TYLKO U NAS
Suwerenność energetyczna filarem polityki państwa
Nie przechodzimy obojętnie wobec wzrostu cen nośników energii i globalnej inflacji. Znamy sytuację Polaków i polskich rodzin – przez cały czas z nimi rozmawiamy i na bieżąco reagujemy. Podejmujemy wiele działań, by w dobie globalnego kryzysu wspierać mieszkańców Polski – napisała Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska w tekście opublikowanym na łamach rocznika „Polski Kompas 2022”
Rosyjska inwazja militarna na Ukrainę diametralnie zmieniła sytuację energetyczną Polski, Europy i świata. Wyraźnie pokazała, że nie możemy opierać naszego bezpieczeństwa energetycznego na Rosji. Polska doszła do tego wniosku już wiele lat temu i wielokrotnie na forum unijnym zwracała uwagę na potrzebę uniezależnienia UE od dostaw surowców z Rosji. Bezpieczeństwo energetyczne stało się najważniejszym elementem naszego życia, a krajowy, ale także europejski sektor energetyczny znajduje się obecnie w przełomowym momencie.
Infrastruktura energetyczna i dywersyfikacja źródeł dostaw
Głównymi wyzwaniami stojącymi obecnie przed państwami jest m.in. zapewnienie wolumenów gazu ziemnego potrzebnych do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego swoich obywateli, a jednocześnie utrzymanie cen na społecznie akceptowalnym poziomie. Na szczęście dzięki prowadzonym przez lata działaniom polskiego rządu dziś nasz kraj jest dobrze przygotowany – mamy zapewnioną dywersyfikację dostaw energii i gotową infrastrukturę. Począwszy od 2015 r., podjęliśmy działania zmierzające do jak najszybszej dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego, dlatego wraz z ukończeniem w tym roku kluczowych projektów infrastrukturalnych uzyskamy możliwość pokrycia całego zapotrzebowania na gaz z kierunków innych niż wschodni.
Wszystkie realizowane przez nas projekty dywersyfikacyjne tworzą również nowe możliwości współpracy regionalnej w sektorze gazu ziemnego. Dzięki swojemu położeniu geograficznemu Polska ma szansę odegrać kluczową rolę w zapewnieniu regionalnego bezpieczeństwa. Od wielu lat inwestujemy w infrastrukturę, która zapewni przede wszystkim regionowi Europy Środkowo-Wschodniej szeroki dostęp do globalnego rynku LNG oraz złóż Norweskiego Szelfu Kontynentalnego. Połączenie Polska–Litwa już funkcjonuje, co umożliwia sprowadzanie gazu z terminalu LNG w litewskiej Kłajpedzie. Podobną aktywność wykazujemy w zakresie infrastruktury do odbioru LNG. Terminal w Świnoujściu jest przez cały czas w rozbudowie, a w perspektywie do pięciu lat powinien zostać przekazany do użytkowania również nowy terminal w Gdańsku.
Aktualizacja polityki energetycznej Polski
Agresja Rosji na Ukrainę pokazała nam także, jak różni się sytuacja energetyczna poszczególnych państw. Nasze magazyny gazu są pełne – w przeciwieństwie do jedenastu państw członkowskich UE. Dlatego dziś mamy nadzieję na zrozumienie dla wyboru własnej ścieżki transformacji i bezpieczeństwa energetycznego, które stało się najważniejszym elementem naszego życia. Mamy obecnie do czynienia z najtrudniejszym od lat okresem niestabilności, dlatego zasadna jest rewizja nastawienia do realizacji transformacji energetycznej. Ważnym zadaniem, stojącym przed nami w tym zakresie, jest skorelowanie i uzgodnienie harmonijnego, równoległego rozwoju różnych technologii i źródeł energii. Przyjęta przez rząd 29 marca 2022 r. aktualizacja „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” pozwoli na zneutralizowanie ryzyka związanego z potencjalnymi sytuacjami kryzysowymi w kraju oraz na arenie międzynarodowej, a jednocześnie umożliwi realizację głównego celu polityki energetycznej, tj. zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego przy zapewnieniu konkurencyjności gospodarki i zmniejszenia oddziaływania sektora energii na środowisko.
Zaktualizowana PEP2040 będzie zawierać czwarty filar – suwerenność energetyczną, której szczególnym elementem jest właśnie zapewnienie szybkiego uniezależnienia krajowej gospodarki od importowanych paliw kopalnych (węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny) oraz pochodnych (LPG, olej napędowy, benzyna, nafta) z Federacji Rosyjskiej oraz innych krajów objętych sankcjami gospodarczymi poprzez dywersyfikację dostaw, inwestycje w moce produkcyjne, infrastrukturę liniową i magazynowanie oraz w alternatywne paliwa.
Rząd chroni gospodarstwa domowe
W tym trudnym czasie chcemy też wesprzeć polskie rodziny. Dotychczas polski rząd wdrożył już wiele środków chroniących odbiorców – m.in. wprowadzona została tarcza antyinflacyjna, która przewiduje obniżenie obciążeń podatkowych dotyczących energii, gazu ziemnego, ciepła czy też paliw od początku 2022 r. Chodzi o obniżkę m.in. stawki podatku VAT na energię elektryczną i ciepło do 5 proc., stawki podatku VAT na gaz ziemny do 0 proc., a także zwolnienie z podatku akcyzowego energii elektrycznej zużywanej w gospodarstwach domowych.
Wprowadzony został również dodatek osłonowy, który zapewnia wsparcie dla blisko 6,84 mln gospodarstw domowych w Polsce w pokryciu części kosztów energii oraz powiązanych z nimi rosnących cen żywności i usług. Wnioski o dodatek osłonowy, w którym maksymalna kwota wsparcia to ponad 1 400 zł, można składać do końca października 2022 r.
Rząd chroni gospodarstwa domowe także przed narastającym wzrostem cen węgla. Wprowadzony został dodatek węglowy, który wynosi 3 tys. zł. Wsparcie finansowe wspomoże budżety domowe, dla których głównym źródłem ciepła są węgiel lub paliwa węglopochodne. Na wypłatę dodatku rząd przeznaczy ok. 11,5 mld zł.
Z kolei dla najbardziej wrażliwych odbiorców gazu ziemnego opracowaliśmy kompleksowy mechanizm wprowadzany ustawą o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu, która weszła w życie 29 stycznia 2022 r. Ustawa zamraża na rok ceny gazu ziemnego na poziomie cen zatwierdzonych przez prezesa URE pod koniec 2021 roku. Oznacza to, że pomimo znacznie wyższych wzrostów cen paliwa gazowego wzrosty tych cen dla odbiorców objętych ochroną taryfową będą ograniczone. Ustawa ta poszerza także katalog podmiotów korzystających z ochrony taryfowej cen. Prócz gospodarstw domowych, w tym w budynkach wielolokalowych, uprawnione do niej będą kluczowe instytucje, w tym szpitale, jednostki edukacyjne, kościoły czy ośrodki pomocy społecznej. Ustawa zapewnia też wszystkim spółdzielniom i wspólnotom, które dotychczas z różnych przyczyn nie korzystały z ochrony taryfowej, transparentny i prosty mechanizm pozwalający, z mocą wsteczną, na obniżenie wysokości rachunków za gaz ziemny.
Dodatkowo Sejm przyjął ustawę wzmacniającą bezpieczeństwo gazowe państwa. Zakłada ona m.in. przedłużenie do końca 2027 r. ochrony taryfowej odbiorców domowych i strategicznych instytucji pożytku publicznego, takich jak np. szpitale, szkoły i przedszkola.
Najnowszym rozwiązaniem, które opracowaliśmy w ramach międzyresortowego zespołu, jest pakiet wsparcia dla pozostałych użytkowników ciepła w Polsce. Mechanizm ten opiera się na zasadzie: kto kupuje paliwo, ten otrzymuje rekompensatę lub dofinansowanie. Na tej podstawie przygotowana została ustawa, która blokuje na poziomie 40 proc. maksymalny wzrost cen w ciepłownictwie systemowym i indywidualnym.
Projekt ustawy o dodatku z tytułu wykorzystywania niektórych indywidualnych źródeł ciepła obejmuje zarówno odbiorców ciepła systemowego dostarczanego przez duże i małe ciepłownie objętych systemem taryf, jak i odbiorców nabywających ciepło od przedsiębiorstw nietaryfowanych oraz indywidualne gospodarstwa domowe, które ogrzewają się paliwami innymi niż węgiel. Celem ustawy było stworzenie rozwiązań, które zrekompensują gwałtowne wzrosty cen paliw, a związku z tym wzrost kosztów ogrzewania. To wsparcie dla 6,5 mln gospodarstw domowych i instytucji publicznych w kwocie 10 mld zł.
Powyższe rozwiązania są dowodem na to, że nie przechodzimy obojętnie wobec wzrostu cen nośników energii i globalnej inflacji. Znamy sytuację Polaków i polskich rodzin – przez cały czas z nimi rozmawiamy i na bieżąco reagujemy. Podejmujemy wiele działań, by w dobie globalnego kryzysu wspierać mieszkańców Polski. Dzięki rządowym inicjatywom Polska jest dobrze przygotowana na niedobory paliw i źródeł ciepła, a mieszkańcy Polski mogą się czuć bezpiecznie.
Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska
Tekst aktualizowany na początku września 2022 został opublikowany 11 października w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2022” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2022”:
