Bezglutenowa moda, czy konieczność?

Nie ma chyba bardziej kontrowersyjnego składnika żywnościowego, niż gluten. To białko naturalnie występujące w zbożach, odpowiadające za strukturę i właściwości danego zboża. Jest też najczęściej eliminowanym produktem z diety, a moda na diety bezglutenowe nieustannie rośnie. Czy to aby na pewno dobrze? Czy każdy powinien ograniczyć gluten i zamienić go na wersję produktów bezglutenowych?

Czym jest gluten?

To białko zapasowe występujące w niektórych rodzajach zbóż. Dwoma głównymi białkami glutenu są glutenina i gliadyna. Ich obecność polepsza strukturę, oraz właściwości zboża, działając jak klej, który pozwala uzyskać pożądaną konsystencję ciasta. Znajdziemy go w pszenicy, życie, orkiszu i jęczmieniu. Choć naturalnie owies nie zawiera glutenu, to w wyniku różnych zanieczyszczeń, często może wywoływać dolegliwości u osób nietolerujących, lub mających nadwrażliwość na to białko. Zdarza się też, że jest obecny w produktach, w jakich byśmy tego w ogóle nie podejrzewali, na przykład w wędlinach i gotowych produktach garmażeryjnych.

Nietolerancja glutenu

Zdecydowana większość z nas nie doświadcza żadnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych po spożyciu glutenu. Jednak niektóre osoby mogą doświadczyć bólów brzucha, biegunki, lub zaparć oraz zmęczenia. Celiakia, czyli całkowita nietolerancja glutenu dotyka tylko 2 proc. ludzi na całym świecie. Takie osoby powinny rygorystycznie podchodzić do swojej diety, ponieważ celiakia jest chorobą autoimmunologiczną. Oznacza to, że organizm sam atakuje własne tkanki i narządy. W tym przypadku atakuje własne kosmki jelitowe – wypustki jelita cienkiego, odpowiedzialne za wchłanianie składników pokarmowych.

W rezultacie zanikają one, a chory nie jest w stanie prawidłowo przyswajać pożywienia, zaś proces trawienia jest zaburzony i objawia się wieloma nieprzyjemnymi objawami. Oprócz tego chory jest niedożywiony i brakuje mu składników odżywczych. Jeśli zatem podejrzewacie u siebie nietolerancję glutenu, koniecznie udajcie się do specjalisty, który zleci wykonanie badań na obecność przeciwciał. Możliwe będzie także wykonanie badań genetycznych, lub biopsji części jelit.

Kiedy unikać glutenu?

Zdecydowanie osoby niemające żadnych problemów po spożyciu glutenu, nie powinny go unikać. W ten sposób możemy nawet nabawić się późniejszej nietolerancji. Natomiast unikać go powinny osoby z nadwrażliwością, nietolerancją, lub wspomnianą już celiakią. Na szczęście obecnie na rynku możemy znaleźć wiele odmian produktów w wersji bezglutenowej. Znaleźć możemy bezglutenowe pieczywo, wyroby cukiernicze, makarony, słodycze i  ciastka. Takie produkty smakowo będą dużo gorsze, a ich skład i konsystencja nie będzie taka jak w ich normalnych, glutenowych odpowiednikach. Nieprawdą jest to, że produkty bezglutenowe są o wiele zdrowsze oraz, że będą lepszym rozwiązaniem dla dbających o zdrowie. Często są one nawet bardziej przetworzone, z dodatkiem cukru i niezdrowych tłuszczy. Będą również zawierały zdecydowanie mniej błonnika i składników mineralnych. Wynika to z użytego zboża, które nie jest tak samo wartościowe jak inne rodzaje zbóż.

Na szczęście nie trzeba rezygnować z ryżu, ziemniaków, gryki i kukurydzy. Świetnym sposobem na uzupełnienie witamin i minerałów będzie komosa ryżowa, amarantus i tapioka. Dieta bezglutenowa nie musi być wcale nudna i niesmaczna. Wystarczy trochę poszukać w internecie, lub książkach kucharskich, w jaki sposób łączyć nowe produkty, w sposób który pozwoli wytworzyć nowe i nieznane wcześniej produkty.

Filip Siódmiak