Jak w praktyce ograniczyć spożycie tłuszczów trans?

Ograniczenie spożycia tłuszczów trans stanowi istotny element profilaktyki zdrowotnej, szczególnie w kontekście chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2 oraz niektórych nowotworów.

Tłuszcze trans, będące izomerami trans nienasyconych kwasów tłuszczowych występują zarówno w produktach pochodzenia naturalnego, przeważnie w tłuszczu mlecznym, jak i powstawać mogą w wyniku współczesnych procesów technologicznych, takich jak utwardzanie olejów roślinnych.

Gdzie znajdziemy tłuszcze trans?

Badania przeprowadzone przez Instytut Żywności i Żywienia oraz Zakład Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wykazały znaczące zróżnicowanie zawartości tłuszczów trans w popularnych produktach tłuszczowych dostępnych na rynku. Najwyższe stężenia izomerów trans stwierdzono w twardych margarynach kostkowych przeznaczonych do pieczenia, gdzie ich udział w całkowitym składzie kwasów tłuszczowych dochodził do nawet 22 proc. Dla porównania, w masłach odnotowano zawartość rzędu 2–3 proc., natomiast w margarynach miękkich kubkowych wartości te nie przekraczały 1,1 proc.

Z punktu widzenia zdrowia publicznego, preferowane są produkty o niskiej zawartości tłuszczów nasyconych i izomerów trans, a wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych nienasyconych. W tym kontekście margaryny miękkie prezentują korzystniejszy profil lipidowy niż masło czy pozostałe miksy tłuszczowe przeznaczone do pieczenia lub smarowania.

Poza produktami do smarowania pieczywa i pieczenia, głównymi źródłami tłuszczów trans w diecie są wyroby cukiernicze produkowane przemysłowo, słodycze, potrawy typu fast food oraz dania typu instant. Z uwagi na brak obowiązku bezpośredniego deklarowania zawartości izomerów trans na etykietach, ich obecność można rozpoznać po obecności w składzie określeń takich jak „częściowo utwardzony” lub „częściowo uwodorniony olej roślinny”. Takie nazewnictwo obecne na opakowaniu produktów spożywczych powinno od razu wzbudzić naszą uwagę i skłonić do odłożenia takiego produktu z powrotem na sklepową półkę.

Mylne oznaczenie

Całkowicie utwardzone tłuszcze nie zawierają izomerów trans, jednak ich wysoka zawartość tłuszczów nasyconych również czyni je niepożądanym składnikiem diety. Rekomendacje dotyczące ograniczenia spożycia tłuszczów trans wskazują na konieczność utrzymania ich udziału poniżej 1 proc. całkowitej energii dostarczanej z pożywieniem.

Jak ograniczyć ich spożycie?

Zalecane działania w kierunku zmniejszenia podaży tłuszczy trans w dziennej racji pokarmowej obejmują między innymi:

• Eliminację produktów wysoko przetworzonych;

• Dokładną analizę etykiet pod kątem obecności utwardzonych tłuszczy roślinnych;

• Ograniczenie żywności typu fast food czy instant, słonych przekąsek (chipsy, krakersy, chrupki), słodyczy oraz wyrobów cukierniczych;

• Wybór żywności o korzystnym składzie tłuszczowym, w tym nasion, orzechów i olejów roślinnych.

W perspektywie przewiduje się także dalsze uregulowania prawne na poziomie Unii Europejskiej, mające na celu ograniczenie zawartości tłuszczów trans w środkach spożywczych.

Filip Siódmiak

»» Inne porady dotyczące zdrowia i diety czytaj tutaj:

Jedząc, nie spieszmy się. Nie warto

Przez ten błąd nie chudniesz! Dietetyk radzi

Patenty na podjadanie – jak wdrożyć je w życie

Zasady zdrowej diety – 32 praktyczne zalecenia

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje