą, w dni robocze, w godzinach południowych i wieczornych) energia może być kupowana np. w produktach krótszych niż rok (np. kwartały, miesiące), w produktach godzinowych (dostawa energii w godzinach szczytowych) oraz na rynku dnia następnego i bieżącego – bezpośrednio przed dostawą energii.

Spółka zachęca samorządy do korzystania z powyższych możliwości – kupowanie energii w  drodze przetargu to nie jedyny i wcale nie zawsze najlepszy rodzaj zakupu, czasem energię można kupić taniej.

Sprzedaż energii podlega zasadom rynkowym. Samorządy mogą korzystać także z ofert innych sprzedawców energii – w Polsce do sprzedaży energii uprawnionych jest aż 184 podmiotów.

Enea zawsze przygotowuje oferty uwzględniające obecne i prognozowane warunki rynkowe oraz charakterystykę klienta, ponieważ chcemy jak najlepiej dopasować warunki do jego zapotrzebowania.

Istotnym elementem wyceny kontraktu jest konkretny profil zużycia energii przez klienta. Ostatnio bardzo wzrosły ceny energii w godzinach szczytu w dni robocze, tj. od 7.00-22.00 (produkt PEAK5), co ma ogromny wpływ na cenę kontraktu dla samorządów. Niewłaściwym jest porównywanie zaoferowanej przez ENEA ceny wyłącznie do ceny produktu bazowego (BASE) na rynku terminowym czy do ceny energii na rynku dnia następnego, która dotyczy energii dostarczanej dziś/jutro – informuje spółka. Produkt bazowy to typ produktu na rynku hurtowym, w którym dostawa energii obejmuje jednakową ilość w każdej godzinie okresu. Przykładowo kupując 1 MW w danym produkcie otrzymujemy 1 MWh równo w każdej godzinie roku.

Skokowe ceny energii elektrycznej to efekt głównie wysokich cen gazu i węgla, które ponownie zaczęły rosnąć z powodu odbicia gospodarczego po pandemii, ale również wskutek sytuacji na rynku surowców związanej z agresją Rosji na Ukrainę.

Rekordowe ceny odnotowywane są praktycznie w całej Europie.

Dodatkową przyczynę stworzyła sama Unia Europejska kształtują politykę klimatyczną, w szczególności chodzi o system EU ETS i cały czas utrzymujące się astronomiczne ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO2). Inflacja podnosi także koszty stałe i inwestycyjne spółek energetycznych. UE z powodu kryzysu na rynku energii powinna zademonstrować solidarność - i dostosować politykę klimatyczną, w tym cele redukcji opłat, do możliwości poszczególnych krajów.

Ad. Radom – przekłamanie w komunikacji miasta

Odnośnie oferty złożonej w ramach przetargu dla Radomia zwracamy uwagę, że obecnie obowiązująca cena energii dla klienta wynika z przetargu przeprowadzonego jesienią 2020 roku. W tamtym czasie ceny energii na rynku hurtowym, także w kontraktach z dostawą w latach 2021 – 2022, były rekordowo niskie, co umożliwiło sprzedawcy zaoferowanie tak niskiej ceny. Klient uniknął tym samym istotnej podwyżki cen na rok 2022 i tym samym podwyżka cen na kolejny okres jest bardziej dotkliwa. W porównaniu do roku 2022 należy zwrócić uwagę, że cena energii na rok 2023 jest 7,5 razy wyższa od ceny w roku 2022. Podawana przez miasto Radom wartość (9 razy większa płatność) wynika także ze wzrostu zapotrzebowania klienta na energię (wzrost o 16,4 proc.) - czytamy w komunikacie spółki.

Czytaj też: Koreańczycy gotowi na budowę 6 reaktorów w Polsce

Enea/mt