RPD: Spokrewniony rodzic zastępczy opiekujący się niepełnosprawnym dzieckiem powinien otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne

Rodzic zastępczy niespokrewniony, który rezygnuje z pracy, by opiekować się dzieckiem z orzeczoną niepełnosprawnością, powinien otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne - uważa RPD Marek Michalak. Rzecznik zaapelował do szefowej MRPiPS o odpowiednie zmiany legislacyjne.

W wystąpieniu do minister Elżbiety Rafalskiej, Rzecznik zwraca uwagę na trudną sytuację niezawodowych rodzin zastępczych, przyjmujących na wychowanie dzieci, legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności wykluczającej samodzielną egzystencję lub wymagającej stałego wsparcia w trakcie leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Rzecznik wskazuje, że rodzina zastępcza niespokrewniona z dzieckiem otrzymuje świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, jednak - podobnie jak rodzina zastępcza spokrewniona - pozbawiona jest wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Choć rodzina zastępcza powinna mieć na uwadze, że może zaistnieć konieczność partycypowania w kosztach utrzymania dziecka, w granicach nie objętych świadczeniami, to zdaniem Rzecznika brak jest podstaw do różnicowania niezawodowych rodzin zastępczych spokrewnionych i niespokrewnionych z dzieckiem (niezawodowych) w zakresie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z pracy w celu sprawowania opieki nad dzieckiem przyjętym na wychowanie.

W razie konieczności rezygnacji z pracy zarobkowej, ze względu na konieczność opiekowania się dzieckiem z niepełnosprawnością sytuacja rodziców naturalnych i zastępczych (spokrewnionych i niespokrewnionych z dzieckiem) jest taka sama - argumentuje Michalak.

"Choć świadczenie pielęgnacyjne stanowi pomoc dla osoby opiekującej się niepełnosprawnym dzieckiem, to w efekcie korzyść z niego czerpie podopieczny, który ma zapewnioną opiekę bliskiej osoby" - dodaje RPD.

Z obowiązujących przepisów wynika, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje niezawodowym rodzinom zastępczym. W wystąpieniu do Rafalskiej rzecznik wskazuje na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2008 r. który uznał, że w razie konieczności rezygnacji z pracy zarobkowej ze względu na konieczność opiekowania się niepełnosprawnym dzieckiem sytuacja rodziców naturalnych i zastępczych jest taka sama. Zdaniem sędziów, różnicowanie ich pozycji w tym zakresie było przejawem naruszenia zasady równości.

Choć w orzeczeniu TK mowa jest tylko o rodzinach zastępczych spokrewnionych, to - zdaniem Michalaka - ograniczenie to wynikało z przedstawionego Trybunałowi pytania prawnego, a TK w swoich rozważaniach nie dokonywał rozróżnienia pomiędzy rodzinami zastępczymi na spokrewnione i niespokrewnione. "Stwierdził wręcz, że zarówno rodzina zastępcza (a więc spokrewniona jak i niespokrewniona) jest tak samo jak rodzina naturalna zobowiązana do pieczy nad dzieckiem. Rozważania te pozostają aktualne pomimo że od 2012 r. obowiązuje ustawa regulująca wpieranie rodziny i system pieczy zastępczej" - wskazał RPD.

MRPiPS ma 30 dni, by odpowiedzieć na pismo rzecznika.

Świadczenie pielęgnacyjne, które obecnie wynosi 1406 zł, otrzymać może rodzic bądź faktyczny opiekun dziecka, jeśli rezygnuje z pracy, by opiekować się niepełnosprawnym dzieckiem. Świadczenie to przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała przed ukończeniem przez nią 18. roku życia (lub 25. roku życia, jeśli się uczy).

PAP/ as/