Bogactwo rocznic

Bieżący rok już jest i będzie w kolejnych miesiącach bogaty w istotne rocznice dla świata bankowości.

W ujęciu globalnym i kryzysowym wspomnieć można chociażby o piętnastej rocznicy upadku Lehman Brothers, która przypada na 15 września 2023 r. Uwzględniając ostatnie lata nie sposób nie wspomnieć o trzeciej rocznicy wybuchu koronakryzysu i pierwszej rocznicy napaści Rosji na Ukrainę, które także odcisnęły swoje istotne piętno na rynkach finansowych. Z punktu widzenia krajowego „podwórka” nadmienić można, że dokładnie 33 lata temu (w lutym 1990 r.) nastąpił najwyższy 12-miesięczny wzrost cen (1283 proc.) w czasach transformacji rynkowej, a 100 lat temu, w 1923 r. odnotowano najwyższą inflację od czasu rozbiorów (5601 proc.).

Pozostając w kręgu inflacji oraz zadań i instrumentów polityki prowadzonej przez Narodowy Bank Polski (NBP), a jednocześnie wątku rocznicowym, przypomnieć trzeba dwudziestą piątą rocznicę wdrożenia w Polsce strategii bezpośredniego celu inflacyjnego i uznania stopy referencyjnej jako głównego instrumentu polityki pieniężnej polskiego banku centralnego. Wysokość pierwszej stopy referencyjnej, ćwierć wieku temu (dokładnie od 6 lutego 1998 r.), ustalono na 24 proc. Warto dodać, że stopa krajowej inflacji w 1998 r. kształtowała się na poziomie niecałych 12 proc., a rok później była już jednocyfrowa. Odnosząc powyższe do obecnej sytuacji, ustalenia poziomu stopy referencyjnej na poziomie 6,75 proc., przy kilkunastoprocentowym poziomie inflacji, zaryzykować można stwierdzenie, iż środowisko niskich stóp procentowych w ostatnich latach odcisnęło piętno na kształtowaniu współczesnej polityki pieniężnej, tzn. iż poziom obecnych stóp procentowych nie jest nadmiernie wysoki biorąc pod uwagę uwarunkowania rynkowe i geopolitykę.

Omawiając funkcjonowanie polskiego banku centralnego – w aspekcie rocznicowym – warto wspomnieć piętnastą rocznicę pozbawienia NBP funkcji sprawowania bezpośredniego nadzoru bankowego i dwudziestą piątą rocznicę zmniejszenia wpływu NBP na nadzorowanie banków. W 2008 r. rozpoczęła bowiem swoją działalność Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), jako „supernadzorca”, sprawująca nadzór nad całym rynkiem finansowym. W 1998 r. nadzór nad sektorem bankowym przejęła zaś poprzedniczka KNF, a mianowicie Komisja Nadzoru Bankowego (KNB). Kwestia powrotu nadzoru nad rynkiem bankowym do polskiego banku centralnego była podnoszona kilkakrotnie w ostatnich latach, na wzór chociażby rozwiązań brytyjskich czy strefy euro, ale jak wiadomo zmiany takie dotychczas nie nastąpiły. Wskazać można argumenty zarówno za jak i przeciw istnieniu odrębnego nadzoru nad rynkiem bankowym, jak i przesłanki popierające oraz negujące umiejscowienie nadzoru w banku centralnym. Jako „kropkę nad i” w zakresie organizacji nadzoru nad rynkiem bankowym na całym świecie uznać należy jednak kwestie polityczne, tzn. decyzję czy banki mają pozostawać pod nadzorem rządu, czy banku centralnego, czyli kto ma mieć realną władzę nad nimi. W zasadzie takie podejście nie powinno nikogo dziwić, chociażby z punktu widzenia skali działalności banków (wartości ich aktywów) oraz ich wpływu na stabilność finansową państwa.

Rocznice powinny skłaniać do refleksji i wyciągania wniosków na przyszłość. Jedną z przesłanek odniesionych do świata bankowości, na tle powszechnej krytyki uprawianej w ostatnich latach, powinno być wyważenie i pragmatyzm oraz nie poddawanie się ocenom lansowanym przez osoby, czy środowiska mające mgliste pojęcie o kształtowaniu warunków stabilności i rozwoju systemu bankowego.

Prof. Małgorzata Zaleska, Dyrektor Instytutu Bankowości SGH, Przewodnicząca Komitetu Nauk o Finansach PAN

Wiecej informacji i komentarzy ze świata finansów w lutowym wydaniu „Gazety Bankowej” – najstarszego magazynu ekonomicznego w Polsce. Na łamach miesięcznika aktualne wydarzenia ze świata gospodarki i finansów w kraju i na świecie, ludzie i firmy, inwestycje i świat technologii, historia polskiej gospodarki.

Nowy numer miesięcznika „Gazeta Bankowa” już w sprzedaży, także w formie e–wydania. Szczegóły, jak zamówić e-wydanie „Gazety Bankowej”, KLIKNIJ TUTAJ