Fintech w Polsce – jakie perspektywy rozwoju?

Rządowa Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju wskazuje Fintech jako jeden z tych strategicznych sektorów, które mogą się stać przyszłymi motorami polskiej gospodarki. Potrzeba jednak wielu działań, aby w pełni wykorzystać potencjał tej branży – pisze w „Polskim Kompasie 2018” Jarosław Kroc, prezes zarządu Accenture w Polsce.

Polska gospodarka jest jedną z najprężniej rozwijających się w Europie. Warto jednak zauważyć, że poziom innowacyjności i tempo wdrażania nowoczesnych rozwiązań nie w każdym sektorze są jednakowe. Do najbardziej innowacyjnych i zaawansowanych technologicznie należy obecnie branża finansowa, której częścią jest Fintech. Chociaż to młody segment rynku, niewątpliwie ma szansę stać się w nadchodzących latach ważną częścią polskiej gospodarki.

Według raportu „FinTech Hub Polska” przygotowanego w 2017 r. na zlecenie Fundacji FinTech Poland na podstawie analiz rynkowych Accenture w Polsce i w oparciu o badanie przeprowadzone przez Obserwatorium.biz, inwestycje branży Fintech w naszym kraju osiągnęły najwyższą wartość spośród wszystkich państw Europy Środkowo-Wschodniej i wyniosły ponad 860 mln euro w 2016 r., co stanowiło ok. 40 proc. wartości inwestycji w tym regionie (pełny raport dostępny na stronie accenture.pl). Autorzy raportu zwracają uwagę również na to, że Polska posiada wiele elementów sprzyjających dynamicznemu rozwojowi tego sektora: centralne położenie w Europie i przynależność do Unii Europejskiej, silny, nowoczesny i otwarty na innowacje sektor bankowy, dostępność młodej, dobrze wykształconej kadry, a także ugruntowaną współpracę z międzynarodowymi instytucjami finansowymi – Polska jest bowiem jednym z najważniejszych centrów outsourcingowych dla tej branży w Europie.

Jednak aby potencjał polskiego rynku Fintech został w pełni wykorzystany, należy jak najszybciej usunąć bariery, które spowalniają jego rozwój. W tym celu potrzebne są przede wszystkim bliska współpraca biznesu i państwa oraz stworzenie systemu wspierania młodych, innowacyjnych firm, dzięki czemu będą one mogły się stać konkurencyjne na międzynarodowym rynku. Niewątpliwie warto wspomagać ich rozwój, gdyż tworzą one wartość nie tylko dla biznesu, lecz przede wszystkim dla społeczeństwa, które dzięki cyfrowej transformacji zyskuje większy dostęp do nowoczesnych produktów i usług finansowych.

Kierunki rozwoju polskich Fintechów

W wywiadach z przedstawicielami banków i firm fintechowych przeprowadzonych przez Obserwatorium.biz na potrzeby raportu „FinTech Hub Polska” wskazano, że priorytetowymi specjalizacjami dla polskiej branży innowacji finansowych powinny być płatności oraz usługi związane z udzielaniem kredytów i pożyczek. Warto zauważyć, że kierunki te wpisują się w trendy globalne. Z badań Accenture wynika bowiem, że największa wartość wszystkich inwestycji w sektorze Fintech na świecie w latach 2010–2016 dotyczyła kredytów i pożyczek (31 proc.), a na drugim miejscu znalazły się płatności (29 proc.).

Faktem jest, że polski rynek płatności już teraz jest bardzo nowoczesny, co stanowi dobry punkt wyjścia do pogłębienia specjalizacji. Obszary, na które warto zwrócić szczególną uwagę, to płatności internetowe, przelewy bezpośrednie peer-to-peer, wymiana walut, rozwiązania oparte na mobilnych portfelach czy technologii blockchain. Z kolei na rynku kredytów i pożyczek udzielanych zarówno przez banki, jak i podmioty pozabankowe pożądane będą z pewnością innowacyjne rozwiązania dotyczące np. oceny ryzyka kredytowego lub kanałów sprzedaży, które pomogą poszczególnym podmiotom wyróżnić się wśród konkurencji.

Rozwiązania wspierające usługi związane z płatnościami oraz udzielaniem kredytów są atrakcyjne dla branży finansowej ze względu na szeroką bazę potencjalnych klientów w Polsce. Warto jednak zauważyć, że cieszą się one również znaczącą popularnością na świecie, a więc miałyby duże szanse na sukces eksportowy.

Niewielka skala, ale duży potencjał Według „Mapy polskiego Fintechu 2018”, najnowszego raportu przygotowanego przez Accenture w Polsce wspólnie z Fundacją Fintech Poland oraz Cashless.pl, w sektorze FinTech w naszym kraju działa obecnie ponad 170 firm (pełny raport dostępny na accenture.pl). Większość z nich tworzą niewielkie zespoły, liczące po kilkudziesięciu pracowników. Ich głównym źródłem finansowania jest kapitał własny. Niemal trzy czwarte tych firm uzyskuje przychody nieprzekraczające 5 mln zł rocznie. Wiele z nich rozpoczęło już ekspansję zagraniczną. Ich głównym rynkiem docelowym jest Europa Zachodnia, gdzie działa ok. 40 proc. rodzimych Fintechów.

Polskie firmy specjalizujące się w technologiach finansowych to w większości podmioty działające na niewielką skalę, ale o bardzo dużych możliwościach. Aby zostały one w pełni wykorzystane, potrzebne są proaktywna i przyjazna polityka regulacyjna oraz zrozumienie i wsparcie ze strony organów nadzorujących. Duże znaczenie ma również dostęp do wykształconej kadry i postawa dojrzałych instytucji finansowych. Analiza poszczególnych uwarunkowań pokazuje, że są one w Polsce dość korzystne, niemniej warto podejmować kolejne działania zmierzające do stworzenia jeszcze bardziej przyjaznego Fintechom otoczenia.

Jednym ze wspomnianych uwarunkowań jest dostępność specjalistów. Po tym względem Polska ma dość dobrą pozycję na tle innych krajów. Działa tu ponad 450 ośrodków akademickich, w których kształci się obecnie ok. 1,5 mln młodych ludzi, co stanowi 10 proc. studentów całej Europy. Jeszcze do niedawna wyzwaniem było zatrzymanie talentów w kraju, jednak dzięki rosnącej liczbie atrakcyjnych finansowo i rozwojowo ofert pracy coraz częściej się to udaje.

Na ponadprzeciętnym poziomie znajduje się także rozwój technologiczny polskiego sektora bankowego. Wdrażane tu rozwiązania należą do najnowocześniejszych w Europie. Doskonałym przykładem tego jest projekt mBox realizowany przez mBank w strategicznym partnerstwie z Accenture, który polega na wdrożeniu nowych serwisów transakcyjnych we francuskim La Banque Postale w oparciu o rozwiązania funkcjonujące obecnie w mBanku. Dzięki sprzedaży licencji mBank ma możliwość dokonania transferu wiedzy bazującej na rozwiązaniach zaprojektowanych i wdrożonych w Polsce, przy udziale polskich specjalistów.

Co niezwykle ważne, duże banki w Polsce nie tylko chętnie korzystają z wiedzy i doświadczenia globalnych firm technologicznych, lecz są także otwarte na współpracę z mniejszymi, innowacyjnymi podmiotami. A to istotny warunek rozwoju rynku Fintechowego.

Niemniej ważna jest w tym procesie rola państwa. Otoczenie regulacyjne i wsparcie rządowe należą do kluczowych czynników warunkujących skuteczny rozwój polskiego rynku innowacji finansowych. Niezbędne jest dalsze upraszczanie systemu podatkowego, systemu ubezpieczeń społecznych oraz innych obszarów administracji publicznej, aby zachęcić zarówno dużych inwestorów, jak i mikroprzedsiębiorców do zakładania, rozwijania i inwestowania w działalność innowacyjną w Polsce.

Państwo przyjazne Fintechom

Kraje, które przodują w rozwoju Fintechów, takie jak Singapur, Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone, wyróżniają się bardzo przyjaznym dla tych podmiotów otoczeniem regulacyjnym. Warto docenić to, że także w Polsce wiele zostało już zrobione w kierunku stworzenia warunków stymulujących rozwój innowacji finansowych.

Pozytywnie należy ocenić wprowadzenie małej instytucji płatniczej, powstanie programu Innovation Hub w Urzędzie Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF), za pośrednictwem którego organ nadzorujący prowadzi dialog z uczestnikami rynku Fintechowego, a także utworzenie Departamentu Innowacji Finansowych FinTech w UKNF. Pojawiła się też zapowiedź „piaskownicy regulacyjnej”. Stworzenie środowiska prawnego, w którym przedsiębiorcy przy ograniczonych wymogach regulacyjnych będą mogli oferować i testować innowacyjne rozwiązania, jest niezwykle istotne dla rozwoju nowoczesnych technologii w finansach.

Kolejną formą wsparcia dla branży Fintech, obok legislacji, jest tworzenie programów rządowych na rzecz rozwoju innowacji. I takie programy również w Polsce funkcjonują, np. #StartInPoland opracowany przez Ministerstwo Rozwoju wspólnie z Radą ds. Innowacyjności, który jest obecnie największym programem dla start-upów w Europie Środkowo-Wschodniej. W ramach #StartInPoland organizowany jest także konkurs Scale-up prowadzony przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), którego formuła opiera się na współpracy start-upów z dużymi i średnimi przedsiębiorstwami oraz na przeprowadzaniu wdrożeń konkretnych rozwiązań. Dzięki temu młode firmy mają szansę nie tylko na zdobycie praktycznego doświadczenia, lecz także na nawiązanie cennych kontaktów i zdobycie potencjalnych partnerów biznesowych lub inwestorów. Start-upy działające w obszarze Fintech, które mają przynajmniej gotowy prototyp oraz model biznesowy, mogą również ubiegać się o wsparcie rządowe z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Warto także wspomnieć o inicjatywach, które jednoznacznie pokazują, że nastawienie państwa do cyfryzacji gospodarki jest pozytywne i proaktywne oraz stwarza liczne możliwości współpracy sektora publicznego i prywatnego. Dobrym przykładem jest tutaj program „Od papierowej do cyfrowej Polski”, który ma na celu m.in. zwiększenie poziomu obrotu bezgotówkowego, stworzenie systemu elektronicznej identyfikacji tożsamości czy rozwoju projektów powiązanych z cyfrowymi walutami.

Podsumowanie

Zainteresowanie rynkiem Fintechowym jest w Polsce bardzo duże. Zarówno państwo, jak i biznes – tak polski, jak i globalny – mają świadomość rosnącej roli innowacji technologicznych w branży finansowej oraz przewagi konkurencyjnej, jaką mogą one zaoferować. Dlatego podmioty, które decydują się rozwijać działalność w tym obszarze, mogą liczyć na wiele możliwości związanych z uzyskaniem finansowania, zaprezentowaniem swoich rozwiązań czy nawiązaniem współpracy z większymi podmiotami. To jednak wciąż za mało, by polskie Fintechy mogły się stać globalnymi liderami. Tempo prac nad nowoczesnymi rozwiązaniami na świecie jest oszałamiające. Należy się zatem skupić na usuwaniu barier wzrostowych dla tego rynku w Polsce oraz na dostosowaniu regulacji, które często uniemożliwiają szybkie wprowadzanie na rynek stworzonych przez Fintechy rozwiązań.

Jarosław Kroc, prezes zarządu Accenture w Polsce

Wydanie „Polskiego Kompasu 2018” dostępne jest na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne

Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika