TYLKO U NAS
Zrównoważony rachunek bieżący – ważny element stabilności polskiej gospodarki
Od 2015 r. obserwujemy znaczącą poprawę salda rachunku bieżącego Polski. Proces poprawy został przerwany przez wybuch wojny w Ukrainie i politykę Rosji, która wywołując wzrost cen surowców, doprowadziła do wyższej wartości importu Polski. Rok 2023 przyniósł jednak poprawę, a według prognoz w kolejnych latach powrócimy do wartości salda bliskich zera – pisze Piotr Patkowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, Główny Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych na łamach rocznika „Polski Kompas 2023”
Bilans płatniczy pokazuje saldo wymiany danego kraju z zagranicą. Składają się na niego trzy główne komponenty – rachunek bieżący, kapitałowy i finansowy, zestawiające handel towarami i usługami, przepływy kapitału oraz transakcje finansowe, dokonywane między rezydentami a nierezydentami danego kraju.
Kształtowanie się bilansu płatniczego odgrywa bardzo ważną rolę w ocenie stabilności makroekonomicznej państwa, bowiem dostarcza on informacji o zdolności państwa do regulowania swoich zobowiązań finansowych.
Szczególnie warto pochylić się nad kwestią rachunku bieżącego. Deficyt w przypadku salda tego rachunku może oznaczać, że kraj jest uzależniony od finansowania zagranicznego, co z kolei prowadzi do narastania długu wobec zagranicy. Wówczas występuje również silne powiązanie stabilności państwa z kursem walutowym, gdyż znaczny deficyt transferów od nierezydentów może prowadzić do deprecjacji waluty, a gwałtowne zmiany jej wartości do trudności w zarządzaniu stabilnością gospodarki. Natomiast z drugiej strony znacząca nadwyżka na rachunku bieżącym może wskazywać na słaby popyt krajowy.
Od 2015 r. obserwujemy wyraźną poprawę salda rachunku bieżącego Polski. Średnio w latach 2010–2014 odnotowywaliśmy deficyt wynoszący 3,8 proc. PKB. Polska była więc silnie uzależniona od finansowania zza granicy. W latach 2015–2019 sytuacja znacząco się poprawiła – średni deficyt zmniejszył się do zaledwie 1,1 proc. PKB. W kolejnym roku – 2020 – Polska osiągnęła z kolei rekordową nadwyżkę w bilansie rachunku bieżącego (2,5 proc. PKB), co dokumentowało odporność polskiej gospodarki na pandemiczne zawirowania. Proces poprawy salda rachunku bieżącego Polski został jednak przerwany przez wybuch wojny w Ukrainie i politykę Rosji, która wywołując wzrost cen surowców, doprowadziła do wyższej wartości importu Polski i pogorszenia stan obrotów bieżących. Rok 2023 przyniósł jednak poprawę, a według prognoz w kolejnych latach powrócimy do wartości salda bliskich zera.
Istotnym aspektem wpływającym na poprawę opisywanej kwestii jest handel zagraniczny. Mimo znaczących zakłóceń 2022 r. przyniósł ostatecznie poprawę eksportu, którego realny wzrost rok do roku wyniósł ponad 6 proc. Ponadto w 2023 r. wraz z wygasaniem szoków na rynkach surowców ponownie odnotowaliśmy dodatnie saldo obrotów towarów. Polska pod tym względem wypada szczególnie dobrze w porównaniu z krajami regionu – odznaczając się najwyższym udziałem w światowym eksporcie i jego największym wzrostem od momentu wejścia do UE.
Dodatkowo należy podkreślić, że na tle krajów regionu nasz krajowy eksport jest dużo bardziej zdywersyfikowany i w niższym stopniu oparty o sektor „automotive” czy też inne sektory o wysokiej importochłonności, przez co jego odporność na występujące zakłócenia w globalnej gospodarce jest większa. Było to istotne np. w czasie problemów w łańcuchach dostaw dotykających przemysł motoryzacyjny, co ostatecznie przełożyło się na większą stabilność wkładu eksportu do PKB niż w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
W regionie wyróżnia nas też wielkość napływu inwestycji zagranicznych w formie inwestycji bezpośrednich (FDI), zwłaszcza w ostatnim czasie, a także część komponentów konkurencyjności. Dobrze wykwalifikowana siła robocza współwystępuje z konkurencyjnością cenowo-kosztową, a działalność eksportowa polskich przedsiębiorstw charakteryzuje się wysoką opłacalnością. Zdolność konkurencyjna gospodarek może być kształtowana przez właściwą politykę gospodarczą, a jej znaczenie w kontekście prokonkurencyjnego rozwoju zwiększa się w okresach kryzysowych, z którymi, jak wielokrotnie zostało już wskazane, polska gospodarka poradziła sobie nadzwyczaj dobrze. Spoglądając w przyszłość – dla dalszego rozwoju konkurencyjności ważne jest, by był on zrównoważony, oparty na różnego typu innowacjach, z uwzględnieniem kwestii środowiskowych.
Piotr Patkowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, Główny Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych
Tekst został opublikowany w elektronicznym wydaniu „Polskiego Kompasu 2023” dostępnym bezpłatnie do pobrania na stronie www.gb.pl a także w aplikacji „Gazety Bankowej” na urządzenia mobilne
»» Pobierz teraz bezpłatnie PDF „Polskiego Kompasu 2023”:
APPLE APP STORE - KLIKNIJ TUTAJ
Polecamy i zachęcamy do lektury tego wyjątkowego rocznika
