Polskie firmy rodzinne przynoszą gospodarce ponad 320 mld zł rocznie

36 proc. firm w Polsce to zdeklarowane przedsiębiorstwa rodzinne, które wytwarzają 18 proc. PKB - wynika z przedstawionego we wtorek raportu "Firma rodzinna to marka", który przygotował Instytut Biznesu Rodzinnego.

828 tys. firm działających w Polsce deklaruje, że są przedsiębiorstwami rodzinnymi. Przynoszą one gospodarce rocznie 322 mld złotych - powiedziała PAP dr Ewa Więcek - Janka, ekspert Instytutu Biznesu Rodzinnego (IBR), jedna ze współautorek raportu.

Dodała, że 2 mln 116 firm (92 proc.) to firmy "potencjalnie rodzinne", czyli takie, których właścicielami są rodziny, ale nie przyznają się do "rodzinności", bo boją się "zaszufladkowania", skojarzenia z "prywaciarzami i badylarzami", co wynika z zaszłości PRL-u.

Dla porównania, w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie firmy rodzinne stanowią od 80 do 90 proc. przedsiębiorstw, a w UE - ok. 75 proc. - wynika z danych przedstawionych w raporcie IBR.

Firmy rodzinne - jak wynika z raportu - to w większości mikroprzedsiębiorstwa o zasięgu lokalnym, "które działają na rynku od 10 do 20 lat". 32 proc. firm rodzinnych działa w branży handlowej (hurtowej i detalicznej), 16 proc. - zajmuje się przetwórstwem przemysłowym, a 12 proc. działa w sektorze budowlanym.

Właścicielami przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce w większości są mężczyźni - 69 proc. Według autorów opracowania "to zgodne ze światowymi trendami".Jak zaznaczono w raporcie, "znacząca większość, bo aż 92 proc. rodzin biznesowych w Polsce posiada powyżej 50 proc. udziałów w biznesie, co odpowiada strukturze wielkościowej firm rodzinnych".

Taki pakiet posiadają firmy mikro i małe. Pakiet własnościowy powyżej 25 proc. posiadają firmy małe i średnie – dodano.

Przedsiębiorstwa rodzinne działają głównie na rynku lokalnym (36 proc.), zasięg regionalny ma 24 proc., a krajowy - 26 proc. Na rynku europejskim działa 12 proc. polskich firm rodzinnych, natomiast na globalnym - 2 proc.

Według autorów raportu głównym kierunkiem eksportu polskich firm rodzinnych są Niemcy (48 proc.) i Francja (17 proc.).

Jak podkreślają autorzy raportu, ważnym czynnikiem rozwoju rodzinnych przedsiębiorstw jest sukcesja. Pierwsza sukcesja, w ocenie autorów opracowania, jest "jedną z trudniejszych faz w cyklu życia firm rodzinnych i często determinuje ich dalsze losy". W np. Szwajcarii czy Niemczech sukcesję z pierwszego do drugiego pokolenia przechodzi, jak wynika z raportu, "tylko 30 proc. firm rodzinnych, a z drugiego do trzeciego pokolenia tylko 10 proc.". Zdaniem ekspertów w momencie spisania planu sukcesji lub wdrożenia "pewnych mechanizmów ładu rodzinnego" rośnie skuteczność sukcesji.

Ze wspomnianych 30 proc. wskaźnik ten wzrasta do 78 proc. - warto więc o sukcesji rozmawiać i ją formalizować" - uważa dr Adrianna Lewandowska, prezes Instytutu Biznesu Rodzinnego.

Według autorów raportu nieodpowiednio przeprowadzona "pierwsza fala procesów sukcesyjnych w Polsce", to zagrożenie dla polskiej gospodarki.

57 proc. firm rodzinnych, które planuje sukcesję w ciągu 5 lat generuje przychód 183,54 mld zł rocznie. A ponieważ według światowych statystyk ok. 30 proc. firm potrafi przejść z pierwszego do drugiego pokolenia, zagrożonych jest 70 proc. z nich, czyli kapitał o wartości 128,5 mld zł - napisano w raporcie.

W obecnym konkurencyjnym świecie coraz bardziej widoczne stają się korzyści z podkreślania rodzinnego charakteru firmy. Jak wskazują autorzy raportu, kryzys finansowy wpłynął na powstanie kryzysu zaufania konsumentów do "+bezimiennych+ koncernów międzynarodowych".

Konsumenci poszukują i ufają biznesom z „twarzą” - podkreślono.

Profesor Szkoły Głównej Handlowej Jan Klimek dodaje, że firma rodzinna sama w sobie jest marką.

W Szwajcarii czy Niemczech np. dla banków firmy rodzinne są bardziej wiarygodne niż start-upy czy korporacje, bo za nimi stoi nazwisko właściciela. Na Zachodzie warto więc być firmą rodzinną i tym się szczycić. W Polsce takie postrzeganie rodzinnych biznesów dopiero się zaczyna - mówi Klimek.

Instytut Biznesu Rodzinnego promuje rodzinność firm, m.in. przez organizowany konkurs Firma Rodzinna Roku, w którym jury premiuje przedsiębiorców równoważących umiejętności biznesowe oraz swoje zaangażowanie na rzecz lokalnej społeczności. Raport "Firma rodzinna to marka" zawiera podsumowanie wyników prac badawczych realizowanych od lutego 2016 do października 2016, w ramach projektu Statystyka firm rodzinnych, realizowanego z grantu udzielonego przez Komisję Europejską.

Dane opracowano na podstawie 2291 wywiadów telefonicznych. Do realizacji projektu Instytut Biznesu Rodzinnego zawiązał konsorcjum, w skład którego obok instytutu weszło Centrum Badań i Edukacji Statystycznej GUS.