Pochodzący z Polski matematyk z prestiżową nagrodą

Pochodzący z Polski matematyk prof. Artur Ekert z Oksfordu został doceniony Nagrodą Milnera przez brytyjskie Royal Society

Badacz ten to jeden z twórców nowej dziedziny wiedzy - kryptografii kwantowej.

Nagrodę dla profesora Ekierta - na rok 2024 - przyznano za „pionierski wkład w komunikację i obliczenia kwantowe, które przekształciły dziedzinę nauk o informacji kwantowej z niszowej aktywności akademickiej w przedsięwzięcie o istotnym dla przemysłu znaczeniu” - poinformował Uniwersytet Oksfordzki.

Doroczna Nagroda Milnera (oficjalnie Milner Award and Lecture) jest przyznawana od 2012 r. przez Royal Society, londyńskie towarzystwo naukowe, za „wybitne osiągnięcia z zakresu informatyki dokonane przez europejskiego badacza”.

Profesor Ekert cytowany na stronie Instytutu Matematycznego w Oksfordzie skomentował:

Odkrywanie związków między kryptografią a podstawami teorii kwantowej było fascynującą podróżą. To bardzo satysfakcjonujące widzieć, że moja praca została doceniona. Teoria kwantowa niewątpliwie otworzyła liczne nowatorskie drogi, by lepiej zrozumieć i wykorzystywać naturę, w tym informacje. Z niecierpliwością czekam na to, co przyniesie przyszłość.

Artur Ekert jest pionierem w dziedzinie nauk o informacji kwantowej. Jak podsumowano na stronie jego uczelni, odegrał ważną rolę w przekształcaniu tej dziedziny z relatywnie mało znanej dyscypliny nauki w żywotny, interdyscyplinarny obszar badawczy o praktycznych zastosowaniach. Jego rozwiązania dotyczą wykorzystania splątania kwantowego w kryptografii kwantowej. Badacz pokazał, jak zrobić użytek z wiedzy z zakresu podstaw fizyki kwantowej, aby zwiększyć bezpieczeństwo przesyłanych informacji.

Oprócz słynnego odkrycia, że nierówności Bella mogą być wykorzystane do wykrywania podsłuchów, Ekert miał istotny wkład w teoretyczne podstawy oraz eksperymenty dotyczące komunikacji i obliczeń kwantowych.

Matematyk wykonał m.in. pionierskie badania nad uniwersalnością kwantowych bramek logicznych, rozwijał pierwsze metody stabilizacji i ochrony operacji kwantowych oraz zaproponował jeden z pierwszych praktycznych projektów obliczeń kwantowych.

Artur Ekert dodaje: „dziedzina technologii kwantowych przyspiesza. Środowisko akademickie, przemysł, agencje rządowe, służby specjalne, dziennikarze, a nawet pies mojego sąsiada (to wyjątkowo bystry pies), wszyscy są całkowicie zafascynowani komputerami kwantowymi i podobnymi koncepcjami. To społeczne zjawisko fascynuje mnie nieustannie”.

Artur Ekert urodził się w 1961 r. we Wrocławiu i studiował fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz na Uniwersytecie Oksfordzkim. Jest profesorem fizyki kwantowej w Oksfordzie.

Prof. Ekert nie jest pierwszym pochodzącym z Polski laureatem Milner Award. W 2018 r. zdobywczynią tego wyróżnienia Royal Society została prof. Marta Kwiatkowska.

Czytaj też: Polski wynalazek zmieni sens zielonej transformacji?

PAP/KG