Kawa parzona czy rozpuszczalna – gdzie tkwi różnica?

Kawa, obok herbaty, jest jednym z najczęściej spożywanych napojów na świecie. Codziennie przygotowujemy ją na kilka różnych sposobów. Wśród nich najpopularniejsze to tradycyjna kawa parzona, zarówno metodą przelewową, jak i zalewana oraz kawa rozpuszczalna.

Mimo, iż w przestrzeni publicznej często spotyka się opinie sugerujące potencjalnie większe korzyści zdrowotne wynikające ze spożycia jednej z nich, to jednak różnice między tymi produktami mają charakter głównie technologiczny, nie zaś jakościowy w sensie wartości odżywczej.

Różnice między kawą parzoną, a rozpuszczalną

Kawa rozpuszczalna często zwana także kawą instant powstaje w procesie suszenia ekstraktu wodnego z wcześniej zaparzonych ziaren kawy.

Najczęściej stosuje się jedną z dwóch metod technologicznych: suszenie rozpyłowe lub liofilizację. W obu przypadkach uzyskany produkt końcowy zawiera jedynie składniki obecne w ekstrakcie kawowym – bez dodatku substancji chemicznych, aromatów czy konserwantów. Stanowi więc ona pełnowartościowy produkt kawowy, a różnice w profilu sensorycznym, takie jak aromat czy smak wynikają głównie z zastosowanej technologii oraz rodzaju surowca.

Z kolei kawa parzona przygotowywana jest bezpośrednio ze zmielonych ziaren kawowca, poprzez kontakt z gorącą wodą, skutkując ekstrakcją kofeiny, polifenoli, oraz innych związków bioaktywnych do naparu.

Sposób parzenia, na przykład za pomocą ekspresu ciśnieniowego, przelewowego czy tradycyjnego zaparzania w filiżance wpływa na ostateczne stężenie owych substancji w gotowym naparze.

Uwaga na ten rodzaj kawy

Warto jednocześnie zaznaczyć, że tak zwane napoje kawowe, jak gotowe kawy mleczne w butelkach, kawy w proszku typu „3w1” nie powinny być utożsamiane z kawą sensu stricte.

Produkty te zawierają jedynie śladowe ilości ekstraktu kawowego, a dominującymi składnikami są cukier, syrop glukozowy, tłuszcze roślinne i regulatory smaku. Ich wartość odżywcza oraz potencjalny wpływ na zdrowie znacząco odbiegają od właściwości czystej kawy.

Jak działa na organizm?

Głównym związkiem psychoaktywnym w kawie jest kofeina – alkaloid purynowy, działający jako antagonista receptorów adenozynowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Kofeina zwiększa poziom czujności, skraca czas reakcji, a także poprawia koncentrację oraz funkcje kognitywne.

Obok kofeiny kawa zawiera również znaczące ilości polifenoli, w tym kwasu chlorogenowego, pełniącego funkcję antyoksydacyjną. Związki te neutralizują wolne rodniki i wspierają mechanizmy obronne organizmu przed stresem oksydacyjnym, który uznawany jest za jeden z głównych czynników odpowiedzialnych za przyspieszenie procesów starzenia się komórek oraz rozwóju chorób cywilizacyjnych, takich jak miażdżyca, nowotwory czy cukrzyca typu 2.

W kawie występują także diterpeny – kafestol i kahweol – wpływające na metabolizm cholesterolu. Ich zawartość zależy jednak od sposobu przygotowania kawy. Kawa filtrowana zawiera znacznie mniejsze ilości tych związków w porównaniu do kawy przygotowanej metodą bez filtra – zalewanej.

Obawy dotyczące negatywnego wpływu spożycia kawy na układ sercowo-naczyniowy są powszechne, jednak liczne badania epidemiologiczne i metaanalizy nie potwierdzają jednoznacznie owych zależności. Wręcz przeciwnie – aktualne dane sugerują, iż umiarkowane spożycie kawy, to znaczy 3–4 filiżanki dziennie nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca.

Zgodnie z informacjami udostępnionymi przez Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, regularne spożycie filtrowanej kawy nie zwiększa ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego, o ile nie towarzyszy mu nadmierne spożycie cukru czy tłuszczu. Warto jednocześnie zaznaczyć, iż osoby z nadciśnieniem tętniczym lub chorobami rytmu serca powinny indywidualnie konsultować spożycie kawy z lekarzem prowadzącym lub dietetykiem klinicznym.

To którą wybrać?

Z punktu widzenia wartości odżywczej oraz wpływu na zdrowie, zarówno kawa parzona, jak i rozpuszczalna mogą być elementem zbilansowanej diety.

Ostateczny wybór metody przygotowania napoju zależy jednak głównie od preferencji smakowych i praktycznych, a nie od istotnych różnic zdrowotnych. Kluczowe jest, by wybierać produkty bez dodatku cukru, syropów i tłuszczów utwardzonych oraz spożywać kawę w umiarkowanych ilościach.

Filip Siódmiak

»» O diecie i zdrowiu czytaj też tutaj:

Powiedz jaką kawę pijesz, a powiem ci kim jesteś

Co w zamian za kawę?

Kawa zamiast śniadania - czy to ma sens?

Kawa rano czy po południu? To jednak ma znaczenie…

»» Odwiedź wgospodarce.pl na GOOGLE NEWS, aby codziennie śledzić aktualne informacje