Prof. Alojzy Z. Nowak: własność kapitału fundamentalna

Prof. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego i członek Rady Programowej miesięcznika „Gazeta Bankowa” w tekście pt. „Kapitał nie ma ojczyzny, akcjonariusze ją mają”, opublikowanym na łamach dziennika „Rzeczpospolita” analizuje dalekosiężne skutki głębokich i szybkich zmian w globalnej gospodarce w epoce postpandemicznej i splotu czynników kryzysowych wywołanych agresją Rosji na Ukrainę.

Wygląda na to, że współczesny porządek świata może ewoluować w kierunku, który będzie przypominać anarchiczną wojną wszystkich przeciwko wszystkim, jak opisał to Hobbes w „Lewiatanie”. (…) Czy reguły ponadnarodowego porządku, który znamy na przykładzie integracji europejskiej, ustalanego w dużej mierze na drodze konsensusu, mogą mieć wartość na obecnym etapie kwestionowanego światowego, geopolitycznego status quo? Motywacją do refleksji nad takim projektem jest przede wszystkim brutalne wyzwanie dla pokojowego współistnienia, które przynosi światu rosyjska inwazja na Ukrainę w wykonaniu państwa narodowego, jakim jest współczesna Rosja – wskazuje w „Rzeczpospolitej” rektor Uniwersytetu Warszawskiego.

„Mamy bowiem z jednej strony do czynienia z coraz częstszym kwestionowaniem Konsensusu Waszyngtońskiego oraz z występującymi na szeroką skalę procesami deglobalizacyjnymi” – zauważa.

Wśród mechanizmów biznesowych prof. Nowak wyróżnia kluczową zmianę: „Produkcja po doświadczeniach covidowych przenoszona jest do krajów pochodzenia, a bezpieczeństwo produkcji liczy się bardziej niż efektywność ekonomiczna, czyli przychody, dochody i w efekcie stopy zysków.(…) Stąd, ażeby zapewnić właściwe dostawy towarów i usług, należy przede wszystkim mieć na nie wpływ, a to, jak się okazuje, może mieć miejsce głównie wtedy, kiedy ma się wpływ i na produkcję, i na logistykę. Wpływ ten określony jest m.in. poprzez własność kapitału czy to produkcyjnego, czy to finansowego.  Z tego właśnie powodu własność kapitału staje się obecnie wartością fundamentalną, a według wielu ekonomistów trudną do przecenienia – pisze prof. Nowak.

Jego zdaniem: „Własność kapitału, a dzięki temu władza, która należy do akcjonariuszy i podległych im menedżerów zarządzających korporacją, nawet jeśli ci ostatni rekrutują się spośród miejscowych rezydentów, decydują o charakterze, jakości i perspektywie rozwojowej wielu przedsiębiorstw i tym samym w dużej mierze gospodarek poszczególnych państw. Kapitał, jak wiadomo, nie ma ojczyzny, natomiast akcjonariusze ją mają. W praktyce widać, że proces globalizacji, w którym właśnie rola korporacji ponadnarodowych jest decydująca, przyczynia się do podziału na beneficjentów i outsiderów współczesnej gospodarki”.

Jednocześnie ze zmianą roli wielkich korporacji zdaniem naukowca następuje daleko idące redefiniowanie roli państwa w gospodarce: „Pandemia koronawirusa wymusiła na rządach konieczność ponownego przemyślenia dotychczasowych fundamentów polityki społeczno-gospodarczej. Jest faktem zwiększenie regulacyjnej, stymulacyjnej i ochronnej roli państw i rządów. W realiach wielu państw w szczególności państw należących do Unii Europejskie pojawia się na nowo powrót do polityki przemysłowej i strukturalnej, choć naturalnie są one ograniczane poprzez racjonalizujące reguły i zasady Jednolitego Rynku czy kryteria konwergencji strefy euro oraz działania Europejskiego Banku Centralnego.” - wskazuje prof. Nowak.

»» Wywiady i publikacje prof. Alojzego Z. Nowaka dla „Gazety Bankowej” czytaj i oglądaj tutaj:

E-Państwo jako ważny składnik polskiej transformacji

Czy finansów musimy uczyć się na błędach? (Wideo)

„Historia pokazuje, iż nie ma jednego idealnego wzorca rozwoju społeczno-gospodarczego, a jednocześnie idea stworzenia rozwiązań gwarantujących większą stabilność ogólnoświatowego systemu bezpieczeństwa nie powinna wydawać się nawet dziś przesadną zuchwałością. (…) Czy Unia Europejska, która powstawała w procesie tworzenia wspólnoty ludzi opartej na doświadczeniach II wojny światowej oraz sieci instytucji i organizacji o charakterze międzynarodowym i ponadnarodowym, nie powinna być w jakimś stopniu inspiracją w okresach kryzysów ogólnoświatowych, takich choćby jak obecnie, w czasie kryzysu światowego, wywołanego wojną Rosji w Ukrainie? Osobiście dostrzegam potrzebę szerokiej i pogłębionej dyskusji na ten temat.” – konkluduje prof. Nowak rozważania na łamach dziennika „Rzeczpospolita”.

»» Pełny tekst publikacji w dzienniku „Rzeczpospolita” czytaj tutaj:

Prof. Alojzy Z. Nowak: Kapitał nie ma ojczyzny, akcjonariusze ją mają

Oprac. sek