Technologia wymusza nowe modele społeczno-gospodarcze

Automatyzacja i robotyzacja nie mogą być celem samym w sobie, a jedynie narzędziem umożliwiającym realizację poprawnie zdefiniowanych priorytetów. Uruchomienie i zaprojektowanie takich procesów jest dzisiaj wyzwaniem dla Polski, zarówno w wymiarze krótkookresowym, jak i strategicznym – pisze w „Polskim Kompasie 2019” Barbara Piontek, dr hab., prof. nadzw., zastępca prezesa Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej SA, Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej

Choć mówimy o niespotykanym dotąd „skoku cywilizacyjnym”, o szansie, której nie miały wcześniejsze pokolenia, o społeczeństwie wiedzy, o postępie technologicznym, to właśnie dzisiaj, jak nigdy przedtem, dotkliwie dotykamy stanu permanentnych przemian, kryzysu fundamentalnych wartości i nierówności społeczno-gospodarczych. Pytania kim jesteśmy? i dokąd zmierzamy? – jak nigdy wcześniej wymagają pogłębionej refleksji w zakresie akceptacji i wyboru już nie tylko kierunku rozwoju, ale – a może przede wszystkim – sposobów jego realizacji. Polska nigdy wcześniej nie stała przed tak wielką szansą postawienia milowego kroku i stania się kluczowym ośrodkiem gospodarczym na mapie świata, przy jednoczesnym zapewnieniu godności narodowej, wiary w kanon ciężkiej pracy oraz równoczesnym stosowaniu reguł powszechnego postępowania.

Postępujące procesy robotyzacji i automatyzacji stwarzają dziś potrzebę zbudowania nowych modeli społeczno-gospodarczych. Od nas zależy, na ile wykorzystamy tę szansę.

»» Zobacz relację z gali Polski Kompas 2019:

w relacji wystąpienia tegorocznych laureatów: ministra finansów, inwestycji i rozwoju Jerzego Kwiecińskiego, ministra ds. pomocy humanitarnej Michała Wosia, prezesa Energi SA, Grzegorza Ksepko, prezesa KGHM Polska Miedź Marcina Chludzińskiego, Mirosława Skiby, prezes SGB Banku SA oraz Olgierda Cieślika, prezesa zarządu Totalizatora Sportowego.

Pułapka dochodu gwarantowanego

Budowanie nowego modelu społeczno-gospodarczego w oparciu o procesy automatyzacji i robotyzacji wymaga stosowania reguł powszechnego postępowania – rozumianych jako normy wyznaczające i weryfikujące stosowane procedury – i uznania pracy za wartość samą w sobie. Reguły te stanowią istotne wskazania i bazę dla kształtowania decyzji w sferze wyboru ładu społeczno-gospodarczego, a w tym zagospodarowywania zasobów pracy w procesach twórczych i produkcyjnych, a nie tylko konsumpcji. Jedynie wówczas unikniemy modelu opartego wyłącznie na dochodzie gwarantowanym, w którym praca będzie przywilejem dla nielicznych, a większość społeczeństwa będzie posiadać jedynie „prawo do konsumpcji”. Dzisiejsze badania skutków takich eksperymentów nie są do końca wiarygodne, gdyż brak obowiązku pracy może z pozoru wydawać się marzeniem. Eksperymenty te dotyczą jednak często tylko ludzi, którzy posiadają kompetencje do wykonywania pracy, wcześniej ją wykonywali i zwykle są nią przeciążeni. Na obecnym etapie nikt nie przeprowadził badań na populacji, która pokoleniowo funkcjonuje bez obowiązku pracy, z równoczesnym prawem do konsumpcji. To eksperyment na żywym organizmie, nie jesteśmy w stanie przewidzieć jego skutków. Tylko zastosowanie reguł powszechnego postępowania otwiera nam szeroki wachlarz możliwości ukształtowania nowego systemu i ładu społeczno-gospodarczego, w którym automatyzacja i robotyzacja przyczynią się do wzrostu sprawności i efektywności przy równoczesnej poprawie jakości życia i kształtowaniu właściwych relacji pomiędzy „mieć” i „być”.

W rozwiązaniach tych automatyzacja i robotyzacja nie mogą być celem samym w sobie, a jedynie narzędziem umożliwiającym realizację poprawnie zdefiniowanych priorytetów. Uruchomienie i zaprojektowanie takich procesów jest dzisiaj wyzwaniem dla Polski, zarówno w wymiarze krótkookresowym, jak i strategicznym. Musimy mieć świadomość, że tzw. Przemysł 4.0 już istnieje i próby wyważania otwartych drzwi mogą skutkować tym, że pociąg ten Polsce ucieknie i że Polska na mapie gospodarczej świata nie stanie się wiodącym krajem, mającym kluczowy udział w procesach wzrostu i rozwoju. Musimy strzec się, przed takimi próbami, gdyż wiele rozwiązań przemysłu 4.0 jest już dostępnych na rynku. Próby odkrywania wielu tych rozwiązań – być może zasługujące na uznanie – będą skutkować pozostaniem w tyle. Czasu kupić się nie da! (…)

Pełny tekst dr Barbary Piontek zawiera elektroniczne wydanie „Polskiego Kompasu 2019” dostępne bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne

Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika